Υπάρχει το άρθρο 82Α του Ποινικού Κώδικα που έχει τίτλο "έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά". Αυτό το άρθρο ορίζει ότι εάν ο δράστης επέλεξε το θύμα λόγω μιας ιδιότητάς του, τότε το πλαίσιο της ποινής που μπορεί να του επιβληθεί αυξάνεται. Ειδικά για τα κακουργήματα, "το ελάχιστο όριο ποινής αυξάνεται κατά δύο έτη."
Οι ιδιότητες που περιοριστικά αναφέρονται σε αυτό είναι φυλή, χρώμα, εθνική ή εθνοτική καταγωγή, γενεαλογικές καταβολές, θρησκεία, αναπηρίας, σεξουαλικός προσανατολισμός, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου. Οι δύο τελευταίοι όροι, η ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου ορίζονται νομοθετικά από τον Ν.4491/2017: ο πρώτος όρος διαχωρίζει την προσωπική αίσθηση του φύλου από αυτό που αποδόθηκε κατά την γέννηση (τρανς ή διεμφυλικά άτομα) και ο δεύτερος όρος αναφέρεται σε σωματικά χαρακτηριστικά που εμφανίζονται σε άτομα που δεν ανήκουν αναγκαία στο φύλο που αποδόθηκε κατά τη γέννηση (ίντερσεξ άτομα).
Ο κατάλογος με τις ιδιότητες που προσδίδουν στο έγκλημα τα ρατσιστικά χαρακτηριστικά μπορεί να επεκταθεί, ώστε να περιλαμβάνει και την διάσταση του φύλου, αυτού καθαυτού. Άλλωστε στο άρθρο 21 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. αναφέρεται ότι απαγορεύονται οι διακρίσεις "λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού".
Το φύλο είναι ο πρώτος λόγος διάκρισης που αναφέρει ο Χάρτης. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το άρθρο 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω "φύλου, φυλής, χρώματος, γλώσσης, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής προελεύσεως, συμμετοχής εις εθνικήν μειονότητα, περιουσίας, γεννήσεως ή άλλης καταστάσεως."
Ειδικά για την ανθρωποκτονία, ο Ποινικός Κώδικας ορίζει ήδη την εσχάτη των ποινών που είναι η ισόβια κάθειρξη, αλλά υπάρχει και η επιλογή της τουλάχιστον δεκαετούς κάθειρξης. Ορίζει το άρθρο 299 παρ. 1: "όποιος σκότωσε άλλον τιμωρείται με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών". Εάν βέβαια η επιλογή του θύματος έγινε λόγω μιας ιδιότητας από αυτές που ορίζει το άρθρο 82Α, προστίθενται άλλα δύο έτη στην κατώτατη ποινή, δηλαδή η πρόσκαιρη κάθειρξη θα είναι τουλάχιστον 12 ετών κι όχι 10. Αυτή η προσαύξηση δεν υπάρχει εάν ο δράστης έχει επιλέξει το θύμα λόγω του φύλου του!
Επομένως, ένα πρώτο βήμα που μπορεί να γίνει από τον ποινικό νομοθέτη είναι να εντάξει το φύλο στις ιδιότητες που περιλαμβάνονται στο άρθρο 82Α. Αν δηλαδή ο δράστης ανθρωποκτονίας έχει επιλέξει το θύμα λόγω του φύλου του, να μην μπορεί να του επιβληθεί ποινή κατώτερη των 12 ετών κάθειρξης. Η επιλογή του θύματος λόγω του φύλου του έχει σαφώς μεγαλύτερη ποινική απαξία και αυτό πρέπει να αποτυπωθεί στο άρθρο 82Α.
Εξάλλου ήδη η ανθρωποκτονία που τελείται στο οικογενειακό περιβάλλον εντάσσει την πράξη στο πεδίο εφαρμογής της ενδοοικογενειακής βίας του Ν.3500/2006 που έχει ειδικότερες διατάξεις και έννομες συνέπειες και για μια σειρά ζητημάτων που αφορούν την οικογενειακή ζωή και την σχέση με τα άλλα μέλη της οικογένειας.
Έπειτα, η Ελλάδα έχει κυρώσει την Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας κατά των γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, την "Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης" (Ν.4531/2018). Αυτή η Σύμβαση επιβάλλει στην χώρα μας να λάβει μια σειρά από νομοθετικά μέτρα που αναγνωρίζουν την έμφυλη διάσταση κάθε εγκλήματος.
Το άρθρο 4 παρ. της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης ορίζει ότι "ςιδικά μέτρα τα οποία είναι αναγκαία για την πρόληψη και προστασία των γυναικών από τη βία που βασίζεται στο φύλο δεν θεωρούνται διακριτική μεταχείριση σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας Σύμβασης." Αυτή η διάταξη είναι συγγενής με μια άλλη διάταξη που υπάρχει στο Σύνταγμα της Ελλάδας από την Αναθεώρηση του 2001:
"Δεν αποτελεί διάκριση λόγω φύλου η λήψη θετικών μέτρων για την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Το Κράτος μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών."
Περαιτέρω, η Σύμβαση της Κων/πολης επιβάλλει στις χώρες που την έχουν κυρώσει:
"Τα μέρη λαμβάνουν όλα τα αναγκαία νομοθετικά ή άλλα μέτρα προκειμένου να προωθήσουν και προστατέψουν το δικαίωμα όλων, ιδιαίτερα των γυναικών, να ζουν χωρίς βία τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική σφαίρα." (άρθρο 4 παρ. 1).
"Τα Μέρη λαμβάνουν τα αναγκαία νομοθετικά και άλλα μέτρα προκειμένου, ασκώντας τη δέουσα επιμέλεια, να προλάβουν, διερευνήσουν, τιμωρήσουν και παράσχουν επανορθώσεις αναφορικά με πράξεις βίας οι οποίες καλύπτονται από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας Σύμβασης και διαπράττονται από μη κρατικούς δρώντες." (άρθρο 5 παρ. 2).
"Τα Μέρη λαμβάνουν τα αναγκαία νομοθετικά και άλλα μέτρα προκειμένου να υιοθετήσουν και εφαρμόσουν ευρύτατες αποτελεσματικές, συνεκτικές και συντονισμένες πολιτικές μέσω της ενσωμάτωσης όλων των συναφών μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης όλων των μορφών βίας που καλύπτονται από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας Σύμβασης και θα προσφέρουν ολιστική απάντηση στη βία κατά των γυναικών." (άρθρο 7 παρ. 1).
"Τα Μέρη λαμβάνουν όλα τα αναγκαία νομοθετικά ή άλλα μέτρα, σε συμμόρφωση προς τις θεμελιώδεις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και λαμβάνοντας υπ' όψη την έμφυλη κατανόηση της βίας, προκειμένου να διασφαλισθεί η αποτελεσματική διερεύνηση και δικαστική δίωξη των αδικημάτων που καθιερώνονται από τους όρους της παρούσας Σύμβασης." (άρθρο 49 παρ. 2).
Όλες αυτές οι ευρωπαϊκές νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα δεν εξυπηρετούνται από την παράλειψη του φύλου ως λόγου επαύξησης της ποινής στο άρθρο 82Α του ΠΚ. Το άρθρο πρέπει να τροποποιηθεί άμεσα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου