Εκτός από τον γνωστό "Καλλικράτη", υπάρχει κι ένας άγνωστος, αναξιοποίητος "Καλλικράτης". Αναφέρομαι σε ήδη προβλεπόμενες θεσμικές δυνατότητες υπέρ των πολιτών στο νομικό "οπλοστάσιο" της τοπικής αυτοδιοίκησης, δηλαδή στον Κώδικα Δήμων & Κοινοτήτων και στον "Καλλικράτη". Είναι δυνατότητες που δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμη ή πλήρως και μπορούν να βελτιώσουν το επίπεδο της τοπικής δημοκρατίας και να ενισχύσουν την συμμετοχή του πολίτη στην διαμόρφωση, αλλά και στην λήψη των αποφάσεων.
Μία από αυτές τις δυνατότητες που δεν έχουν αξιοποιηθεί είναι η κατάρτιση και θέση σε ισχύ της Χάρτα Δικαιωμάτων & Υποχρεώσεων των Δημοτών και των Κατοίκων. Προβλέπεται από το άρθρο 216 του Κώδικα Δήμων, ως δυνατότητα διακριτή από την σύνταξη ενός απλού "Οδηγού του Δημότη". Στο άρθρο 63 του "Καλλικράτη" προβλέπεται ότι το σχέδιο της Χάρτας εισάγεται στο Δημοτικό Συμβούλιο από την Εκτελεστική Επιτροπή του Δήμου.
Η Χάρτα αποτελεί λοιπόν ένα πολιτικό, διακηρυκτικό κείμενο που καλείται να θεσπίσει το Δημοτικό Συμβούλιο, καταγράφοντας το σύνολο των αυτοδεσμεύσεων του Δήμου απέναντι στους πολίτες, οριοθετώντας ταυτόχρονα και την διακριτική ευχέρεια ως προς την επιβολή υποχρεώσεων απέναντί τους. Μπορεί λοιπόν να μην είναι μια απλή και βαρετή κωδικοποίηση διαδικαστικών διατάξεων, αλλά ένα "δημοτικό Σύνταγμα".
Η πρόσθετη αξία που έχει λοιπόν ένα τέτοιο κείμενο αφορά την ενίσχυση της εμπιστοσύνης του πολίτη με την οικοδόμηση μιας σχέσης καλής διοικητικής συμπεριφοράς αλλά και ουσιαστικής διαφάνειας: ο Δήμος θα ξεκαθαρίσει δεσμευτικά τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύει ορισμένες νομικές διατάξεις, ώστε όλοι να ξέρουν τί πρόκειται να αντιμετωπίσουν όταν θα βρεθούν απέναντί του, είτε ως δικαιούχοι, είτε ως υπόχρεοι.
Προδιατυπωμένα σχέδια μιας τέτοιας Χάρτας έχουν καταρτισθεί ήδη από το 2011, αλλά θεωρώ ότι υπάρχει σημαντικό περιθώριο για εξ αρχής κατάρτιση ενός τόσο σημαντικού κειμένου, με ανοικτές διαδικασίες και ευρύτατη διαβούλευση που θα μπορούσε να κινητοποιήσει το σύνολο των φορέων της πόλης.
Στις προτάσεις που διατύπωσα προς τον Δήμο Αθηναίων ως Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης, στο πλαίσιο της Ετήσιας Έκθεσης 2013, ανέφερα στο κεφάλαιο περί ενίσχυσης της συμμετοχής των πολιτών στην λήψη των αποφάσεων ως πρώτη δυνατότητα την θέσπιση της Χάρτας. Συγκεκριμένα, έχω σημειώσει για το θέμα αυτό:
"Η κωδικοποίηση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των δημοτών και των κατοίκων θα καταστήσει σαφέστερους τους όρους συμμετοχής τους στην λήψη των αποφάσεων και θα οριοθετήσει υποχρεώσεις του Δήμου Αθηναίων που βρίσκονται σε μια “γκρίζα ζώνη” ακόμη και για τους εργαζόμενους σε αυτόν, όπως π.χ. το δικαίωμα του πολίτη για πρόσβαση στα έγγραφα των δημοτικών υπηρεσιών, τα δικαιώματα των ΑμεΑ, τα δικαιώματα των Ατόμων Τρίτης Ηλικίας. Η Χάρτα θα ήταν χρήσιμο να προβλέπει και ένα ειδικό όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της, όπως μια διαπαραταξιακη Επιτροπή Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων Δημοτών και Κατοίκων."
Η διαδικασία της διαβούλευσης και του ευρύτερου δημόσιου διαλόγου που θα προκαλέσει στον Δήμο Αθηναίων το ξεκίνημα για την σύνταξη της Χάρτας εκτιμώ ότι θα αναδείξει ουσιαστικές λύσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολιτες στην σχέση τους με τις δημοτικές υπηρεσίες, εμβαθύνοντας πολύ περισσότερο από όσο λ.χ. η διεξαγωγή ενός τοπικού δημοψηφίσματος. Σημειωτέον ότι δεν περιφρονείται καθόλου η βαρύτητα και η σημασία ενός τέτοιου αμεσοδημοκρατικού θεσμού (τον οποίο επίσης έχω προτείνει στο ίδιο κεφάλαιο της Ετήσιας Έκθεσης), αλλά σαφώς υπάρχουν ποιοτικές διαφοροποιήσεις ως προς τον τρόπο συμμετοχής και στον βαθμό επιρροής που μπορεί να έχει ο πολίτης στις δύο αυτές δυνατότητες (διαβούλευση - δημοψήφισμα).
Η Χάρτα Δικαιωμάτων & Υποχρεώσεων Δημοτών και Κατοίκων είναι λοιπόν μια δυνατότητα που αξίζει να ενεργοποιηθεί, μια αρμοδιότητα του Δημοτικού Συμβουλίου που μπορεί να συμβάλλει στην ποιοτική βελτίωση των σχέσεων πολίτη και δήμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου