Άρνηση ιατρικής σύμπραξης σε έκτρωση για συνειδησιακούς λόγους

"Ο ιατρός, επικαλούμενος λόγους συνείδησης, έχει δικαίωμα να μη μετέχει σε νόμιμες ιατρικές επεμβάσεις στις οποίες αντιτίθεται συνειδησιακά, εκτός από επείγουσες περιπτώσεις." (άρθρο 2 παρ. 5 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, Ν.3418/2005). 

"1. Ο ιατρός μπορεί να επικαλεσθεί τους κανόνες και τις αρχές της ηθικής συνείδησής του και να αρνηθεί να εφαρμόσει ή να συμπράξει στη διαδικασία τεχνητής διακοπής της κύησης, εκτός εάν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της υγείας της. Στην περίπτωση αυτή, απαιτείται σύμφωνη και αιτιολογημένη γνώμη του κατά περίπτωση αρμόδιου ιατρού.

2. Ο ιατρός οφείλει να παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη στη γυναίκα που ζητεί την παροχή των υπηρεσιών του, πριν προχωρήσει στη διακοπή της κύησης." (άρθρο 31 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, Ν.3418/2005).

Αυτά φυσικά γνωρίζουν ένα όριο: το ανθρώπινο δικαίωμα της γυναίκας για σεβασμό της ιδιωιτκής και οικογενειακής της ζωής. Τα ανωτέρω άρθρα δεν επιτρέπεται να οδηγούν σε παραβίαση του άρθρου 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. 

Στην υπόθεση P. & S. κατά Πολωνίας, ένα 14χρονο κορίτσι εμφανίστηκε με τη μητέρα της σε ένα νοσοκομείο της πόλης Λουμπλίν (η 9η μεγαλύτερη πόλη της Πολωνίας) και ζήτησε να κάνει έκτρωση, γιατί είχε μείνει έγκυος από βιασμό. Αρχικά, ο υπεύθυνος του νοσοκομείου είπε ότι δεν ήταν υποχρεωμένος να δεχτεί το αίτημα και είπε στην μητέρα του θύματος να το παντρέψει. Μετά από διάφορα γραφειοκρατικά ευτράπελα, ανάμεσα στα οποία και η παρέμβαση ενός Καθολικού ιερέα, που προσπάθησε να πείσει το θύμα να γεννήσει, το νοσοκομείο της Λουμπλίν έβγαλε μέχρι και δελτίο τύπου ότι δεν προκειται να συμβάλει στην έκτρωση και το θέμα έφτασε στις ειδήσεις. Μετά, η οικογένεια προσέφυγε σε ένα νοσοκομείο στη Βαρσοβία, όπου ο ιερέας μαζί με έναν ακτιβιστή κατά των εκτρώσεων επισκέφθηκε το θύμα! Το νοσοκομείο βομβαρδίστηκε από e-mail να μην προχωρήσει στην έκτρωση, οπότε η μητέρα πήρε το θύμα για να φύγει από το νοσοκομείο αλλά οι ακτιβιστές δεν της επέτρεπαν ουτε ταξί να πάρει και ειδοποίησαν την αστυνομία. Το θύμα οδηγήθηκε σε καταφύγειο για εφήβους, καθώς ένα δικαστήριο αφαίρεσε την γονική μέριμνα απο τη μητέρα της. 3 μήνες μετά, το Υπουργείο Υγείας παρενέβη για να γίνει η έκτρωση.

Η Πολωνική Κυβέρνηση, ενώπιον του ΕΔΔΑ είπε μεταξύ άλλων ότι οι γιατροί είχαν εκφράσει "αντίρρηση συνείδησης" λόγω των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων που ήταν αντίθετες στην έκτρωση. Ο Πολωνικός νόμος για τα Ιατρικά Επαγγέλματα δίνει τέτοιο δικαίωμα στους γιατρούς, οι οποίοι όμως οφείλουν: α) να αρνηθούν εγγράφως και αιτιολογημένα την ιατρική πράξη για λόγους συνείδησης και β) να παραπέμψουν τον ασθενή σε άλλον ιατρό που μπορεί να κάνει την πράξη. Αυτό δεν συνέβη στην κριθείσα υπόθεση και το ΕΔΔΑ είπε ότι το κράτος πρέπει να βρίσκει ένα μηχανισμό ώστε οι συνειδησιακές ενστάσεις των γιατρών να συμβαδίζουν με τα συμφέροντα των ασθενών. Το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Πολωνία που δεν εξασφάλισε αυτή την ισορροπία σε παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ (σεβασμός της ιδιωτικής ζωής), παρόλο που τελικά ο υπουργός έδωσε την άδεια, ακριβώς επειδή οι γιατροί δεν είχαν παραπέμψει, ως όφειλαν, το θύμα σε άλλον γιατρό οι ίδιοι.