Όταν είχα υποστηρίξει και πετύχει πριν μερικά χρόνια την διαγραφή από όλες τις ιστοσελίδες ορισμένων προσωπικών δεδομένων που είχαν ήδη κριθεί συκοφαντικά με δικαστική απόφαση, με βάση το ισχύον τότε και σήμερα δίκαιο, ήμουν σίγουρος ότι αυτή η τακτική που κρίθηκε τότε ακτιβιστική και υπερβολική θα δικαιωνόταν. Γιατί ή θα είχαμε άρση της ανωνυμίας του κάθε εξατομικευμένου ιστολόγου (που δεν το θέλει κανένας) ή κεντράρισμα της ευθύνης - με αυστηρές προϋποθέσεις φυσικά- με μετάθεση του προβλήματος στις υπηρεσίες φιλοξενίας περιεχομένου.
Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναγνώρισε ότι η μηχανή αναζήτησης είναι "υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων" για κάθε αναζήτηση προσωπικών δεδομένων που συντελείται με την διερεύνηση ονοματεπωνύμων, απλά επιβεβαίωσε το ισχύον δίκαιο σε μια εφαρμογή του που ονομάζεται "δικαίωμα στην λήθη". Καθώς δεν είναι δυνατόν να βρεις ή και να πείσεις κάθε ανώνυμο, ψευδώνυμο ή έστω απλά διαφωνούντα χρήστη ότι τα προσωπικά δεδομένα που έχει αναρτήσει παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα του θιγόμενου, η ευθύνη μεταβιβάζεται στις υπηρεσίες που φιλοξενούν αυτό το περιεχόμενο που αναρτούν οι χρήστες. Βέβαια, αυτό δεν γίνεται αυτόματα, αλλά πρέπει να έχει προηγηθεί η σχετική υποδομή, τόσο σε τεχνικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο. Εάν όμως υπάρχει η υποδομή, τότε ο θιγόμενος πρέπει να την αξιοποιήσει μάταια γιατί αλλιώς δεν υπάρχει ευθύνη της εταιρίας.
Τώρα πια έχουμε περάσει σε μια πιο ισορροπημένη αντιμετώπιση. Ενώ πριν όλα ήταν λίγο πολύ ελεύθερα και θα έπρεπε να προσφύγει κάποιος απευθείας στο δικαστήριο - με αμφίβολη έκβαση - οι ίδιες οι μηχανές αναζήτησης, λειτουργούσες ως κεντρική αρτηρία των πληροφοριών αναπτύσσουν σταδιακά τους μηχανισμούς υποδοχής παραπόνων και καταγγελιών, ώστε κάποιος που όντως αδικείται να μπορεί εξωδικαστικά να πετύχει την διαγραφή των δυσμενών δεδομένων που τον αφορούν.
Το αίτημα για διαγραφή δυσμενών δεδομένων γίνεται ολοένα και πιο εντατικό, οπότε αντίστοιχα και οι εταιρίες - μηχανές αναζήτησης ανταποκρίνονται με μεγαλύτερη προθυμία, αναγνωρίζοντας ότι και οι αιτούντες είναι εν δυνάμει πελάτες. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι το αίτημα θα γίνεται πάντοτε δεκτό. Ενδεχομένως να υπάρχουν αντίρροπα δικαιώματα που υπερβαίνουν την αξίωση του ατόμου για διαγραφή των δεδομένων που το αφορούν. Όταν μια υπόθεση έχει και τέτοια χαρακτηριστικά, είναι αυτονόητο ότι η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη, αλλά προϋποθέτει ευρύτερες σταθμίσεις. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι η παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητας: κάποιος συλλαμβάνεται ή φέρεται ως δράστης, η είδηση παραμένει, γίνεται η δίκη, αθωώνεται και μετά; Μετά, θα παραμένει πάντοτε αναφερόμενος ως συλληφθείς ή κατηγορούμενος, σε κάθε αναζήτηση του ονόματός του; Δείτε τι έγινε με τις οροθετικές. Πρέπει να υπάρχει και μια προληπτική λειτουργία, ώστε να μην περιοριζόμαστε μόνο στο στάδιο της αποκατάστασης και της αποζημίωσης.
Σκεφτείτε αν η Google είχε αποφασίσει να απαγορεύσει την είσοδο σε όλες τις ιστοσελίδες που αναπαρήγαγαν τις εικόνες και τα υπόλοιπα δεδομένα των οροθετικών που είχαν συλληφθεί το 2012. Πόσο πιο προωθημένη θα ήταν η αντιμετώπιση ενός ατομικού δικαιώματος από μια ιδιωτική επιχείρηση, σε σχέση με το ίδιο το κράτος! Κι αυτό το δικαίωμα το έχουμε όλοι, όχι μόνο οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Καιρός να γίνει αντιληπτό ότι καθένας έχει δικαίωμα να ζητήσει την διαγραφή των δεδομένων που τον αφορούν, εφόσον το αίτημα βασίζεται σε ένα θεμελιώδες δικαίωμά του που υπερβαίνει κάθε άλλης αξίωσης που υποστηρίζει τυχόν την διατήρηση των δεδομένων.
Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναγνώρισε ότι η μηχανή αναζήτησης είναι "υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων" για κάθε αναζήτηση προσωπικών δεδομένων που συντελείται με την διερεύνηση ονοματεπωνύμων, απλά επιβεβαίωσε το ισχύον δίκαιο σε μια εφαρμογή του που ονομάζεται "δικαίωμα στην λήθη". Καθώς δεν είναι δυνατόν να βρεις ή και να πείσεις κάθε ανώνυμο, ψευδώνυμο ή έστω απλά διαφωνούντα χρήστη ότι τα προσωπικά δεδομένα που έχει αναρτήσει παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα του θιγόμενου, η ευθύνη μεταβιβάζεται στις υπηρεσίες που φιλοξενούν αυτό το περιεχόμενο που αναρτούν οι χρήστες. Βέβαια, αυτό δεν γίνεται αυτόματα, αλλά πρέπει να έχει προηγηθεί η σχετική υποδομή, τόσο σε τεχνικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο. Εάν όμως υπάρχει η υποδομή, τότε ο θιγόμενος πρέπει να την αξιοποιήσει μάταια γιατί αλλιώς δεν υπάρχει ευθύνη της εταιρίας.
Τώρα πια έχουμε περάσει σε μια πιο ισορροπημένη αντιμετώπιση. Ενώ πριν όλα ήταν λίγο πολύ ελεύθερα και θα έπρεπε να προσφύγει κάποιος απευθείας στο δικαστήριο - με αμφίβολη έκβαση - οι ίδιες οι μηχανές αναζήτησης, λειτουργούσες ως κεντρική αρτηρία των πληροφοριών αναπτύσσουν σταδιακά τους μηχανισμούς υποδοχής παραπόνων και καταγγελιών, ώστε κάποιος που όντως αδικείται να μπορεί εξωδικαστικά να πετύχει την διαγραφή των δυσμενών δεδομένων που τον αφορούν.
Το αίτημα για διαγραφή δυσμενών δεδομένων γίνεται ολοένα και πιο εντατικό, οπότε αντίστοιχα και οι εταιρίες - μηχανές αναζήτησης ανταποκρίνονται με μεγαλύτερη προθυμία, αναγνωρίζοντας ότι και οι αιτούντες είναι εν δυνάμει πελάτες. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι το αίτημα θα γίνεται πάντοτε δεκτό. Ενδεχομένως να υπάρχουν αντίρροπα δικαιώματα που υπερβαίνουν την αξίωση του ατόμου για διαγραφή των δεδομένων που το αφορούν. Όταν μια υπόθεση έχει και τέτοια χαρακτηριστικά, είναι αυτονόητο ότι η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη, αλλά προϋποθέτει ευρύτερες σταθμίσεις. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι η παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητας: κάποιος συλλαμβάνεται ή φέρεται ως δράστης, η είδηση παραμένει, γίνεται η δίκη, αθωώνεται και μετά; Μετά, θα παραμένει πάντοτε αναφερόμενος ως συλληφθείς ή κατηγορούμενος, σε κάθε αναζήτηση του ονόματός του; Δείτε τι έγινε με τις οροθετικές. Πρέπει να υπάρχει και μια προληπτική λειτουργία, ώστε να μην περιοριζόμαστε μόνο στο στάδιο της αποκατάστασης και της αποζημίωσης.
Σκεφτείτε αν η Google είχε αποφασίσει να απαγορεύσει την είσοδο σε όλες τις ιστοσελίδες που αναπαρήγαγαν τις εικόνες και τα υπόλοιπα δεδομένα των οροθετικών που είχαν συλληφθεί το 2012. Πόσο πιο προωθημένη θα ήταν η αντιμετώπιση ενός ατομικού δικαιώματος από μια ιδιωτική επιχείρηση, σε σχέση με το ίδιο το κράτος! Κι αυτό το δικαίωμα το έχουμε όλοι, όχι μόνο οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Καιρός να γίνει αντιληπτό ότι καθένας έχει δικαίωμα να ζητήσει την διαγραφή των δεδομένων που τον αφορούν, εφόσον το αίτημα βασίζεται σε ένα θεμελιώδες δικαίωμά του που υπερβαίνει κάθε άλλης αξίωσης που υποστηρίζει τυχόν την διατήρηση των δεδομένων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου