Ένα σοβαρό Δικαστήριο, όπως το πρωτοδικείο Αθηνών, δεν περιμένουμε να πει απλώς τα περί διαχωρισμού του γεωγραφικού όρου και της έλλειψης ιδιοκτησίας και copyright (αλλιώς και οι σπαρτιάτες να απαγορεύσουν το "λακωνίζειν", οι σκοτσέζοι το "σκοτσέζικο ντους" κλπ), αλλά και ότι η χρήση του όρου ως συνώνυμο της ομοφυλόφιλης γυναίκας δεν θίγει κανένα κάτοικο της Λέσβου, αφού σήμερα η ομοφυλοφιλία, υπό το πρίσμα οποιασδήποτε νόμιμης κριτικής ή προσέγγισης, δεν μπορεί να αποτελεί αρνητικό ή απαξιωτικό συλλογικό χαρακτηρισμό, ώστε να δικαιολογούνται οι κάτοικοι ης Λέσβου, με μόνη αυτή τους την ιδιότητα, να διαμαρτύρονται. Πολύ περισσότερο, όταν είναι άρρενες, όπως οι αιτούντες.
Τετάρτη, Απριλίου 30, 2008
Απαγόρευση χρήσης του όρου "λεσβία" ζητούν Λέσβιοι
Ο φόβος για τις λέξεις και ο ρατσισμός των όρων χτυπάει και πάλι με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για να απαγορευτεί σε μία οργάνωση η χρήση του όρου "λεσβία". Ορισμένοι κάτοικοι της Λέσβου επιθυμούν να ακούσουν από τον δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών να τους πει ότι ο όρος "λεσβία", αναφερόμενος στο σεξουαλικό προσανατολισμό, είναι πλήρως αυτονομημένος από τον αντίστοιχο γεωγραφικό όρο και τα παράγωγα επίθετά του που προέρχονται από το νησί Λέσβος. Οι κάτοικοι περιμένουν από το δικαστήριο να απαγορεύσει στην ΟΛΚΕ την χρήση του όρου, ο οποίος χρησιμοποιείται παγκοσμίως, προφανώς όχι για να θίξει τους κατοίκους του νησιού, αλλά για να προσδιορίσει ένα κεφάλαιο ερωτισμού.
Τρίτη, Απριλίου 29, 2008
Η κατάργηση της υποχρέωσης στράτευσης είναι η λύση για τους φυγόστρατους
Αφού απέτυχε η προσπάθεια καταπολέμησης του φαινομένου της ανυποταξίας με την δημοσιοποίηση ονομάτων απαλλαγέντων (ύστερα από απορριπτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας), ο υπουργός ανακοίνωσε πασχαλιάτικα ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο υποχρεωτικής στράτευσης στα 18 ή στα 19.
Ενώ δηλαδη οι σύγχρονες ευρωπαϊκές χώρες καταργούν την υποχρέωση στράτευσης, εμείς εξετάζουμε τη δυνατότητα να ωθήσουμε στην αυτοκτονία και στα ναρκωτικά όσους μόλις τέλειωσαν το σχολείο.
Το φαινόμενο των αυτοκτονιών στους νεοσυλλέκτους έχει αυξηθεί μέσα στο 2008, καθώς σύμφωνα με σχετική μελέτη ένας στους δύο έχει αυτοκτονικές τάσεις και κάνει χρήση ουσιών. Επίσης ένας στους τέσσερις αισθάνεται ότι η ζωή του δεν έχει κανένα νόημα στο στρατόπεδο. Ο ένας στους δέκα από όσους αυτοκτόνησαν είχαν ιστορικό ψυχικής πράγμα που δεν είχε εντοπισθεί από τις αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες κατά την κατάταξη.
Οι ειδήσεις αυτές δημοσιοποιήθηκαν στις 15.3.2008. Πριν το υπουργείο εξαγγείλει νέα μέτρα για υποχρεωτική στράτευση στα 18 θα έπρεπε να έχει λάβει μέτρα για τα παραπάνω φαινόμενα. Γιατί αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα, όχι οι αναβολές και οι φυγόστρατοι.
Τετάρτη, Απριλίου 23, 2008
Κανάλια αναπαράγουν video των bloggers από συνάντηση με ΥΠΕΞ
Ορισμένοι bloggers που παρέστησαν στη συνάντηση με την υπουργό Εξωτερικών διαμαρτύρονται ότι το υλικό που μαγνητοσκοπήθηκε από αυτούς και αναρτήθηκε στα ιστολόγιά τους, προβλήθηκε από δελτία ειδήσεων, χωρίς αναφορά στην πηγή, δηλ. χωρίς να αναφερθεί από που αντλήθηκαν οι συγκεκριμένες εικόνες.
Για μία σύνοψη της κατάστασης αυτής, μπορείτε να ενημερωθείτε από το NYLON.
To ερώτημα είναι αν υπάρχει πνευματική ιδιοκτησία σε ένα έργο το οποίο καταγράφει μία "είδηση". Η απάντηση κατ' αρχήν είναι όχι, γιατί η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας δεν εκτείνεται στις "ειδήσεις", και στα "απλά γεγονότα" ή "στοιχεία" (άρθρο 2§5 Ν.2121/1993).
Ωστόσο, ο νόμος για την πνευματική ιδιοκτησία αναγνωρίζει ότι ενδέχεται η "είδηση" να περιλαμβάνεται σε ένα έργο, όπως λ.χ. ένα video το οποίο κατά τ' άλλα έχει τα χαρακτηριστικά του "έργου" (νέο, πρωτότυπο κλπ):
1. Επιτρέπεται, χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή στο μέτρο που δικαιολογείται από τον επιδιωκόμενο σκοπό: α) η αναπαραγωγή και η διάδοση στο κοινό, για λόγους περιγραφής επίκαιρων γεγονότων με μέσα μαζικής επικοινωνίας έργων, που βλέπονται ή ακούγονται κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου γεγονότος, β) η αναπαραγωγή και η διάδοση στο κοινό με μέσα μαζικής επικοινωνίας προς το σκοπό της ενημέρωσης επί επίκαιρων γεγονότων πολιτικών λόγων, προσφωνήσεων, κηρυγμάτων, δικανικών αγορεύσεων ή άλλων έργων παρόμοιας φύσης, καθώς και περιλήψεων ή αποσπασμάτων από διαλέξεις, εφόσον τα έργα αυτά παρουσιάζονται δημόσια.
2. Η αναπαραγωγή και η διάδοση στο κοινό πρέπει, όταν αυτό είναι δυνατό, να συνοδεύονται από την ένδειξη της πηγής και του ονόματος του δημιουργού.
Αυτό σημαίνει ότι το video που γύρισαν οι bloggers δεν είναι "απροστάτευτο" ως "είδηση", αλλά η χρήση τους από τα κανάλια, χωρίς άδεια, επιτρέπεται μόνο:
- στο μέτρο που δικαιολογείται απο τον σκοπό της ενημέρωσης του κοινού (δηλ. όχι όλο το video)
- εφόσον παρουσιάστηκαν δημόσια (δηλ. μόνο αν έχουν αναρτηθεί στο ιστολόγιο, όπως συνέβη)
- με ένδειξη της πηγής και του ονόματος του δημιουργού (δηλ. με αναφορά στο ιστολόγιο από το οποίο αντλήθηκε το video - εννοείται ότι δεν πρόκειται για κανόνα άρσης της ανωνυμίας, αν υπάρχει ψευδώνυμο).
- εφόσον δεν αντίκειται στην κανονική εκμετάλλευση του έργου και δεν θίγουν αδικαιολόγητα τα έννομα συμφέροντα του δικαιούχου (άρθρο 28Γ ν.2121/1993), πράγμα που θα ίσχυε αν το video ήταν λ.χ. προς πώληση και η τηλεοπτική προβολή του ακύρωνε κάθε σχετική επιχειρηματική δράση.
Από τις τρεις αυτές προϋποθέσεις φέρεται ότι δεν εκπληρώθηκε η τρίτη.
Επιπλέον οι bloggers είχαν στα ιστολόγιά τους πληροφορίες για το καθεστώς των δικαιωμάτων (Creative Commons, κλπ), τις οποίες ο ίδιος ο νόμος προστατεύει στο άρθρο 66β§1:
Ως πληροφορία για το καθεστώς των δικαιωμάτων νοείται κάθε παρεχόμενη από τον δικαιούχο πληροφορία, η οποία επιτρέπει την αναγνώριση του έργου ή άλλου προστατευόμενου αντικειμένου με συγγενικό δικαίωμα ή με το δικαίωμα ειδικής φύσης του κατασκευαστή βάσης δεδομένων, καθώς και την αναγνώριση του δημιουργού ή οποιουδήποτε άλλου δικαιούχου. Νοούνται επίσης οι πληροφορίες σχετικές με τους όρους και τις προϋποθέσεις χρήσης του έργου ή άλλων προστατευόμενων αντικειμένων, καθώς και κάθε αριθμός ή κωδικός που αντιπροσωπεύει τις πληροφορίες αυτές (άρθρο 7 παρ. 2 Οδηγίας 2001/29).
Στο ίδιο άρθρο, §2, αναφέρεται:
Απαγορεύεται σε κάθε πρόσωπο να προβαίνει εν γνώσει του χωρίς την άδεια του δικαιούχου σε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες ενέργειες: α) ..., β) ...., ραδιοτηλεοπτική μετάδοση, παρουσίαση στο κοινό ή διάθεση στο κοινό έργων ..., από τα οποία έχουν αφαιρεθεί ή αλλοιωθεί άνευ αδείας οι πληροφορίες ηλεκτρονικής μορφής σχετικά με τη διαχείριση των δικαιωμάτων, αν το πρόσωπο αυτό γνωρίζει ή έχει βάσιμο λόγο να γνωρίζει ότι με την ενέργεια αυτή προτρέπει, επιτρέπει, διευκολύνει ή συγκαλύπτει προσβολή του δικαιώματος του δημιουργού ... (άρθρο 7 παρ. 1 Οδηγίας 2001/29).
§3: Η παράβαση των ανωτέρω διατάξεων τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή 2.900 -15.000 ευρώ και συνεπάγεται τις αστικές κυρώσεις του άρθρου 65 του Ν. 2121/1993, όπως ισχύει.
Όσον αφορά το αστικό μέρος της υπόθεσης, το άρθρο 65 προβλέπει:
Σε κάθε περίπτωση προσβολής ή επαπειλούμενης προσβολής της πνευματικής ιδιοκτησίας ή του συγγενικού δικαιώματος ο δημιουργός ή ο δικαιούχος του συγγενικού δικαιώματος μπορεί να αξιώσει κατά περίπτωση την αναγνώριση του δικαιώματός του, την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον (...)
Η αποζημίωση δεν μπορεί να είναι κατώτερη από το διπλάσιο της αμοιβής που συνήθως ή κατά νόμο καταβάλλεται για το είδος της εκμετάλλευσης που έκανε χωρίς την άδεια ο υπόχρεος.
Επομένως, κατ' αρχήν μπορεί να ζητηθεί από τα κανάλια να δηλώσουν τις πηγές των video. Για το θέμα της αποζημίωσης, μάλλον θα είναι δυσαπόδεικτο το ζήτημα της "συνήθους" αμοιβής ενός ρεπόρτερ για ένα (1) θέμα του υπουργείου εξωτερικών.
Δύο επίσης πολύ ενδιαφέροντα άρθρα του νόμου, σχετικά με την υπόθεση αυτή:
Άρθρο 66Γ: Δημοσιότητα αποφάσεων
Αποφάσεις αστικών ή ποινικών δικαστηρίων που αφορούν σε δικαιώματα του παρόντος νόμου μπορεί, ύστερα από αίτηση του ενάγοντος και με δαπάνες του παραβάτη, να διατάσσουν τα ενδεικνυόμενα μέτρα για τη διάδοση των πληροφοριών σχετικά με την απόφαση, συμπεριλαμβανομένης της ανάρτησης της απόφασης, καθώς και της πλήρους ή μερικής δημοσίευσής της στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή στο διαδίκτυο.
Αποφάσεις αστικών ή ποινικών δικαστηρίων που αφορούν σε δικαιώματα του παρόντος νόμου μπορεί, ύστερα από αίτηση του ενάγοντος και με δαπάνες του παραβάτη, να διατάσσουν τα ενδεικνυόμενα μέτρα για τη διάδοση των πληροφοριών σχετικά με την απόφαση, συμπεριλαμβανομένης της ανάρτησης της απόφασης, καθώς και της πλήρους ή μερικής δημοσίευσής της στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή στο διαδίκτυο.
Άρθρο 66Δ: Κώδικες δεοντολογίας και ανταλλαγή πληροφοριών
1. Οι ενδιαφερόμενες επιχειρηματικές ή επαγγελματικές ενώσεις, καθώς και οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης ή προστασίας καταρτίζουν κώδικες δεοντολογίας με σκοπό να συμβάλουν σε εθνικό, κοινοτικό ή διεθνές επίπεδο στην επιβολή των δικαιωμάτων του παρόντος νόμου, συνιστώντας ειδικότερα τη χρήση κωδικού στους οπτικούς δίσκους για τον προσδιορισμό της προέλευσης της κατασκευής τους. Οι κώδικες δεοντολογίας και η ενδεχόμενη αξιολόγηση της εφαρμογής τους διαβιβάζονται στην Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
2. Εθνικός ανταποκριτής για τα δικαιώματα του παρόντος νόμου ορίζεται ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας.
Για το θέμα φαίνεται να υπάρχει επίσης αρμοδιότητα του ΕΣΡ, το οποίο θα μπορούσε να απευθύνει σύσταση αν διαπιστώσει παράβαση (πρβλ. απόφαση 52_2006)
Κυριακή, Απριλίου 20, 2008
Εκδηλώσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Πνευματικής Ιδιοκτησίας
Η 26η Απριλίου αποτελεί την παγκόσμια ημέρα για την διανοητική ιδιοκτησία, ημερομηνία που επελέγη από τα κράτη μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας.
Σε εμάς, άγνωστο για ποιο λόγο, ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας την έχει μετεθέσει για την 6η Μαίου, με ένα αδιάφορο πρόγραμμα που θα περιοριστεί σε ομιλιες στελεχών του δημοσίου , βραβεύσεις μαθητών και μουσικές εκδηλώσεις.
Ο σκοπός της καθιέρωσης μιας μέρας - αναφορά σε θεσμό δεν είναι βέβαια ο "εορτασμός", δίκην 25ης Μαρτίου με δεκάρικους και χορωδίες, αλλά η ενημέρωση, ο διάλογος και η συνειδητοποίηση (raising awareness) ενός κοινωνικού ζητήματος.
Ενώ όλες οι χώρες του Παγκόσμιου Οργανισμού έχουν προγραμματίσει σχετικές δράσεις ενόψει της Ημέρας, η Ελλάδα αγρόν αγοράζει (βλ. λίστα εκδηλώσεων σε όλες τις χώρες), παρ' όλο που δεν έχει κανέναν λόγο να αδιαφορεί, τη στιγμή που ακόμη και κρατικοί οργανισμοί φαίνεται να βρίσκονται σε αμηχανία όταν τους τίθενται ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας.
Ο διάλογος αυτός μπορεί να πυροδοτηθεί όχι στις εκδηλώσεις του ΟΠΙ, αλλά στην εκδήλωση του ΙΑΝΟΥ την Τετάρτη, 23.4.2008. Στο γνωστό χώρο εκδηλώσεων (στη Σταδίου), ώρα 12.30, θα γίνει μια συζήτηση με θέμα ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ
Σύμφωνα με το πρόγραμμα, ομιλητές θα είναι οι:
Γενικός Γραμματέας της Εταιρείας Συγγραφέων ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΕΝΑΡΙΟΣ,
ο Νομικός Σύμβουλος της ΠΟΕΒ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
και ο Νομικός Σύμβουλος του ΟΣΔΕΛ ΖΑΝΝΟΣ ΓΕΩΡΓΑΝΤΡΕΑΣ
ο Νομικός Σύμβουλος της ΠΟΕΒ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
και ο Νομικός Σύμβουλος του ΟΣΔΕΛ ΖΑΝΝΟΣ ΓΕΩΡΓΑΝΤΡΕΑΣ
To θέμα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, καθώς εστιάζει στο θέμα της πνευματικής ιδιοκτησίας στις νέες τεχνολογίες και την κοινωνία της πληροφορίας.
Η παρουσία των bloggers σε μία τέτοια συζήτηση θα είναι περισσότερο από απαραίτητη.
Σάββατο, Απριλίου 19, 2008
Δημοσιοποίηση ονομάτων γονέων που φέρονται ως μαστρoποί
"Τώρα δεν υπάρχει πρόβλημα με τα προσωπικά δεδομένα", πανηγύρισε σχεδόν η δικηγόρος σε παράθυρο του ALTER, κατά την καφενειακή ανάλυση του προβλήματος των γονέων που εκδίδουν τα παιδιά τους, επ αφορμή μιας υπόθεσης στην Αρτέμιδα (δηλ., για να λέμε τα πράγματα με τ' όνομά τους, στην Λούτσα).
Γιατί να υπάρξει πρόβλημα, αφού το υπουργείο Δικαιοσύνης σε μια νύχτα πέρασε χωρίς προηγούμενη Έκθεση της επιστημονικής υπηρεσίας της Βουλής αλλά και χωρίς προηγούμενη γνωμοδότηση της Αρχής Δεδομένων μια διάταξη βάσει της οποίας ο εισαγγελέας νομιμοποιείται να δημοσιοποιεί ονόματα όσων διώκονται ποινικά, όταν "συγκινείται η κοινή γνώμη". Η ψηφοθηρία εγγεγραμμένη απροκάλυπτα στην αιτιολογική σας έκθεση!
Το θεμα όμως δεν είναι μόνο νομικό: είναι προς το συμφέρον των παιδιών αυτών να δημοσιοποιηθούν τα ονόματα των γονιών τους, άρα και τα δικά τους επώνυμα; Να είναι για μία ζωή δαχτυλοδεικτούμενα, οπως τα παιδιά του Δουρή που έλεγαν στην τηλεόραση "με λένε παιδοκτόνο" (το παιδί, όχι ο πατέρας).
Το δίλημμα δεν είναι θέμα "προσωπικών δεδομένων" είναι κρίσιμη απόφαση αντεγκληματικής πολιτικής: αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο η Πολιτεία θα αποτρέψει παρόμοιες περιπτώσεις στο μέλλον; Ο μιντιακός λιθοβολισμός; Όταν το κράτος δεν μπορεί να πετύχει το στόχο του να προστατεύσει τους πολίτες του θα πετάει πάντοτε το μπαλάκι στα μ.μ.ε. και την "κοινή γνώμη"; Που ήταν αυτή η "κονή γνώμη" όταν όλο το χωριό ξέρει αλλά δεν λέει τίποτα;
Γνώμη: θα ήμουν πολύ ευτυχής αν αντί για αυτές τις μεταμοντέρνες προσεγγίσεις οι ένοχοι καταδικάζονται στην ποινή που προβλέπει η νομοθεσία, ούτε μια μέρα περισσότερο, ούτε μια μέρα λιγότερο. Επίσης θα ήμουν ευτυχής αν οι αθώοι κηρύσσονται αθώοι χωρίς να έχουν παιχτεί τα ονόματά τους σε εθνικό δίκτυο.
Παρασκευή, Απριλίου 18, 2008
Aλλάζει η πολιτική δίκη
Σημαντικές τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας σχεδιάζονται από το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Σύμφωνα με τη σημερινή ανακοίνωση, οι αλλαγές είναι οι εξής:
2. Τα απαράδεκτα που προβλέπονται για λόγους φορολογικούς ή για άλλες υποχρεώσεις ή για μη καταβολή δικαστικού ενσήμου περιορίζονται μόνο στο απαράδεκτο της συζητήσεως και όχι στο απαράδεκτο της αγωγής, προσφυγής, η άλλου ενδίκου μέσου ή διαδικαστικής πράξεως. Τούτο θα έχει ως αποτέλεσμα να μη χάνονται τα ουσιαστικά δικαιώματα των διαδίκων από τυπικές παραλείψεις.
3. Στην περίπτωση που απουσιάζει, αν και κλητεύθηκε, ο ένας από τους διαδίκους και προκειμένου να αποφεύγεται η (στην πραγματικότητα μονομερής) διεξαγωγή της αποδεικτικής διαδικασίας, αφού είναι γνωστό, ότι τα δικαστήρια ουδέποτε αξιοποιούν τη δυνατότητα αυτεπάγγελτης ενέργειας σε περίπτωση απουσίας διαδίκου, καθώς και η επιβάρυνση των δικαστηρίων κατά την διεξαγωγή των αποδείξεων και κατά την εκτίμησή τους (αφού ούτως ή άλλως η δίκη και οι αποδείξεις θα διεξαχθούν εκ νέου στο πλαίσιο ανακοπής ερημοδικίας ή εφέσεως), επαναφέρεται το τεκμήριο ομολογίας σε περίπτωση απουσίας του εναγόμενου και η απόρριψη της αγωγής σε περίπτωση απουσίας του ενάγοντος. Έτσι, με την άσκηση ανακοπής ερημοδικίας η διαφορά θα κρίνεται, πλέον, εξαρχής και στην ουσία της και θα αποτρέπεται η έκδοση αποφάσεως με μόνο τα αποδεικτικά μέσα της μιας πλευράς των διαδίκων.
4. Θεσπίζεται το νομοθετικό πλαίσιο για την ηλεκτρονική κατάθεση και επίδοση των δικογράφων. Η ρύθμιση αυτή θα ενεργοποιηθεί στην πράξη και θα ισχύσει μετά από έκδοση ειδικού Προεδρικού Διατάγματος, που θα ορίζει και τις λεπτομέρειες. Με το μέτρο αυτό θα διευκολύνονται οι δικηγόροι και οι διάδικοι στην κατάθεση δικογράφων, με τον πλέον ασφαλή τρόπο, χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να προσέρχονται οι ίδιοι, για το σκοπό αυτό, στα αρμόδια δικαστήρια, ενώ θα αποσυμφορηθούν και θα διευκολυνθούν σε μεγάλο βαθμό οι συναλλαγές στις γραμματείες των δικαστηρίων.
5. Αξιοποιείται και ενισχύεται, με ρητές και πιο σαφείς διατάξεις, η δυνατότητα επιλύσεως των διαφορών με τη διαμεσολάβηση, για την οποία βελτιώνεται (με αξιοποίηση του ισχύοντος) το απαραίτητο νομοθετικό πλαίσιο, ώστε εμπεδωθεί η εμπιστοσύνη των διαδίκων σ’ αυτό το σύστημα και να επιλύεται μέσω αυτού μεγαλύτερος, απ’ ότι σήμερα, αριθμός υποθέσεων. Ευνόητο είναι ότι η επιτυχία του συστήματος αυτού θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση του φόρτου των δικαστηρίων και, συνεπώς, στην επιτάχυνση της απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης.
6. Προκειμένου να διευκολυνθεί και επιταχυνθεί η διεξαγωγή των δικών και κατά τη διάρκεια εκκρεμούς δίκης ή κατά την εκτέλεση ώστε να μην εμφανίζονται προβλήματα στην επίδοση δικογράφων, βελτιώνονται οι διατάξεις που αφορούν τους αντικλήτους στο πλαίσιο και της δίκης και στην εκτέλεση. Έτσι, οι επιδόσεις θα μπορούν να γίνονται στους υποχρεωτικά οριζόμενους αντικλήτους και δεν θα ταλαιπωρούνται, πλέον, δικηγόροι και διάδικοι για την αναζήτηση και ανεύρεση του προσώπου προς το οποίο πρέπει να κάνουν την επίδοση δικογράφων, ούτε θα προκύπτουν δικονομικά απαράδεκτα.
7. Καθιερώνεται ο Αύγουστος ως μήνας αναπαύσεως των προσώπων που ασκούν το δικηγορικό λειτούργημα. Κατά τη διάρκειά του δεν θα συμπληρώνονται οι προθεσμίες ενεργείας για την άσκηση ενδίκων μέσων και βοηθημάτων. Έτσι, οι δικηγόροι δεν θα αναγκάζονται να στερούνται του στοιχειώδους δικαιώματος της ετήσιας ανάπαυσής τους για να καταθέσουν π. χ. ένα δικόγραφο γιατί τότε θα λήγει η σχετική προθεσμία.
8. Καθιερώνεται η υποχρέωση του Αρείου Πάγου να διακρατεί την υπόθεση για ουσιαστική κρίση μετά από δεύτερη αναίρεση. Με τη ρύθμιση αυτή αποφεύγεται νέα, κατ’ έφεση και επ’ αυτής νέα αναιρετική δίκη. Το αποτέλεσμα θα είναι η συντόμευση, σε σημαντικό βαθμό, του χρόνου διατύπωσης της τελικής δικαστικής κρίσης για κάθε υπόθεση.
9. Θεσπίζεται η δυνατότητα εκδόσεως Διαταγής Πληρωμής και κατά προσώπων γνωστής διαμονής στο εξωτερικό. Με αυτό τον τρόπο αυτή η ταχύτατη διαδικασία (που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αν μια απαίτηση αποδεικνύεται από έγγραφα) επεκτείνεται και για κατοίκους εξωτερικού, αφού με τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας δεν δικαιολογείται πλέον διαφοροποίηση. Με βάση αυτή την προτεινόμενη ρύθμιση και η νομοθεσία μας συντονίζεται προς την Ευρωπαϊκή, που προβλέπει δυνατότητα εκδόσεως διαταγής πληρωμής σε διευρωπαϊκό επίπεδο.
10. Στα ασφαλιστικά μέτρα εισάγονται διατάξεις, οι οποίες ρυθμίζουν πληρέστερα το καθεστώς εκδόσεως των προσωρινών διαταγών και ενισχύεται με σαφείς διατάξεις η ήδη προβλεπόμενη βασική απαγόρευση ικανοποιήσεως δικαιώματος μέσω των αποφάσεων των ασφαλιστικών μέτρων (ώστε να μη καταστρατηγείται αυτός ο βασικός κανόνας της διαδικασίας των ασφαλιστικών μέτρων). Τέλος ικανοποιείται παλαιό αίτημα της θεωρίας, αλλά και του δικηγορικού κόσμου να επιτρέπεται και κατά των αποφάσεων των ασφαλιστικών μέτρων η άσκηση αναιρέσεως για ευθεία παραβίαση του νόμου, η οποία (θα) εκδικάζεται από το τριμελές συμβούλιο του Αρείου Πάγου.
11. Ενισχύεται ο ρόλος του Ειρηνοδικείου στις υποθέσεις της Εκούσιας Δικαιοδοσίας με τη μεταφορά σ’ αυτό υποθέσεων, στις οποίες απουσιάζει το στοιχείο της αντιδικίας. Αποτέλεσμα, η αποσυμφόρηση των ήδη βεβαρημένων Μονομελών Πρωτοδικείων.
12. Προτείνεται η αλλαγή του τρόπου διενεργείας του αναγκαστικού πλειστηριασμού προς το σκοπό της εξαλείψεως των νοσηρών φαινομένων και των «στημένων παιχνιδιών» που παρατηρούνται σήμερα πολλές φορές κατά τη διεξαγωγή των πλειστηριασμών, ιδίως και κατά κύριο λόγο των ακινήτων, και να «κτυπηθούν» αποτελεσματικά τα κυκλώματα («κοράκια») που λυμαίνονται πολλές φορές τους πλειστηριασμούς ακινήτων.
13. Προτείνονται επίσης ρυθμίσεις για να υπάρχουν/ διευκολυνθούν δυνατότητες ταχείας εισπράξεως του εκπλειστηριάσματος, κάτι, που όπως είναι αυτονόητο, αποβαίνει προς όφελος τόσο των δανειστών όσο και του οφειλέτη.
Σύμφωνα με τη σημερινή ανακοίνωση, οι αλλαγές είναι οι εξής:
1. Διευρύνεται η υλική αρμοδιότητα του Ειρηνοδικείου και του Μονομελούς Πρωτοδικείου. Τούτο θα συντελέσει στη μείωση του φόρτου του Πολυμελούς Πρωτοδικείου και στην επιτάχυνση της απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης.
2. Τα απαράδεκτα που προβλέπονται για λόγους φορολογικούς ή για άλλες υποχρεώσεις ή για μη καταβολή δικαστικού ενσήμου περιορίζονται μόνο στο απαράδεκτο της συζητήσεως και όχι στο απαράδεκτο της αγωγής, προσφυγής, η άλλου ενδίκου μέσου ή διαδικαστικής πράξεως. Τούτο θα έχει ως αποτέλεσμα να μη χάνονται τα ουσιαστικά δικαιώματα των διαδίκων από τυπικές παραλείψεις.
3. Στην περίπτωση που απουσιάζει, αν και κλητεύθηκε, ο ένας από τους διαδίκους και προκειμένου να αποφεύγεται η (στην πραγματικότητα μονομερής) διεξαγωγή της αποδεικτικής διαδικασίας, αφού είναι γνωστό, ότι τα δικαστήρια ουδέποτε αξιοποιούν τη δυνατότητα αυτεπάγγελτης ενέργειας σε περίπτωση απουσίας διαδίκου, καθώς και η επιβάρυνση των δικαστηρίων κατά την διεξαγωγή των αποδείξεων και κατά την εκτίμησή τους (αφού ούτως ή άλλως η δίκη και οι αποδείξεις θα διεξαχθούν εκ νέου στο πλαίσιο ανακοπής ερημοδικίας ή εφέσεως), επαναφέρεται το τεκμήριο ομολογίας σε περίπτωση απουσίας του εναγόμενου και η απόρριψη της αγωγής σε περίπτωση απουσίας του ενάγοντος. Έτσι, με την άσκηση ανακοπής ερημοδικίας η διαφορά θα κρίνεται, πλέον, εξαρχής και στην ουσία της και θα αποτρέπεται η έκδοση αποφάσεως με μόνο τα αποδεικτικά μέσα της μιας πλευράς των διαδίκων.
4. Θεσπίζεται το νομοθετικό πλαίσιο για την ηλεκτρονική κατάθεση και επίδοση των δικογράφων. Η ρύθμιση αυτή θα ενεργοποιηθεί στην πράξη και θα ισχύσει μετά από έκδοση ειδικού Προεδρικού Διατάγματος, που θα ορίζει και τις λεπτομέρειες. Με το μέτρο αυτό θα διευκολύνονται οι δικηγόροι και οι διάδικοι στην κατάθεση δικογράφων, με τον πλέον ασφαλή τρόπο, χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να προσέρχονται οι ίδιοι, για το σκοπό αυτό, στα αρμόδια δικαστήρια, ενώ θα αποσυμφορηθούν και θα διευκολυνθούν σε μεγάλο βαθμό οι συναλλαγές στις γραμματείες των δικαστηρίων.
5. Αξιοποιείται και ενισχύεται, με ρητές και πιο σαφείς διατάξεις, η δυνατότητα επιλύσεως των διαφορών με τη διαμεσολάβηση, για την οποία βελτιώνεται (με αξιοποίηση του ισχύοντος) το απαραίτητο νομοθετικό πλαίσιο, ώστε εμπεδωθεί η εμπιστοσύνη των διαδίκων σ’ αυτό το σύστημα και να επιλύεται μέσω αυτού μεγαλύτερος, απ’ ότι σήμερα, αριθμός υποθέσεων. Ευνόητο είναι ότι η επιτυχία του συστήματος αυτού θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση του φόρτου των δικαστηρίων και, συνεπώς, στην επιτάχυνση της απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης.
6. Προκειμένου να διευκολυνθεί και επιταχυνθεί η διεξαγωγή των δικών και κατά τη διάρκεια εκκρεμούς δίκης ή κατά την εκτέλεση ώστε να μην εμφανίζονται προβλήματα στην επίδοση δικογράφων, βελτιώνονται οι διατάξεις που αφορούν τους αντικλήτους στο πλαίσιο και της δίκης και στην εκτέλεση. Έτσι, οι επιδόσεις θα μπορούν να γίνονται στους υποχρεωτικά οριζόμενους αντικλήτους και δεν θα ταλαιπωρούνται, πλέον, δικηγόροι και διάδικοι για την αναζήτηση και ανεύρεση του προσώπου προς το οποίο πρέπει να κάνουν την επίδοση δικογράφων, ούτε θα προκύπτουν δικονομικά απαράδεκτα.
7. Καθιερώνεται ο Αύγουστος ως μήνας αναπαύσεως των προσώπων που ασκούν το δικηγορικό λειτούργημα. Κατά τη διάρκειά του δεν θα συμπληρώνονται οι προθεσμίες ενεργείας για την άσκηση ενδίκων μέσων και βοηθημάτων. Έτσι, οι δικηγόροι δεν θα αναγκάζονται να στερούνται του στοιχειώδους δικαιώματος της ετήσιας ανάπαυσής τους για να καταθέσουν π. χ. ένα δικόγραφο γιατί τότε θα λήγει η σχετική προθεσμία.
8. Καθιερώνεται η υποχρέωση του Αρείου Πάγου να διακρατεί την υπόθεση για ουσιαστική κρίση μετά από δεύτερη αναίρεση. Με τη ρύθμιση αυτή αποφεύγεται νέα, κατ’ έφεση και επ’ αυτής νέα αναιρετική δίκη. Το αποτέλεσμα θα είναι η συντόμευση, σε σημαντικό βαθμό, του χρόνου διατύπωσης της τελικής δικαστικής κρίσης για κάθε υπόθεση.
9. Θεσπίζεται η δυνατότητα εκδόσεως Διαταγής Πληρωμής και κατά προσώπων γνωστής διαμονής στο εξωτερικό. Με αυτό τον τρόπο αυτή η ταχύτατη διαδικασία (που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αν μια απαίτηση αποδεικνύεται από έγγραφα) επεκτείνεται και για κατοίκους εξωτερικού, αφού με τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας δεν δικαιολογείται πλέον διαφοροποίηση. Με βάση αυτή την προτεινόμενη ρύθμιση και η νομοθεσία μας συντονίζεται προς την Ευρωπαϊκή, που προβλέπει δυνατότητα εκδόσεως διαταγής πληρωμής σε διευρωπαϊκό επίπεδο.
10. Στα ασφαλιστικά μέτρα εισάγονται διατάξεις, οι οποίες ρυθμίζουν πληρέστερα το καθεστώς εκδόσεως των προσωρινών διαταγών και ενισχύεται με σαφείς διατάξεις η ήδη προβλεπόμενη βασική απαγόρευση ικανοποιήσεως δικαιώματος μέσω των αποφάσεων των ασφαλιστικών μέτρων (ώστε να μη καταστρατηγείται αυτός ο βασικός κανόνας της διαδικασίας των ασφαλιστικών μέτρων). Τέλος ικανοποιείται παλαιό αίτημα της θεωρίας, αλλά και του δικηγορικού κόσμου να επιτρέπεται και κατά των αποφάσεων των ασφαλιστικών μέτρων η άσκηση αναιρέσεως για ευθεία παραβίαση του νόμου, η οποία (θα) εκδικάζεται από το τριμελές συμβούλιο του Αρείου Πάγου.
11. Ενισχύεται ο ρόλος του Ειρηνοδικείου στις υποθέσεις της Εκούσιας Δικαιοδοσίας με τη μεταφορά σ’ αυτό υποθέσεων, στις οποίες απουσιάζει το στοιχείο της αντιδικίας. Αποτέλεσμα, η αποσυμφόρηση των ήδη βεβαρημένων Μονομελών Πρωτοδικείων.
12. Προτείνεται η αλλαγή του τρόπου διενεργείας του αναγκαστικού πλειστηριασμού προς το σκοπό της εξαλείψεως των νοσηρών φαινομένων και των «στημένων παιχνιδιών» που παρατηρούνται σήμερα πολλές φορές κατά τη διεξαγωγή των πλειστηριασμών, ιδίως και κατά κύριο λόγο των ακινήτων, και να «κτυπηθούν» αποτελεσματικά τα κυκλώματα («κοράκια») που λυμαίνονται πολλές φορές τους πλειστηριασμούς ακινήτων.
13. Προτείνονται επίσης ρυθμίσεις για να υπάρχουν/ διευκολυνθούν δυνατότητες ταχείας εισπράξεως του εκπλειστηριάσματος, κάτι, που όπως είναι αυτονόητο, αποβαίνει προς όφελος τόσο των δανειστών όσο και του οφειλέτη.
Τετάρτη, Απριλίου 16, 2008
Κλασική περίπτωση λογοκρισίας
Δημοσιοποιήθηκε σήμερα το κείμενο της απόφασης ασφαλιστικών μέτρων με το οποίο διατάχθηκε η προσωρινή απόσυρση του βιβλίου της Ε.Σωτηροπούλου από τις σχολικές βιβλιοθήκες.
Δεν θα σχολιάσω τίποτα άλλο εκτός από την υπέρβαση της αρμοδιότητας του ίδιου του Δικαστή: σκοπός των ασφαλιστικών μέτρων είναι να διαφυλαχθεί ένα δικαιώμα του αιτούντος τα ασφαλιστικά μέτρα. Η απόφαση δεν αναφέρει ούτε μισή λέξη για το εν λογω υποτιθέμενο "δικαίωμα" του κου Πλεύρη. Ο κος Πλεύρης δεν υπέβαλε την αίτηση ως μαθητής, ούτε ως ασκών τη γονική μέριμνα μαθητή.
Συνεπώς ο κος Πλεύρης δεν έχει ατομικό και ενεστώς έννομο συμφέρον να ζητάει από δικαστήρια να του διασφαλίσουν το "δικαίωμα" να μην υπάρχουν τα βιβλία που δεν του αρέσουν στις σχολικές βιβλιοθήκες. Το ελληνικό δίκαιο δεν προβλέπει "λαϊκή αγωγή" (actio popularis) για όταν κάτι δεν μας αρέσει ή μας θίγει γενικά ως μέλος της ελληνικής κοινωνίας. Γι΄αυτό και απορρίφθηκαν οι σχετικές αιτήσεις για το Μ εις την Νι του Ανδρουλάκη πριν από χρόνια.
Επιπλέον τα πολιτικά δικαστήρια κάποτε θα πρέπει να αντιληφθούν ότι όταν τα κρατικά όργανα -όπως το Υπουργείο Παιδείας- λειτουργούν στο πλαίσιο της ενάσκησης δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, δεν υφίσταται αρμοδιότητα της αστικής δικαιοσύνης, γιατί σαφώς ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας περιορίζει την αρμοδιότητά τους σε ιδιωτικές διαφορες.
Τέλος, το Σύνταγμα προβλέπει στο άρθρο 14 μια συγκεκριμένη διαδικασία για την περίπτωση που ένα έντυπο κριθεί "άσεμνο" και προβλέπει αρμοδιότητα του εισαγγελέα και του δικαστικού συμβουλίου - όχι του δικαστή των ασφαλιστικών μέτρων!
Θα υπενθυμίσω μια παλαιότερη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (σε υπόθεση του Μ.Τριανταφυλλόπουλου) στην οποία κρίθηκε ότι ουδείς έχει το δικαίωμα να αντιποιείται το ρόλο του εισαγγελέα.
Κατά τη γνώμη μου πρόκειται για μια αστεία, αλλά και μελανή περίπτωση λογοκρισίας, καθώς και υπέρβασης δικαιοδοτικής αρμοδιότητας. Θα πρέπει να ζητηθεί κατεπειγόντος ή άρση του εν λόγω ασφαλιστικού μέτρου.
Τρίτη, Απριλίου 15, 2008
Αποσύρθηκε με δικαστική απόφαση λογοτεχνικό έργο από σχολικές βιβλιοθήκες
Με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων διατάχθηκε η απόσυρση του βιβλίου "Ζιγκ-ζαγκ στις νεραντζιές" της Έρσης Σωτηροπούλου, το οποίο είχε τιμηθεί με κρατικό βραβείο μυθιστορήματος. Το εν λόγω έργο αποσύρεται κατόπιν αγωγής και αίτησης ασφαλιστικών μέτρων του Κ.Πλεύρη, ως πορνογράφημα.
Σύμφωνα με αποσπάσματα της 6σέλιδης απόφασης που κυκλοφόρησαν στον τύπο, ο δικαστής κ. Δ.Γαβαλάς αναφέρει στην αιτιολόγηση της απόσυρσης:
"«Η παιδική λογοτεχνία αναφέρεται σε αγνές παιδικές ψυχές, που ο θεάνθρωπος Χριστός τις ανέδειξε σε πρότυπο για τους ενήλικες με τη θεϊκή ρήση του “εάν δεν γίνετε σαν τα παιδιά βασιλεία Θεού δεν θα κληρονομήσετε”. Στις σχολικές βιβλιοθήκες δεν πρέπει να υπάρχουν απλώς λογοτεχνικά βιβλία αλλά παιδαγωγικά βιβλία, που να συντελούν στην ηθική και πνευματική αγωγή των παιδιών»
Περισσότερα αποσπάσματα και κριτική της απόφασης, φιλοξενούνται στην Ελευθεροτυπία.
Σύμφωνα με διαδικτυακό δημοσίευμα [από την ιστοσελίδα αγκών], οι άσεμνοι όροι που περιλαμβάνονται στο βιβλίο που αγοράστηκε από το υπουργείο Παιδείας είναι:
- γαμώ, μαλάκα, χέσε μας κλπ
- ενώ στην σελ. 18 μαθαίνουμε ότι "ο πυρετός φτιάχνει την καλύτερη μαστούρα", ότι "το πιο άγριο σέξ γίνεται μέσα στο χειρουργείο" και ότι ο ήρωας του βιβλίου "μια φορά μέσα στην εντατική είχε δει ένα δικέφαλο πέος"!
Ο δικαστής ενδεχομένως να μην έχει υπόψη του την ΕΣΔΑ, αλλά του φτάνει και του περισσεύει το άρθρο 16§2 του Σύντάγματος, για το οποίο η Αριστερά έδωσε τόσο μεγάλη μάχη να μην τροποποιηθεί και να ορίζει ες αεί:
"Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερος και υπεύθυνους πολίτες. "
Συγχαρητήρια, "σύντροφοι".
Δευτέρα, Απριλίου 14, 2008
Blogoνόμος χωρίς blogs
Διάβασα τα αναμασήματα για τον blogoνόμο, ως μέτρο του ... κοινωνικού πακέτου νομοθεσίας (ξέρετε, αυτό που απαγορεύει την υιοθεσία στο σύμφωνο συμβίωσης για να μην βρεθούν παιδιά με δύο μπαμπάδες).
Έχω μια βασική απορία την οποια δεν μου έχουν λύσει οι διαρροές των φωστήρων του υπουργείου Δικαιοσύνης: πως ακριβώς θα περιοριστεί το πεδίο εφαρμογής στον χώρο των blogs της ελληνικής blogoσφαιρας;
Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες και ιδέες, γιατί δεν υπάρχει κανένας λόγος, αλλά σκεφτείτε το λίγο: ο νόμος θα σκαλώσει από μόνος του σε επίπεδο "ορισμών" που θα είναι αδύνατο να αποκλεισθούν οι υπεργενικεύσεις του τύπου "φρουτάκια".
Εκτός αν κληθούν οι (ανειδίκευτοι) ειδικοί θεωρητικοί και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο Έθνος, την Πατρίδα και την Λογοκρισία.
Προς υπουργείο Δικαιοσύνης: Πρέπει να παρέμβει πάλι η Εθνική Επιτροπή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για να γίνει Ομάδα Εργασίας από bloggers ή υπάρχει περίπτωση να το σκεφτείτε από μόνοι σας;
O Συνήγορος του Πολίτη για το σύμφωνο συμβίωσης
"Ο Συνήγορος του Πολίτη Γιώργος Καμίνης, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης και τις διαμαρτυρίες ομοφυλόφιλων για τον αποκλεισμό τους από αυτό, αφού ανέφερε ότι το θέμα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο κέντρο του πολιτικού διαλόγου, πρόσθεσε ότι η χώρα μας, σύμφωνα και με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, θα πρέπει να εξαλείψει τις αθέμιτες διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού."
Είδηση που έχει αναρτηθεί στο in.gr.
O Συνήγορος του Πολίτη είναι ο δεύτερος θεσμικός φορέας, μετά την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ο οποίος εντόπισε το έλλειμα συνταγματικότητας στο νομοσχέδιο όπως φέρεται ότι πρόκειται να κατατεθεί.
Eκείνοι που δεν έχουν τοποθετηθεί ακόμη συγκεκριμένα είναι οι ίδιοι οι αποφασίζοντες: οι βουλευτές και ιδίως εκείνοι της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας δεν έχουν λάβει δημόσια θέση για τη συνταγματικότητα ή μη του νομοσχεδίου - εκτός βέβαια από τον υπουργό Δικαιοσύνης.
Είδηση που έχει αναρτηθεί στο in.gr.
O Συνήγορος του Πολίτη είναι ο δεύτερος θεσμικός φορέας, μετά την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ο οποίος εντόπισε το έλλειμα συνταγματικότητας στο νομοσχέδιο όπως φέρεται ότι πρόκειται να κατατεθεί.
Eκείνοι που δεν έχουν τοποθετηθεί ακόμη συγκεκριμένα είναι οι ίδιοι οι αποφασίζοντες: οι βουλευτές και ιδίως εκείνοι της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας δεν έχουν λάβει δημόσια θέση για τη συνταγματικότητα ή μη του νομοσχεδίου - εκτός βέβαια από τον υπουργό Δικαιοσύνης.
Αναμένουμε με ενδιαφέρον τις απόψεις των βουλευτών όλων των κομμάτων για το αν το νομοσχέδιο είναι ή όχι, κατά την άποψή τους, σύμφωνο με το Σύνταγμα.
Παρασκευή, Απριλίου 11, 2008
Νομοσχέδιο για "καθαρό" αθλητισμό
Και πολύ το καθυστέρησαν αυτή τη φορά οι νομοθέτες μας. Για κάθε πρόβλημα κι ένα νομοσχέδιο, της λογικής:
βιασμός ανηλίκου = κατάργηση του μισού νόμου για τα προσωπικά δεδομένα.
Υπόθεση press gr = άρση απορρήτου και για συκοφαντική δυσφήμηση.
Αλλά και αυτήν την φορά, ο υφυπουργός Ιωαννίδης απεφάνθη ότι φταίει το... Διαδίκτυο γιατί εκεί γίνεται η διακίνση του dopping.
βιασμός ανηλίκου = κατάργηση του μισού νόμου για τα προσωπικά δεδομένα.
Υπόθεση press gr = άρση απορρήτου και για συκοφαντική δυσφήμηση.
Αλλά και αυτήν την φορά, ο υφυπουργός Ιωαννίδης απεφάνθη ότι φταίει το... Διαδίκτυο γιατί εκεί γίνεται η διακίνση του dopping.
Εντός δέκα ημερών είπε ο Υπουργός Πολιτισμού ότι θα έχει έτοιμος το νομοσχέδιο. Το περιμένουμε πως και τι κι αυτό το διαμαντάκι, ειδικά τις διατάξεις περί άρσης του απορρήτου. Ελπίζω στο υπουργείο Πολιτισμού να έχουν κάνει μια επανάληψη στα άρθρα 9Α και 19 του Συντάγματος και να μην δούμε πάλι καμια παγκόσμια πρωτοτυπία όπως τότε με τα φρουτάκια. Γιατί, τηρουμένων των αναλογιών, υπάρχει βάσιμος κίνδυνος να απαγορευτούν οι βιταμίνες.
Τετάρτη, Απριλίου 09, 2008
Πρόστιμα για το DVD, αλλά με νομικά ερωτηματικά
Τριακόσιες χιλιάδες ευρώ είναι το σύνολο των δύο προστίμων που επέβαλε η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την δημοσίευση φωτογραφιών από το DVD της υπόθεσης Ζαχόπουλου σε δύο εφημερίδες.
Η Αρχή έκρινε, όπως είχε επισημάνει και η Καμπάνια των bloggers ΔΕΝ ΘΕΛΩ ΝΑ ΔΩ ΤΟ DVD, ότι "η δημοσίευση των επίμαχων φωτογραφιών, υπό τις προαναφερόμενες συνθήκες, δεν είναι σε καμία περίπτωση επεξεργασία απολύτως αναγκαία για την εξασφάλιση του δικαιώματος πληροφόρησης επί θεμάτων δημοσίου ενδιαφέροντος." Βλ. Αποφάσεις 17 και 18/2008 της Αρχής.
Είναι η τρίτη φορά, μετά τις υποθέσεις Κορκολή/Ασλάνη και τις υποθέσεις με τα σκάνδαλα στην Εκκλησία, που η Αρχή ασχολείται με προβολή ευαίσθητων δεδομένων ερωτικής ζωής δημοσίων προσώπων.
Οι αποφάσεις αυτές εγγράφουν μία σαφώς θετική και μια αμφισβητούμενη εξέλιξη στη νομολογία της Αρχής:
(α) Για πρώτη φορά η Αρχή προβαίνει ρητά σε έλεγχο συνταγματικότητας ως προς τη διάταξη που επιβάλλει τη λήψη άδειας της Αρχής για την επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων δημοσίων προσώπων για λόγους ενημέρωσης του κοινού (άρθρο 7§2 (ζ) ν.2472/1997). Οι αποφάσεις 17 και 18/2008 αποτελούν μια καθαρή κρίση για τον Ν.2472/1997:
"Η Αρχή δεν εφαρμόζει τη διάταξη αυτή στο μέτρο που απαιτεί άδεια της Αρχής για την επεξεργασία δεδομένων δημοσίων προσώπων κατά την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Και τούτο, διότι η από τη διάταξη αυτή απαιτούμενη άδεια της Αρχής συνιστά προληπτικό μέτρο της ελευθερίας του Τύπου και ως τέτοιο απαγορεύεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2 του Συν/τος (Βλ. και Απόφαση της Αρχής 26/2007)."
Σημειωτέον ότι η Αρχή είχε προτείνει την τροποποίηση αυτής της διάταξης, πρόταση η οποία δεν ελήφθη υπόψη στην αναθεώρηση του ν.2472/1997 κατά το έτος 2006. Πολύ σωστά λοιπόν, η ίδια η Αρχή, προβαίνοντας σε έλεγχο συνταγματικότητας, όπως έχει το δικαίωμα, και όπως ειχε κάνει σιωπηρά και στο παρελθόν, αυτοπεριορίζει την αρμοδιότητά της ως προς την "άδεια" προς δημοσιογράφους, προϋπόθεση που θα ήταν προληπτικό μέτρο, απαγορευμένο κατ' αρθρο 14 παρ. 2 Σ.
(β) Ωστόσο, η Αρχή ενώ έχει ταχθεί να διασφαλίζει την προστασία των προσωπικών δεδομένων, φαίνεται ότι επιχειρεί σε αυτήν την περίπτωση διακαώς να καταστεί Αρχή Προστασίας της Ιδιωτικής Ζωής. Ο απλός αναγνώστης θα αναρωτηθεί: "μα δεν είναι το ίδιο προσωπικά δεδομένα και ιδιωτική ζωή"; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι καθόλου τόσο αυτονόητη όσο εμφανίζεται. Η ιδιωτική ζωή είναι μια ευρύτατη έννοια, ένα ανθρώπινο δικαίωμα που προστατεύει κάθε έκφανση της ατομικότητας του ανθρώπου (άρθρο 9 Σ., άρθρο 8 ΕΣΔΑ). Η προστασία προσωπικών δεδομένων αφορά τον περιορισμό των επεξεργασιών πληροφοριών που αναφέρονται σε φυσικά πρόσωπα, εφόσον (ι) οι επεξεργασίες διενεργούνται εν όλω ή εν μέρει με αυτοματισμό ή (ιι) εφόσον είναι μη αυτοματοποιημένες, αλλά τα δεδομένα περιλαμβάνονται ή πρόκειται να περιληφθούν σε αρχείο.
Στην υπόθεση του dvd, υπήρχε μια σαφέστατη παραβίαση της ιδιωτικής ζωής. Προκειμένου όμως να εξεταστεί κατά πόσον υπάρχει και συρροή με την παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων θα πρέπει η εν λόγω επεξεργασία είτε να ήταν αυτοματοποιημένη εν όλω ή εν μέρεί, είτε τα προσωπικα δεδομένα να περιλαμβάνονται ή να πρόκειται να περιληφθούν σε αρχείο.
Η Αρχή, προκειμένου να αποφύγει τη σκόπελό αυτής της προϋπόθεσης και να αναδειχθεί ως ο προστάτης της ιδιωτικής ζωής, έκρινε ότι υπάρχει και αυτοματοποιημένη επεξεργασία και αρχείο.
Για την "αυτοματοποιημένη επεξεργασία", υπάρχει μια απόφαση του ΔΕΚ, η οποια αναφέρει ότι η δημοσίευση προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο περιλαμβάνει τόσες τεχνικές εργασίες ώστε να θεωρηθεί ότι πρόκειται για "αυτοματοποιημένη επεξεργασία". Η Αρχή έκρινε λοιπόν ότι το σκανάρισμα των φωτογραφιών και η εκτύπωσή τους αποτελεί "αυτοματοποιημένη επεξεργασία" προσωπικών δεδομένων. Οι αντιρρήσεις σε αυτήν την κρίση υπάρχουν, αλλά εν πάσει περιπτώσει, ίσως να παραείναι θεωρητικές.
Για το "αρχείο" όμως, υφίσταται σοβαρός αντίλογος. Προκειμένου να θεμελιωθεί αρμοδιότητα της Αρχής, θα πρέπει η μη αυτοματοποιημένη επεξεργασία να γίνεται σε συνδυασμό με την ύπαρξη αρχείου, το οποίο, κατά τον Ν.2472/1997 είναι κάθε διαρθρωμένο σύνολο προσωπικών δεδομένων τα οποία είναι προσιτά με γνώμονα συγκεκριμένα κριτήρια.
Η Αρχή δεν αρκέστηκε στην αυτοματοποιημένη επεξεργασία, μέσω της αναδημοσίευσης στην ιστοσελίδα της μίας εφημερίδας, αλλά επιχείρησε να θεμελιώσει την ύπαρξη αρχείου, επειδή η δεύτερη εφημερίδα δεν αναρτά το περιεχόμενό της σε ιστοσελίδα.
"Αρχείο", όμως, δεν είναι κάθε ντουλάπι που έχει μέσα έγγραφα, αλλά ένα σύνολο προσωπικών δεδομένων με διάρθρωση και προσβασιμότητα με γνώμονα συγκεκριμένα κριτήρια. Γι' αυτό και η Οδηγία 95/46 διευκρινίζει στο προοίμιό της ότι οι μη διαρθρωμένοι φάκελοι δεν συνιστούν "αρχείο" (δηλ. ένα ντοσιέ με προσωπικές φωτογραφίες, δεν αποτελεί από μόνο του "αρχείο", γιατί τα δεδομένα δεν είναι διαρθρωμένα και προσβάσιμα με γνώμονα συηγκεκριμένα κριτήρια).
Εδώ η Αρχή κατέληξε στο καταπληκτικό συμπέρασμα ότι το ίδιο το αρχείο των φύλλων της εφημερίδας αποτελεί "αρχείο προσωπικών δεδομένων", και ότι το "συγκεκριμένο κριτήριο" είναι ο ... αριθμός του κάθε φύλλου της εφημερίδας!!!
Προχωρώντας παραπέρα μάλιστα, έκρινε ότι η ανάρτηση του φύλου της εφημερίδας στην ιστοσελίδα της σε μορφή pdf αποτελεί "αρχείο προσωπικών δεδομένων", και ότι το "συγκεκριμένο κριτήριο" με γνώμονα το οποίο είναι προσβάσιμη αποτελεί το ... όνομα των πρωταγωνιστών του Dvd, το οποίο οδηγεί στην εν λόγω ιστοσελίδα μέσω... μηχανών αναζήτησης!
Επειδή δηλαδή το google ή οι άλλες μηχανές μπορεί να εντοπίσουν αυτό το υλικό, σημαίνει ότι οι εν λόγω εφημερίδες διάρθρωσαν τα προσωπικά δεδομένα έτσι ώστε να καταστούν προσβάσιμα με γνώμονα συγκεκριμένα κριτήρια; Και γιατί είναι αναγκαία αυτή η κατασκευή την στιγμή που το ΔΕΚ αρκείται στην ανάρτηση στο Διαδίκτυο προκειμένου να στοιχειοθετηθεί "επεξεργασία";
Είναι θετικό το γεγονός ότι η Αρχή επενέβη έστω και με αρκετούς μήνες καθυστέρηση στην υπόθεση του dvd, αλλά θα είναι εξαιρετικά δυσάρεστο οι αποφάσεις της να καταπέσουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Δευτέρα, Απριλίου 07, 2008
Κριτική του νομοσχεδίου για το σύμφωνο συμβίωσης
"Οι πολίτες και κυρίως οι νέοι, πείθονται με τις ρυθμίσεις μας και προσχωρούν στη λογική και στην αγάπη που αναδύεται μέσα από τις γραμμές και το πνεύμα του νομοσχεδίου μας", αναφέρει το επεξηγηματικό που έστειλε ο υπουργός Δικαιοσύνης στους βουλευτές. Μην είστε και τόσο σίγουρος, κύριε Χατζηγάκη, ότι οι νέοι "προσχωρούν" (άκου όρος...) σε ένα νομοσχέδιο που παραβιάζει τις θεμελιώδεις αρχές της ίσης μεταχείρισης και το ίδιο το Σύνταγμα.
«Το Σύνταγμα στο άρθρο 21 § 1 προστατεύει το γάμο και την οικογένεια. Οικογένεια μπορεί, επομένως, να υπάρξει και χωρίς γάμο, αφού αν το Σύνταγμα ήθελε να περιορίσει τη θεσμική εγγύηση μόνο στην οικογένεια που απορρέει από το γάμο, θα αρκούσε, στο άρθρο 21 § 1, μόνο η μνεία του γάμου. Άλλωστε, η ελεύθερη συμβίωση καλύπτεται συνταγματικά και από το άρθρο 5 § 1, που κατοχυρώνει την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας.»
Αυτή η φράση από την Αιτιολογική Έκθεση που από το Φεβρουάριο του 2006 βρίσκεται στα συρτάρια του υπουργείου Δικαιοσύνης, επιβεβαιώνει τις νομικές αναλυσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς από το e-lawyer, στο οποίο έχω υποστηρίξει κατ΄ επανάληψιν ότι το Σύνταγμα, όπως κάθε θεμελιώδες κείμενο που αναθεωρείται με αυστηρή διαδικασία, πρέπει να ερμηνεύεται ως ζωντανός οργανισμός, σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες των ατόμων και της κοινωνίας.
Ας δούμε λοιπόν μία προς μία τις διατάξεις του νομοσχεδίου για το σύμφωνο συμβίωσης (λαμβάνεται υπόψη το draft που έδωσε στη δημοσιότητα ο καθηγητής κ. Παπαχρίστου).
Άρθρο 1
Σύσταση
Η συμφωνία δύο ενήλικων ετερόφυλων προσώπων με την οποία οργανώνουν τη συμβίωσή τους (σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης) καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η συμφωνία δηλώνεται στο ληξίαρχο του τόπου κατοικίας τους και καταχωρίζεται σε ειδικό ληξιαρχικό βιβλίο.
Σχόλια:
1. Για την πρόσθετη προϋπόθεση της ετερότητας φύλου που δεν υπάρχει ούτε καν στον κατά τον Αστικό Κώδικα γάμο, έχουμε επισημάνει πολλές φορές το ζήτημα αντισυνταγματικότητας του νομοσχεδίου. Ας προσθέσουμε ότι μια διάκριση πρόσβασης στους θεσμούς του οικογενειακού δικαίου με μόνο κριτήριο το σεξουαλικό προσανατολισμό παραβιάζει το άρθρο 8 σε συνδυασμό με το άρθρο 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπως δέχθηκε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στην υπόθεση MB κατά Γαλλίας.
Εξάλλου, ούτε η Εκκλησία θα έπρεπε να έχει αντιρρήσεις, αφού υπάρχει χωρίο της Αγίας Γραφής που αναφέρει ότι ο βασιλιάς Δαυίδ υπέγραψε συνθήκη συμβίωσης με τον αγαπημένο του Ιωνάθαν και, επιπλέον το γνωστό χωρίο από τα Σόδομα και Γόμμορα που διατυμπανίζεται δεν είναι παρά μια καταδίκη των ομαδικών βιασμών και της παιδοφιλίας. Έχοντας αποδεχθεί τον τρίτο θρησκευτικό γάμο και βεβαίως το διαζύγιο (η β΄ και γ΄ σύζυγος δεν είναι πόρνες), η ορθόδοξη Εκκλησία έχει αποδείξει ότι πριν από αιώνες ήταν σαφώς πιο προσαρμόσιμη (στις εντολές των αυτοκρατόρων, δηλ. του κράτους) από την ρωμαιοκαθολική.
2. Το συμβολαιογραφικό έγγραφο είναι ο συστατικός τύπος, ενώ η δήλωση στο ληξιαρχείο και η καταχώρηση έχει «αποδεικτική ισχύ», κατά την αιτιολογική έκθεση, χωρίς να είναι απολύτως σαφές τι σημαίνει αυτό. Ορθότερη διατύπωση θα ήταν ότι οι ληξιαρχικές πράξεις επιβάλλονται για λόγους που σχετίζονται με την προσωπική και οικογενειακή κατάσταση των ενδιαφερομένων και δεν συνεπάγεται έννομες συνέπειες ως προς τις σχέσεις των συμβιούντων (λ.χ. υποχρέωση για συμβίωση, πρβλ 1386 ΑΚ). Εξάλλου, η συμβολαιογραφική πράξη, ως δημόσιο έγγραφο, αποτελεί πλήρες αποδεικτικό μέσον.
Άρθρο 2
Προϋποθέσεις
1. Για τη σύναψη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης απαιτείται πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα.
2. Εμποδίζεται η σύναψη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης, αν υπάρχει γάμος ή σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά.
3. Εμποδίζεται η σύναψη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριορίστως και εκ πλαγίου μέχρι τον τέταρτο βαθμό, καθώς και συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριορίστως.
4. Εμποδίζεται η σύναψη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε.
Σχόλια: η προϋπόθεση της πλήρους δικαιοπρακτικής ικανότητας, δηλ. το να απαιτείς περισσότερα προσόντα από όσα έχει κάποιος που μπορεί να τελέσει γάμο αποδεικνύει ότι οι συντάκτες του νομοσχεδίου δεν έχουν συλλάβει πλήρως τον κοινωνικό ρόλο του νέου θεσμού. Αν ο γάμος επιτρέπεται και για τους κάτω των 18, αλλά και για όσους βρίσκονται σε δικαστική στερητική συμπαράσταση (άρθρο 1352 ΑΚ), ένα νομοσχέδιο συμβίωσης που «εμποδίζει» (επί λέξει!) αυτές τις ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες από τα δικαιώματα που μπορούν να απολαύσουν εξ αυτού, τι αξία έχει;
Ο αποκλεισμός αυτός βρίσκεται επίσης σε αντίθεση με το άρθρο 8 και 14 της ΕΣΔΑ, αφού εισάγει αθέμιτη διάκριση ως προς την πρόσβαση σε θεσμό του οικογενειακού δικαίου. Οι δικαιολογίες ότι «το σύμφωνο δεν αποτελεί υποκατάστατο του γάμου» δεν επαρκούν για να εξαιρεθούν από τη δυνατότητα σύναψης συμφώνου πληθυσμιακές ομάδες οι οποίες έχουν ανάγκη προστασίας και όχι νομικών εμποδίων.
Άρθρο 3
Σχετική ακυρότητα
Την ακυρότητα του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης μπορεί να επικαλεσθούν μόνο τα πρόσωπα που το συνήψαν, καθώς και όποιος προβάλλει έννομο συμφέρον οικογενειακής ή κληρονομικής φύσης. Την αναγνώριση της ακυρότητας μπορεί να ζητήσει αυτεπαγγέλτως ο εισαγγελέας, αν το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης αντίκειται στη δημόσια τάξη.
Σχόλιο: στο «έλεος» των συγγενών και των κληρονόμων, αλλά και του … εισαγγελέα λοιπόν, η ισχύς του συμφώνου συμβίωσης! Η διάταξη είναι επικίνδυνη και εντελώς περιττή καθώς αρκούν τα άρθρα 1372 – 1385 του Αστικού Κώδικα που έχουν τις αντίστοιχες διατάξεις για την ακυρότητα του γάμου.
Άρθρο 4
Λύση
1. Το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης λύνεται με συμφωνία των προσώπων, που περιβάλλεται τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου. Λύση επέρχεται και με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, αφότου αυτή κοινοποιηθεί με δικαστικό επιμελητή στον άλλο. Η συμφωνία ή η μονομερής δήλωση καταχωρίζεται στο ειδικό βιβλίο, όπου έχει καταγραφεί και η σύσταση του συμφώνου.
Αυτή η φράση από την Αιτιολογική Έκθεση που από το Φεβρουάριο του 2006 βρίσκεται στα συρτάρια του υπουργείου Δικαιοσύνης, επιβεβαιώνει τις νομικές αναλυσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς από το e-lawyer, στο οποίο έχω υποστηρίξει κατ΄ επανάληψιν ότι το Σύνταγμα, όπως κάθε θεμελιώδες κείμενο που αναθεωρείται με αυστηρή διαδικασία, πρέπει να ερμηνεύεται ως ζωντανός οργανισμός, σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες των ατόμων και της κοινωνίας.
Ας δούμε λοιπόν μία προς μία τις διατάξεις του νομοσχεδίου για το σύμφωνο συμβίωσης (λαμβάνεται υπόψη το draft που έδωσε στη δημοσιότητα ο καθηγητής κ. Παπαχρίστου).
Άρθρο 1
Σύσταση
Η συμφωνία δύο ενήλικων ετερόφυλων προσώπων με την οποία οργανώνουν τη συμβίωσή τους (σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης) καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η συμφωνία δηλώνεται στο ληξίαρχο του τόπου κατοικίας τους και καταχωρίζεται σε ειδικό ληξιαρχικό βιβλίο.
Σχόλια:
1. Για την πρόσθετη προϋπόθεση της ετερότητας φύλου που δεν υπάρχει ούτε καν στον κατά τον Αστικό Κώδικα γάμο, έχουμε επισημάνει πολλές φορές το ζήτημα αντισυνταγματικότητας του νομοσχεδίου. Ας προσθέσουμε ότι μια διάκριση πρόσβασης στους θεσμούς του οικογενειακού δικαίου με μόνο κριτήριο το σεξουαλικό προσανατολισμό παραβιάζει το άρθρο 8 σε συνδυασμό με το άρθρο 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπως δέχθηκε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στην υπόθεση MB κατά Γαλλίας.
Εξάλλου, ούτε η Εκκλησία θα έπρεπε να έχει αντιρρήσεις, αφού υπάρχει χωρίο της Αγίας Γραφής που αναφέρει ότι ο βασιλιάς Δαυίδ υπέγραψε συνθήκη συμβίωσης με τον αγαπημένο του Ιωνάθαν και, επιπλέον το γνωστό χωρίο από τα Σόδομα και Γόμμορα που διατυμπανίζεται δεν είναι παρά μια καταδίκη των ομαδικών βιασμών και της παιδοφιλίας. Έχοντας αποδεχθεί τον τρίτο θρησκευτικό γάμο και βεβαίως το διαζύγιο (η β΄ και γ΄ σύζυγος δεν είναι πόρνες), η ορθόδοξη Εκκλησία έχει αποδείξει ότι πριν από αιώνες ήταν σαφώς πιο προσαρμόσιμη (στις εντολές των αυτοκρατόρων, δηλ. του κράτους) από την ρωμαιοκαθολική.
2. Το συμβολαιογραφικό έγγραφο είναι ο συστατικός τύπος, ενώ η δήλωση στο ληξιαρχείο και η καταχώρηση έχει «αποδεικτική ισχύ», κατά την αιτιολογική έκθεση, χωρίς να είναι απολύτως σαφές τι σημαίνει αυτό. Ορθότερη διατύπωση θα ήταν ότι οι ληξιαρχικές πράξεις επιβάλλονται για λόγους που σχετίζονται με την προσωπική και οικογενειακή κατάσταση των ενδιαφερομένων και δεν συνεπάγεται έννομες συνέπειες ως προς τις σχέσεις των συμβιούντων (λ.χ. υποχρέωση για συμβίωση, πρβλ 1386 ΑΚ). Εξάλλου, η συμβολαιογραφική πράξη, ως δημόσιο έγγραφο, αποτελεί πλήρες αποδεικτικό μέσον.
Άρθρο 2
Προϋποθέσεις
1. Για τη σύναψη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης απαιτείται πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα.
2. Εμποδίζεται η σύναψη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης, αν υπάρχει γάμος ή σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά.
3. Εμποδίζεται η σύναψη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριορίστως και εκ πλαγίου μέχρι τον τέταρτο βαθμό, καθώς και συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριορίστως.
4. Εμποδίζεται η σύναψη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε.
Σχόλια: η προϋπόθεση της πλήρους δικαιοπρακτικής ικανότητας, δηλ. το να απαιτείς περισσότερα προσόντα από όσα έχει κάποιος που μπορεί να τελέσει γάμο αποδεικνύει ότι οι συντάκτες του νομοσχεδίου δεν έχουν συλλάβει πλήρως τον κοινωνικό ρόλο του νέου θεσμού. Αν ο γάμος επιτρέπεται και για τους κάτω των 18, αλλά και για όσους βρίσκονται σε δικαστική στερητική συμπαράσταση (άρθρο 1352 ΑΚ), ένα νομοσχέδιο συμβίωσης που «εμποδίζει» (επί λέξει!) αυτές τις ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες από τα δικαιώματα που μπορούν να απολαύσουν εξ αυτού, τι αξία έχει;
Ο αποκλεισμός αυτός βρίσκεται επίσης σε αντίθεση με το άρθρο 8 και 14 της ΕΣΔΑ, αφού εισάγει αθέμιτη διάκριση ως προς την πρόσβαση σε θεσμό του οικογενειακού δικαίου. Οι δικαιολογίες ότι «το σύμφωνο δεν αποτελεί υποκατάστατο του γάμου» δεν επαρκούν για να εξαιρεθούν από τη δυνατότητα σύναψης συμφώνου πληθυσμιακές ομάδες οι οποίες έχουν ανάγκη προστασίας και όχι νομικών εμποδίων.
Άρθρο 3
Σχετική ακυρότητα
Την ακυρότητα του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης μπορεί να επικαλεσθούν μόνο τα πρόσωπα που το συνήψαν, καθώς και όποιος προβάλλει έννομο συμφέρον οικογενειακής ή κληρονομικής φύσης. Την αναγνώριση της ακυρότητας μπορεί να ζητήσει αυτεπαγγέλτως ο εισαγγελέας, αν το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης αντίκειται στη δημόσια τάξη.
Σχόλιο: στο «έλεος» των συγγενών και των κληρονόμων, αλλά και του … εισαγγελέα λοιπόν, η ισχύς του συμφώνου συμβίωσης! Η διάταξη είναι επικίνδυνη και εντελώς περιττή καθώς αρκούν τα άρθρα 1372 – 1385 του Αστικού Κώδικα που έχουν τις αντίστοιχες διατάξεις για την ακυρότητα του γάμου.
Άρθρο 4
Λύση
1. Το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης λύνεται με συμφωνία των προσώπων, που περιβάλλεται τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου. Λύση επέρχεται και με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, αφότου αυτή κοινοποιηθεί με δικαστικό επιμελητή στον άλλο. Η συμφωνία ή η μονομερής δήλωση καταχωρίζεται στο ειδικό βιβλίο, όπου έχει καταγραφεί και η σύσταση του συμφώνου.
2. Το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης λύνεται αυτοδικαίως, αν συναφθεί γάμος είτε μεταξύ των προσώπων που συμβιώνουν, είτε μεταξύ ενός από αυτά και τρίτου.
Σχόλιο: μιλάμε για συμβολαιογραφική πράξη με κοινωνικό προσανατολισμό: και οικογενειακή στέγη να νοίκιαζες, θα υπήρχε δέσμευση για μία τριετία. Η δυνατότητα οποτεδήποτε λύσης με μια απλή μονομερή δήλωση δεν μπορεί να ρυθμίζεται με την ίδια ευκολία όπως η από κοινού λύση. Υποτίθεται ότι η ευελιξία του θεσμού εισάγεται για την προστασία ορισμένων κοινωνικών ομάδων, όχι την προσχηματική και ανέξοδη εκμετάλλευσή τους. Η μονομερής δήλωση θα πρέπει να έχει χρονικό περιορισμό – λ.χ. το νωρίτερο 6 μήνες μετά την υπογραφή- και ενδεχομένως κι άλλες ασφαλιστικές δικλείδες ως προς τα περιουσιακά και άλλα οικονομικά και κοινωνικά αποτελέσματά της.
Τα ίδια και με την «αυτοδίκαιη» λύση με το αν συναφθεί γάμος. Χωρίς μεταβατικά στάδια και προστατευτικές διατάξεις;
Άρθρο 5
Επώνυμο
Το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης δεν μεταβάλλει το επώνυμο των προσώπων που συμβιώνουν. Το καθένα από αυτά μπορεί, εφόσον συγκατατίθεται το άλλο, να χρησιμοποιεί στις κοινωνικές σχέσεις το επώνυμο του άλλου ή να το προσθέτει στο δικό του.
Σχόλιο: Δηλαδή, αν δεν συγκατατίθεται το άλλο πρόσωπο, απαγορεύεται η χρήση του επωνύμου στις κοινωνικές σχέσεις; Ωραία… συμβίωση!
Άρθρο 6
Περιουσιακές σχέσεις
Στο συμβολαιογραφικό έγγραφο, με το οποίο συστήνεται το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, μπορεί να ρυθμίζονται οι περιουσιακές σχέσεις των προσώπων και ιδίως η τύχη των περιουσιακών στοιχείων που θα αποκτηθούν από τον έναν ή από τον άλλον κατά τη διάρκεια του συμφώνου (αποκτήματα). Αν δεν υπάρχει συμφωνία για τα αποκτήματα, το κάθε μέρος έχει, μετά τη λύση του συμφώνου, αξίωση κατά του άλλου για ό,τι αυτό απέκτησε με τη δική του συμβολή. Η αξίωση αυτή δεν γεννάται στο πρόσωπο των κληρονόμων του δικαιούχου, ούτε κληρονομείται από αυτούς, στρέφεται όμως κατά των κληρονόμων του υποχρέου. Η αξίωση παραγράφεται δύο έτη μετά τη λύση του συμφώνου.
Σχόλιο: Δεν διευκρινίζεται όμως τι συμβαίνει αν το σύμφωνο περιλαμβάνει μεταβιβάσεις δικαιωμάτων επί ακινήτων. Μεταγράφεται στο υποθηκοφυλακείο; Φορολογικά, τι γίνεται; Ένα υποκατάστατο της κοινοκτημοσύνης που προβλέπεται από τον Αστικό Κώδικα (1403 ΑΚ). Θα είχε νόημα αν με την υπογραφή του συμφώνου επερχόταν ως αυτοδίκαιη συνέπεια η κοινοκτημοσύνη, εκτός αν τα μέρη δήλωναν ρητά ότι την αποκρούουν (επιλογή opt-out).
Αδικαιολόγητη, επίσης, για το θεσμό του συμφώνου είναι η άνιση μεταχείριση ανάμεσα σε κληρονόμους δικαιούχου και κληρονόμους υποχρέου, κάτι που δεν προβλέπεται ούτε στο θεσμό του γάμου.
Τέλος, δεν υπάρχει ούτε το τεκμήριο συμβολής στα αποκτήματα κατά 1/3 που προβλέπεται από το θεσμό του γάμου. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να προστεθεί σε συνδυασμό με ένα χρονικό προστάδιο, δεδομένης της χαλαρότητας του συμφώνου.
Άρθρο 7
Διατροφή μετά τη λύση
1. Στο συμβολαιογραφικό έγγραφο, με το οποίο καταρτίζεται το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, μπορεί να περιέχεται συμφωνία με την οποία αναλαμβάνεται, είτε από το ένα ή το άλλο μέρος, είτε και αμοιβαίως, υποχρέωση διατροφής αποκλειστικά και μόνο για την περίπτωση κατά την οποία, μετά τη λύση του συμφώνου με συμφωνία ή μονομερή δήλωση, θα υπάρχει αδυναμία αυτοδιατροφής. Η υποχρέωση αυτή δεν βαρύνει τους κληρονόμους του υποχρέου.
2. Με την επιφύλαξη των §§ 3 και 4, η συμβατική αυτή υποχρέωση προηγείται της εκ του νόμου υποχρέωσης διατροφής άλλων προσώπων απέναντι στο δικαιούχο, που βρίσκεται σε αδυναμία, μετά τη λύση του συμφώνου, να διατρέφει τον εαυτό του με τις δικές του δυνάμεις.
3. Ο υπόχρεος συμβατικής διατροφής μετά τη λύση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης δεν μπορεί να επικαλεσθεί την υποχρέωσή του αυτή, όταν βαρύνεται με υποχρέωση διατροφής συζύγου ή ανήλικων τέκνων του.
4. Ο δικαιούχος διατροφής από το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης συμπορεύεται, ως προς το δικαίωμα διατροφής, με τον διαζευγμένο σύζυγο του υποχρέου.
Σχόλιο: ίσως η μόνη υποδειγματική διάταξη του νσχ., η οποία εντάσσει με ακριβοδίκαιο τρόπο τον ίδιο το θεσμό της ελεύθερης συμβίωσης στο σύστημα των οικογενειακών σχέσεων.
Άρθρο 8
Τεκμήριο πατρότητας
1. Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την αναγνώριση της ακυρότητάς του, τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον άνδρα που συμβιώνει με τη μητέρα. Το τεκμήριο ανατρέπεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Τα άρθρα 1466 επ. ΑΚ, καθώς και τα άρθρα 614 επ. ΚΠολΔ, εφαρμόζονται αναλόγως και στο τεκμήριο αυτό. 2. Η ακυρότητα ή η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει την πατρότητα των τέκνων.
Σχόλιο: θα έπρεπε να εφαρμόζονται και τα τεκμήρια του άρθρου 1465 για την πατρότητα κατά μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση, αλλά και για το βάρος επίκλησης εκείνου που αμφισβητεί την πατρότητα τέκνου που γεννήθηκε πέραν των 300 ημερών. Εντελώς αδικαιολόγητη αυτή η εξαίρεση από το τεκμήριο πατρότητας.
Θα έπρεπε επίσης να προστεθούν και άλλες διατάξεις που να αφορούν την τεχνητή γονιμοποίηση, αλλά και την παρένθετη μητρότητα.
Επίσης: ισότητα ανάμεσα στα δικαιώματα των παιδιών που γεννιούνται/υιοθετούνται στο πλαίσιο συμφώνου και των αδερφών τους που μπορεί να γεννηθούν/υιοθετηθούν ύστερα από γάμο των συμβιούντων.
Άρθρο 9
Επώνυμο τέκνων
Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης φέρει το επώνυμο που επέλεξαν οι γονείς του με κοινή και αμετάκλητη δήλωση που περιέχεται στη συμβολαιογραφική συμφωνία τους για τη σύναψη του συμφώνου. Το επώνυμο που επιλέγεται είναι κοινό για όλα τα τέκνα και είναι υποχρεωτικά το επώνυμο του ενός από τους γονείς ή συνδυασμός των επωνύμων τους. Σε καμιά όμως περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα. Αν η δήλωση παραλειφθεί, το τέκνο θα έχει σύνθετο επώνυμο, αποτελούμενο από το επώνυμο και των δύο γονέων του. Αν το επώνυμο του ενός ή και των δύο γονέων είναι σύνθετο, το επώνυμο του τέκνου θα σχηματισθεί με το πρώτο από τα δύο επώνυμα.
Σχόλιο: Υπερβολικά στενή ορολογία: όχι μόνο τέκνο που γεννήθηκε, αλλά και τέκνο που υιοθετήθηκε. Όχι «γονείς», αλλά «τα πρόσωπα που έχουν συνάψει το σύμφωνο». Τι γίνεται επίσης αν μετά το σύμφωνο το ζευγάρι τελέσει γάμο και κάνει διαφορετική δήλωση για το επώνυμο των παιδιών;
Άρθρο 10
Γονική μέριμνα
1. Η γονική μέριμνα τέκνου που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης ανήκει στους δύο γονείς και ασκείται από κοινού. Τα άρθρα του ΑΚ για τη γονική μέριμνα των τέκνων που κατάγονται από γάμο εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή. 2. Αν το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης λυθεί, για τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 4, για την άσκηση της γονικής μέριμνας εφαρμόζεται αναλόγως το άρθρο 1513 του ΑΚ.
Σχόλιο: Δηλαδή, για τη γονική μέριμνα σε περίπτωση λύσης, αποφασίζει υποχρεωτικά το δικαστήριο. Μια λίγο πιο φιλελεύθερη νομοθεσία θα επέτρεπε και τη συμβατική ρύθμιση από τα δύο μέρη, με συμβολαιογραφική πράξη και πάλι.
Άρθρο 11
Υιοθεσία
Επιτρέπεται η ταυτόχρονη ή διαδοχική υιοθεσία από πρόσωπα που έχουν καταρτίσει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης. 2. Η ακυρότητα ή η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει το κύρος της υιοθεσίας.
Σχόλιο: Ο υπουργός Δικαιοσύνης έχει αποστασιοποιηθεί από αυτή τη διάταξη, με το εξής ανακόλουθο σκεπτικό: «Το δικαίωμα αυτό δεν δίδεται ούτε στα ετερόφυλα ζευγάρια, δεδομένου ότι θα υπάρχει η δυνατότητα της μονομερούς καταγγελίας του συμφώνου και τερματισμού της συμβίωσης, με αποτέλεσμα η υιοθεσία από το ζευγάρι να παραμένει μετέωρη». Ποιος είναι αυτός ο ακατανόμαστος «μετεωρισμός», τη στιγμή που το αμέσως προηγούμενο κεφάλαιο ρυθμίζει τα της γονικής μέριμνας των παιδιών μετά τη λύση του συμφώνου;
Ή ο υπουργός δεν διάβασε το άρθρο 10 ή συγκινήθηκε από το νομοσχέδιο που είχε καταθέσει το ΠΑΣΟΚ, το οποίο επίσης απαγόρευε δικαίωμα τεκνοθεσίας.
Το πραγματικό σκεπτικό βέβαια, σίγουρα είναι να αποφευχθούν οι υιοθεσίες από ζευγάρια ομοφυλόφιλων. Έλα όμως που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου πρόσφατα καταδίκασε τη Γαλλία που απέκλεισε ατομική αίτηση ομοφυλόφιλης νηπιαγωγού για υιοθεσία, λόγω αθέμιτης παραβίασης του δικαιώματός της στην ιδιωτική ζωή! Πως είναι δυνατόν να επιτρέπεται το μείζον (ατομική υιοθεσία από μεμονωμένο ομοφυλόφιλο) και να μην επιτρέπεται το έλασσον (ταυτόχρονη υιοθεσία από ζευγάρι συμφώνου συμβίωσης);
Άρθρο 12
Κληρονομικό δικαίωμα
1. Με τη λύση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης λόγω θανάτου, αυτός που επιζεί έχει κληρονομικό δικαίωμα εξ αδιαθέτου, το οποίο ανέρχεται στο έκτο της κληρονομίας, αν συντρέχει με κληρονόμους της πρώτης τάξης, στο τρίτο, αν συντρέχει με κληρονόμους άλλων τάξεων και σε ολόκληρη την κληρονομία, αν δεν υπάρχει συγγενής του κληρονομουμένου, που να καλείται ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος.
2. Αυτός που επιζεί έχει δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία, το οποίο ανέρχεται στο μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας. Κατά το ποσοστό αυτό μετέχει ως κληρονόμος.
3. Τα άρθρα 1826 επ. ΑΚ εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή.
Σχόλιο: Ενώ ο σύζυγος που επιζεί καλείται στο τέταρτο με τους συγγενείς της πρώτης τάξης και στο μισό της κληρονομίας με τους συγγενείς των άλλων τάξεων. Τα «οικονομικά» του συμφώνου: μη λέμε μόνο για θεσμικές διαφορές, ο νομοθέτης είναι σαφής: είσαι κάτι σαν 0,75% σύζυγος. Αντί να δώσει στους ανθρώπους που δεν θέλουν ή και δεν μπορούν να τελέσουν γάμους ίσα δικαιώματα, εισάγει και στο κληρονομικό δίκαιο. Η ανισότητα φαίνεται από την β΄ παράγραφο: όπως και ο σύζυγος, έχει δικαίωμα νόμιμης μοίρας στο μισό της εξαδιαθέτου μερίδας. Άρα, στην α΄ παράγραφο, γιατί να καλείται στο έκτο και όχι στο τρίτο;
Αν αυτό είναι το maximum για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων που αντιμετωπίζουν τα ανύπαντρα ζευγάρια στην πράξη, τότε καλύτερα να εμπιστευόμασταν τους δικαστές που μπορεί να φανούν και πιο ευαίσθητοι σε μερικές περιπτώσεις από τους νομοθέτες.
Άρθρο 13
Ανάλογη εφαρμογή
1. Διατάξεις δημοσιοϋπαλληλικού, εργατικού, ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού δικαίου, που αναφέρονται σε συζύγους, εφαρμόζονται αναλόγως και στα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης.
Σχόλιο: μιλάμε για συμβολαιογραφική πράξη με κοινωνικό προσανατολισμό: και οικογενειακή στέγη να νοίκιαζες, θα υπήρχε δέσμευση για μία τριετία. Η δυνατότητα οποτεδήποτε λύσης με μια απλή μονομερή δήλωση δεν μπορεί να ρυθμίζεται με την ίδια ευκολία όπως η από κοινού λύση. Υποτίθεται ότι η ευελιξία του θεσμού εισάγεται για την προστασία ορισμένων κοινωνικών ομάδων, όχι την προσχηματική και ανέξοδη εκμετάλλευσή τους. Η μονομερής δήλωση θα πρέπει να έχει χρονικό περιορισμό – λ.χ. το νωρίτερο 6 μήνες μετά την υπογραφή- και ενδεχομένως κι άλλες ασφαλιστικές δικλείδες ως προς τα περιουσιακά και άλλα οικονομικά και κοινωνικά αποτελέσματά της.
Τα ίδια και με την «αυτοδίκαιη» λύση με το αν συναφθεί γάμος. Χωρίς μεταβατικά στάδια και προστατευτικές διατάξεις;
Άρθρο 5
Επώνυμο
Το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης δεν μεταβάλλει το επώνυμο των προσώπων που συμβιώνουν. Το καθένα από αυτά μπορεί, εφόσον συγκατατίθεται το άλλο, να χρησιμοποιεί στις κοινωνικές σχέσεις το επώνυμο του άλλου ή να το προσθέτει στο δικό του.
Σχόλιο: Δηλαδή, αν δεν συγκατατίθεται το άλλο πρόσωπο, απαγορεύεται η χρήση του επωνύμου στις κοινωνικές σχέσεις; Ωραία… συμβίωση!
Άρθρο 6
Περιουσιακές σχέσεις
Στο συμβολαιογραφικό έγγραφο, με το οποίο συστήνεται το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, μπορεί να ρυθμίζονται οι περιουσιακές σχέσεις των προσώπων και ιδίως η τύχη των περιουσιακών στοιχείων που θα αποκτηθούν από τον έναν ή από τον άλλον κατά τη διάρκεια του συμφώνου (αποκτήματα). Αν δεν υπάρχει συμφωνία για τα αποκτήματα, το κάθε μέρος έχει, μετά τη λύση του συμφώνου, αξίωση κατά του άλλου για ό,τι αυτό απέκτησε με τη δική του συμβολή. Η αξίωση αυτή δεν γεννάται στο πρόσωπο των κληρονόμων του δικαιούχου, ούτε κληρονομείται από αυτούς, στρέφεται όμως κατά των κληρονόμων του υποχρέου. Η αξίωση παραγράφεται δύο έτη μετά τη λύση του συμφώνου.
Σχόλιο: Δεν διευκρινίζεται όμως τι συμβαίνει αν το σύμφωνο περιλαμβάνει μεταβιβάσεις δικαιωμάτων επί ακινήτων. Μεταγράφεται στο υποθηκοφυλακείο; Φορολογικά, τι γίνεται; Ένα υποκατάστατο της κοινοκτημοσύνης που προβλέπεται από τον Αστικό Κώδικα (1403 ΑΚ). Θα είχε νόημα αν με την υπογραφή του συμφώνου επερχόταν ως αυτοδίκαιη συνέπεια η κοινοκτημοσύνη, εκτός αν τα μέρη δήλωναν ρητά ότι την αποκρούουν (επιλογή opt-out).
Αδικαιολόγητη, επίσης, για το θεσμό του συμφώνου είναι η άνιση μεταχείριση ανάμεσα σε κληρονόμους δικαιούχου και κληρονόμους υποχρέου, κάτι που δεν προβλέπεται ούτε στο θεσμό του γάμου.
Τέλος, δεν υπάρχει ούτε το τεκμήριο συμβολής στα αποκτήματα κατά 1/3 που προβλέπεται από το θεσμό του γάμου. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να προστεθεί σε συνδυασμό με ένα χρονικό προστάδιο, δεδομένης της χαλαρότητας του συμφώνου.
Άρθρο 7
Διατροφή μετά τη λύση
1. Στο συμβολαιογραφικό έγγραφο, με το οποίο καταρτίζεται το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, μπορεί να περιέχεται συμφωνία με την οποία αναλαμβάνεται, είτε από το ένα ή το άλλο μέρος, είτε και αμοιβαίως, υποχρέωση διατροφής αποκλειστικά και μόνο για την περίπτωση κατά την οποία, μετά τη λύση του συμφώνου με συμφωνία ή μονομερή δήλωση, θα υπάρχει αδυναμία αυτοδιατροφής. Η υποχρέωση αυτή δεν βαρύνει τους κληρονόμους του υποχρέου.
2. Με την επιφύλαξη των §§ 3 και 4, η συμβατική αυτή υποχρέωση προηγείται της εκ του νόμου υποχρέωσης διατροφής άλλων προσώπων απέναντι στο δικαιούχο, που βρίσκεται σε αδυναμία, μετά τη λύση του συμφώνου, να διατρέφει τον εαυτό του με τις δικές του δυνάμεις.
3. Ο υπόχρεος συμβατικής διατροφής μετά τη λύση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης δεν μπορεί να επικαλεσθεί την υποχρέωσή του αυτή, όταν βαρύνεται με υποχρέωση διατροφής συζύγου ή ανήλικων τέκνων του.
4. Ο δικαιούχος διατροφής από το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης συμπορεύεται, ως προς το δικαίωμα διατροφής, με τον διαζευγμένο σύζυγο του υποχρέου.
Σχόλιο: ίσως η μόνη υποδειγματική διάταξη του νσχ., η οποία εντάσσει με ακριβοδίκαιο τρόπο τον ίδιο το θεσμό της ελεύθερης συμβίωσης στο σύστημα των οικογενειακών σχέσεων.
Άρθρο 8
Τεκμήριο πατρότητας
1. Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την αναγνώριση της ακυρότητάς του, τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον άνδρα που συμβιώνει με τη μητέρα. Το τεκμήριο ανατρέπεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Τα άρθρα 1466 επ. ΑΚ, καθώς και τα άρθρα 614 επ. ΚΠολΔ, εφαρμόζονται αναλόγως και στο τεκμήριο αυτό. 2. Η ακυρότητα ή η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει την πατρότητα των τέκνων.
Σχόλιο: θα έπρεπε να εφαρμόζονται και τα τεκμήρια του άρθρου 1465 για την πατρότητα κατά μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση, αλλά και για το βάρος επίκλησης εκείνου που αμφισβητεί την πατρότητα τέκνου που γεννήθηκε πέραν των 300 ημερών. Εντελώς αδικαιολόγητη αυτή η εξαίρεση από το τεκμήριο πατρότητας.
Θα έπρεπε επίσης να προστεθούν και άλλες διατάξεις που να αφορούν την τεχνητή γονιμοποίηση, αλλά και την παρένθετη μητρότητα.
Επίσης: ισότητα ανάμεσα στα δικαιώματα των παιδιών που γεννιούνται/υιοθετούνται στο πλαίσιο συμφώνου και των αδερφών τους που μπορεί να γεννηθούν/υιοθετηθούν ύστερα από γάμο των συμβιούντων.
Άρθρο 9
Επώνυμο τέκνων
Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης φέρει το επώνυμο που επέλεξαν οι γονείς του με κοινή και αμετάκλητη δήλωση που περιέχεται στη συμβολαιογραφική συμφωνία τους για τη σύναψη του συμφώνου. Το επώνυμο που επιλέγεται είναι κοινό για όλα τα τέκνα και είναι υποχρεωτικά το επώνυμο του ενός από τους γονείς ή συνδυασμός των επωνύμων τους. Σε καμιά όμως περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα. Αν η δήλωση παραλειφθεί, το τέκνο θα έχει σύνθετο επώνυμο, αποτελούμενο από το επώνυμο και των δύο γονέων του. Αν το επώνυμο του ενός ή και των δύο γονέων είναι σύνθετο, το επώνυμο του τέκνου θα σχηματισθεί με το πρώτο από τα δύο επώνυμα.
Σχόλιο: Υπερβολικά στενή ορολογία: όχι μόνο τέκνο που γεννήθηκε, αλλά και τέκνο που υιοθετήθηκε. Όχι «γονείς», αλλά «τα πρόσωπα που έχουν συνάψει το σύμφωνο». Τι γίνεται επίσης αν μετά το σύμφωνο το ζευγάρι τελέσει γάμο και κάνει διαφορετική δήλωση για το επώνυμο των παιδιών;
Άρθρο 10
Γονική μέριμνα
1. Η γονική μέριμνα τέκνου που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης ανήκει στους δύο γονείς και ασκείται από κοινού. Τα άρθρα του ΑΚ για τη γονική μέριμνα των τέκνων που κατάγονται από γάμο εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή. 2. Αν το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης λυθεί, για τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 4, για την άσκηση της γονικής μέριμνας εφαρμόζεται αναλόγως το άρθρο 1513 του ΑΚ.
Σχόλιο: Δηλαδή, για τη γονική μέριμνα σε περίπτωση λύσης, αποφασίζει υποχρεωτικά το δικαστήριο. Μια λίγο πιο φιλελεύθερη νομοθεσία θα επέτρεπε και τη συμβατική ρύθμιση από τα δύο μέρη, με συμβολαιογραφική πράξη και πάλι.
Άρθρο 11
Υιοθεσία
Επιτρέπεται η ταυτόχρονη ή διαδοχική υιοθεσία από πρόσωπα που έχουν καταρτίσει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης. 2. Η ακυρότητα ή η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει το κύρος της υιοθεσίας.
Σχόλιο: Ο υπουργός Δικαιοσύνης έχει αποστασιοποιηθεί από αυτή τη διάταξη, με το εξής ανακόλουθο σκεπτικό: «Το δικαίωμα αυτό δεν δίδεται ούτε στα ετερόφυλα ζευγάρια, δεδομένου ότι θα υπάρχει η δυνατότητα της μονομερούς καταγγελίας του συμφώνου και τερματισμού της συμβίωσης, με αποτέλεσμα η υιοθεσία από το ζευγάρι να παραμένει μετέωρη». Ποιος είναι αυτός ο ακατανόμαστος «μετεωρισμός», τη στιγμή που το αμέσως προηγούμενο κεφάλαιο ρυθμίζει τα της γονικής μέριμνας των παιδιών μετά τη λύση του συμφώνου;
Ή ο υπουργός δεν διάβασε το άρθρο 10 ή συγκινήθηκε από το νομοσχέδιο που είχε καταθέσει το ΠΑΣΟΚ, το οποίο επίσης απαγόρευε δικαίωμα τεκνοθεσίας.
Το πραγματικό σκεπτικό βέβαια, σίγουρα είναι να αποφευχθούν οι υιοθεσίες από ζευγάρια ομοφυλόφιλων. Έλα όμως που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου πρόσφατα καταδίκασε τη Γαλλία που απέκλεισε ατομική αίτηση ομοφυλόφιλης νηπιαγωγού για υιοθεσία, λόγω αθέμιτης παραβίασης του δικαιώματός της στην ιδιωτική ζωή! Πως είναι δυνατόν να επιτρέπεται το μείζον (ατομική υιοθεσία από μεμονωμένο ομοφυλόφιλο) και να μην επιτρέπεται το έλασσον (ταυτόχρονη υιοθεσία από ζευγάρι συμφώνου συμβίωσης);
Άρθρο 12
Κληρονομικό δικαίωμα
1. Με τη λύση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης λόγω θανάτου, αυτός που επιζεί έχει κληρονομικό δικαίωμα εξ αδιαθέτου, το οποίο ανέρχεται στο έκτο της κληρονομίας, αν συντρέχει με κληρονόμους της πρώτης τάξης, στο τρίτο, αν συντρέχει με κληρονόμους άλλων τάξεων και σε ολόκληρη την κληρονομία, αν δεν υπάρχει συγγενής του κληρονομουμένου, που να καλείται ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος.
2. Αυτός που επιζεί έχει δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία, το οποίο ανέρχεται στο μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας. Κατά το ποσοστό αυτό μετέχει ως κληρονόμος.
3. Τα άρθρα 1826 επ. ΑΚ εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή.
Σχόλιο: Ενώ ο σύζυγος που επιζεί καλείται στο τέταρτο με τους συγγενείς της πρώτης τάξης και στο μισό της κληρονομίας με τους συγγενείς των άλλων τάξεων. Τα «οικονομικά» του συμφώνου: μη λέμε μόνο για θεσμικές διαφορές, ο νομοθέτης είναι σαφής: είσαι κάτι σαν 0,75% σύζυγος. Αντί να δώσει στους ανθρώπους που δεν θέλουν ή και δεν μπορούν να τελέσουν γάμους ίσα δικαιώματα, εισάγει και στο κληρονομικό δίκαιο. Η ανισότητα φαίνεται από την β΄ παράγραφο: όπως και ο σύζυγος, έχει δικαίωμα νόμιμης μοίρας στο μισό της εξαδιαθέτου μερίδας. Άρα, στην α΄ παράγραφο, γιατί να καλείται στο έκτο και όχι στο τρίτο;
Αν αυτό είναι το maximum για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων που αντιμετωπίζουν τα ανύπαντρα ζευγάρια στην πράξη, τότε καλύτερα να εμπιστευόμασταν τους δικαστές που μπορεί να φανούν και πιο ευαίσθητοι σε μερικές περιπτώσεις από τους νομοθέτες.
Άρθρο 13
Ανάλογη εφαρμογή
1. Διατάξεις δημοσιοϋπαλληλικού, εργατικού, ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού δικαίου, που αναφέρονται σε συζύγους, εφαρμόζονται αναλόγως και στα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης.
2. Όπου σε οποιοδήποτε άλλο νόμο γίνεται λόγος για συζύγους, οι σχετικές διατάξεις ισχύουν αναλόγως και στα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, εφόσον δεν υπάρχει ειδική ρύθμιση στο νόμο αυτό ή δεν αντίκεινται στις διατάξεις του.
Σχόλιο: Κατ’ αρχήν, ξεχάσατε ότι το πιο βασικό είναι η φορολογική εξίσωση, όπως λ.χ. στην περίπτωση της απόκτησης κατοικίας.
Έπειτα, αυτό θα έπρεπε κανονικά να είναι το δεύτερο από τα δύο άρθρα που θα έπρεπε να αποτελούν αυτό το νομοσχέδιο. Ο θεσμός θα έπρεπε να εισαχθεί δηλαδή με μια προσθήκη στον Αστικό Κώδικα και όχι με πρόσθετο «εξωτερικό» νόμο.
Κάποιες αποστάσεις που έχει διατυπώσει ο υπουργός για τα ίσα δικαιώματα θα πρέπει να τις ξεχάσει, ιδίως μετά την απόφαση του ΔΕΚ για την σύνταξη του επιβιώσαντος συντρόφου σε σύμφωνο συμβίωσης ομόφυλου ζευγαριού. Επίσης αυτή η απόφαση έχει γενικότερη σημασία για τις ενδεχόμενες διαφοροποιήσεις που έχει κατά νου το υπουργείο, συστήνοντας ομάδα εργασίας για να αντιμετωπίσει το «ειδικό θέμα» του συμφώνου ομόφυλων ζευγαριών.
Άρθρο 14
Αναστολή παραγραφής
Το άρθρο 256 ΑΚ περίπτ. 1 τροποποιείται ως εξής:
«1. μεταξύ συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου, έστω και αν ύστερα ακυρωθεί, καθώς και μεταξύ προσώπων που έχουν συνάψει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης».
Σχόλιο: Σωστή προσθήκη, αλλά αντίστοιχες πρέπει να γίνουν και σε κάθε σχετικό άρθρο του Αστικού Κώδικα.
Άρθρο 15
Πεδίο εφαρμογής
Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται σε κάθε σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, εφόσον αυτό έχει καταρτισθεί στην Ελλάδα. Σε κάθε άλλη περίπτωση εφαρμόζεται το δίκαιο που ορίζεται από τους κανόνες του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου.
Σχόλιο: Ναι, αλλά έτσι όπως είναι η διάταξη, θα πείτε μετά ότι το σύμφωνο που καταρτίσθηκε στο Βέλγιο ανάμεσα σε ομοφυλόφιλους, αντίκειται στην ελληνική δημόσια τάξη και δεν το αναγνωρίζουμε. Και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να εισαχθεί μια σαφής διάταξη στο κείμενο του Αστικού Κώδικα, για να αποφευχθούν τέτοιου είδους πονηριές που μπορούν να οδηγήσουν σε καταδίκες στο Στρασβούργο.
Σχόλιο: Κατ’ αρχήν, ξεχάσατε ότι το πιο βασικό είναι η φορολογική εξίσωση, όπως λ.χ. στην περίπτωση της απόκτησης κατοικίας.
Έπειτα, αυτό θα έπρεπε κανονικά να είναι το δεύτερο από τα δύο άρθρα που θα έπρεπε να αποτελούν αυτό το νομοσχέδιο. Ο θεσμός θα έπρεπε να εισαχθεί δηλαδή με μια προσθήκη στον Αστικό Κώδικα και όχι με πρόσθετο «εξωτερικό» νόμο.
Κάποιες αποστάσεις που έχει διατυπώσει ο υπουργός για τα ίσα δικαιώματα θα πρέπει να τις ξεχάσει, ιδίως μετά την απόφαση του ΔΕΚ για την σύνταξη του επιβιώσαντος συντρόφου σε σύμφωνο συμβίωσης ομόφυλου ζευγαριού. Επίσης αυτή η απόφαση έχει γενικότερη σημασία για τις ενδεχόμενες διαφοροποιήσεις που έχει κατά νου το υπουργείο, συστήνοντας ομάδα εργασίας για να αντιμετωπίσει το «ειδικό θέμα» του συμφώνου ομόφυλων ζευγαριών.
Άρθρο 14
Αναστολή παραγραφής
Το άρθρο 256 ΑΚ περίπτ. 1 τροποποιείται ως εξής:
«1. μεταξύ συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου, έστω και αν ύστερα ακυρωθεί, καθώς και μεταξύ προσώπων που έχουν συνάψει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης».
Σχόλιο: Σωστή προσθήκη, αλλά αντίστοιχες πρέπει να γίνουν και σε κάθε σχετικό άρθρο του Αστικού Κώδικα.
Άρθρο 15
Πεδίο εφαρμογής
Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται σε κάθε σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, εφόσον αυτό έχει καταρτισθεί στην Ελλάδα. Σε κάθε άλλη περίπτωση εφαρμόζεται το δίκαιο που ορίζεται από τους κανόνες του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου.
Σχόλιο: Ναι, αλλά έτσι όπως είναι η διάταξη, θα πείτε μετά ότι το σύμφωνο που καταρτίσθηκε στο Βέλγιο ανάμεσα σε ομοφυλόφιλους, αντίκειται στην ελληνική δημόσια τάξη και δεν το αναγνωρίζουμε. Και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να εισαχθεί μια σαφής διάταξη στο κείμενο του Αστικού Κώδικα, για να αποφευχθούν τέτοιου είδους πονηριές που μπορούν να οδηγήσουν σε καταδίκες στο Στρασβούργο.
Ποια είναι λοιπόν η "ηθική πολιτική" που αναφέρει ο κ. υπουργός στο επεξηγηματικό του προς τους βουλευτές - αναφέροντας μέχρι και τον... Θωμά τον Ακινάτη; (Θωμά μου, είπες εσύ τίποτα για το σύμφωνο;)
Η κοινωνική πολιτική της ΝΔ είναι τόσο πετυχημένη, όσο αποτελεσματικές ήταν και οι ιδιωτικοποιήσεις επί ΠΑΣΟΚ.
Κυριακή, Απριλίου 06, 2008
Βlogoνόμος: θετικά βήματα αλλά με ερωτηματικά
Σύμφωνα με σημερινό άρθρο του Δ. Γαλάνη στο ΒΗΜΑ, η κυβέρνηση προωθεί ένα νομοσχέδιο για τα blogs το οποίο παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:
- Δεν έχει σχέση με εκείνο που είχε εξαγγείλει ο Ρουσόπουλος και θα έμπαινε ως σφήνα στην κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το κυβερνοέγκλημα. Στοιχείο θετικό, καθόσον η Σύμβαση δεν περιέχει διατάξεις για την άρση του απορρήτου και τον εντοπισμό δραστών σε περιπτώσεις προσβολής προσωπικότητας, οπότε οποιαδήποτε "πρωτοποριακή" προσθήκη με επίκληση του ευρωπαϊκού δικαίου θα ήταν απολύτως παραπλανητική και προσβλητική της νοημοσύνης των πολιτών.
- Δεν θα υποχρεώνει την γενική ανάρτηση της ταυτότητας κάθε ιστολόγου, καταργώντας το δικαίωμα στην ανωνυμία, αλλά και το τεκμήριο της αθωότητας.
- Δεν θα αντιμετωπίζονται τα ιστολόγια ως μέσα ενημέρωσης. Για την ακρίβεια, όσο είμαστε σε θέση να διαβάσουμε πίσω από τις γραμμές του δημοσιεύματος, φαίνεται ότι εγκαταλείπεται η αρχική θέση για διαχωρισμό ανάμεσα σε ενημερωτικά και μη ενημερωτικά blogs. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι όταν κάποιος μεταδίδει είδηση, και όχι απλώς σχόλιο, είναι εντελώς ανεύθυνος. Ούτε ότι εξαιρείται το διαδίκτυο από τη νομοθεσία περί τύπου.
- Δεν θα μετατραπεί από πλημμέλημα σε κακούργημα το αδίκημα της προσβολής της "ανθρώπινης προσωπικότητας" (άκου ορολογία...) μέσω Διαδικτύου. Υπάρχουν όμως φήμες ότι θα εισαχθεί νομοθετικώς η διάκριση ανάμεσα στην "ανθρώπινη προσωπικότητα" και στην "διαδικτυακή περσόνα" (χιούμορ).
Vrypan, ο αγώνας τώρα δικαιώνεται!
Από την άλλη πλευρά, παραμένει βεβαίως το ερωτηματικό: άρση του απορρήτου χωρίς κακούργημα; Το Σύνταγμα δεν το αποκλείει, αλλά απαιτεί και την ύπαρξη "ιδιαίτερα σοβαρού εγκλήματος".
Όλα αυτά τα "δεν" είναι βεβαίως προς τη σωστή κατεύθυνση και δεν μπορεί παρά να είμαστε ικανοποιημένοι που ο σχετικός διάλογος που έχει ξεκινήσει από τους bloggers που ασχολούνται με θέματα ελευθερίας της έκφρασης, φαίνεται να πιάνει τόπο.
Ευπρόσδεκτα, λοιπόν, τα "δεν", αλλά το δημοσίευμα ελάχιστα μας πληροφορεί για τα θετικά μέτρα που πρόκειται να λάβει το υπουργείο.
Το μόνο νέο μέτρο που διαβάζουμε είναι ότι με τις νέες διατάξεις θα δίνεται η δυνατότητα "σε όποιον αισθάνεται ότι θίγεται από δημοσίευμα ιστολογίου να καταφεύγει στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και να ζητά την αποκάλυψη της ταυτότητας του ιστολογίου, προκειμένου στη συνέχεια να ασκήσει διώξεις ανάλογα με την περίπτωση". Είναι δηλαδή θέμα "αίσθησης";...
Μερικές παρατηρήσεις σε αυτό:
(α) Το άρθρο δεν μας διαφωτίζει για το ποιες περιπτώσεις θα αφορά η άρση του απορρήτου, γιατί και πάλι για άρση του απορρήτου μιλάμε: η αποκάλυψη της ταυτότητας ενός ιστολόγου ο οποίος γράφει με ψευδώνυμο προϋποθέτει την ανάλυση των δεδομένων κίνησης και θέσης, δηλαδή παρέμβαση των κρατικών αρχών στη σφαίρα της ιδιωτικότητάς του και του απορρήτου των επικοινωνιών του, το οποίο κατά το άρθρο 19 του Συντάγματος προϋποθέτει "ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα" για να επιτραπεί από δικαστική αρχή η άρση του απορρήτου.
(β) Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος δεν είναι βεβαια "δικαστική αρχή".
(γ) Επιπλέον, η προσβολή της προσωπικότητας περιλαμβάνει μια σειρά τύπων αδικημάτων που εκτείνονται απο μια απλή εξύβριση, η οποία μπορεί να έχει προκληθεί κι όλας από το θύμα, έως την κατ' εξακολούθηση συκοφαντική δυσφήμηση. Άρση του απορρήτου θα επιτρέπεται για όλες αυτές τις περιπτώσεις που συνιστούν προσβολή της προσωπικότητας; Ή θα πρέπει να περιοριστουν στις πιο βαριές μορφές, όπως έχουμε επισημάνει κατ' επανάληψη;
Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
- Περιμένουμε και αυτήν την φορά την επέμβαση της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η οποία άσκησε με αποτελεσματικότητα το ρόλο της και στο θέμα του Συμφώνου Συμβίωσης (αν και με ορισμένες προσβλητικές αστοχίες περί "υγιεινής" για τη συμβίωση ομοφυλόφιλων): η ελευθερία της έκφρασης είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα που γνωρίζει τα όριά του σε περιπτώσεις προσβολής της προσωπικότητας.
- Δεν χρειάζεται όμως η παρέμβαση της ΕΕΔΑ, για να συγκροτήσει το υπουργείο Δικαιοσύνης μια Ομάδα εργασίας στην οποία να συμμετέχουν και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, δηλαδή οι bloggers, προκειμένου να προσδιοριστούν, σύμφωνα και με τη φύση του μέσου, τα όρια της βαρύτητας μιας προσβολής προσωπικότητας που θα επέτρεπε την άρση του απορρήτου.
- Να υπενθυμίσουμε επίσης στο υπουργείο, το οποίο ευτυχώς φαίνεται ότι μας λαμβάνει υπόψη του μερικές φορές, ότι για οποιαδήποτε ρύθμιση που έχει επιπτώσεις στο επίπεδο της προστασίας προσωπικών δεδομένων, πρέπει γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (άρθρο 19 (θ) Ν.2472/1997).
Καλό θα ήταν να μην την παρακάμψουν και σε αυτήν την περίπτωση, όπως έγινε και με την τροποποίηση του Ν.2472/1997 τον Δεκέμβριο, όταν δλδ είχε παραιτηθεί η μισή Αρχή και πέρασε ο Ν.3525/07 που απάλλαξε δικαιοσύνη και αστυνομία από την τήρηση της προστασίας προσωπικών δεδομένων.
Αναμένουμε όμως και την προληπτική επέμβαση της ίδιας της Αρχής: βγάλτε τη γνωμοδότησή σας, χωρίς να περιμένετε να σας το ζητήσουν! Δείξτε ότι μπορείτε να τους προλάβετε όπως κάνει ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων σε αντίστοιχες περιπτώσεις - έτσι δεν θα χρειαστεί να παραιτηθείτε επειδή δεν σας ζήτησαν τη γνώμη σας.
- Aντίστοιχη αρμοδότητα έχει και η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών: γνωμοδοτεί σε κάθε περίπτωση που λαμβάνονται μέτρα για την άρση του απορρήτου.
Εδώ λοιπόν θα κριθεί και η ετοιμότητα και η αποτελεσματικότητα των ανεξάρτητων αρχών: έχουν τα ανακλαστικά να επεμβαίνουν όταν χρειάζεται ή περιορίζονται μόνο στην ευθιξία όταν δεν τις λαμβάνουν υπόψη; Αποδείξτε, κυρίες και κύριοι των ανεξάρτητων αρχών, ότι σας έχουμε πράγματι ανάγκη ως κοινωνία, πέρα από τις συνταγματικές κατοχυρώσεις και διασφαλίσεις! Δικαιολογείστε τους μισθούς και τα αξιώματά σας!
Βεβαίως, ευχής έργον θα ήταν το υπουργείο να κατεβάσει ένα νομοσχέδιο που να έχει λάβει υπόψη του το σύνολο των κανόνων ώστε να αποδείξει και αυτό ότι μπορεί να κάνει σωστά τη δουλειά του, χωρίς να χρειάζεται η ανεξάρτητη εποπτεία. Αυτό όμως θα ήταν μια ευχάριστη έκπληξη που απλώς θα επιβεβαίωνε τον κανόνα ότι η κεντρική εξουσία λειτουργεί πιο δίκαια, όταν τελεί υπό τον φόβο των αντιβάρων.
Πέμπτη, Απριλίου 03, 2008
NATO: υπερ-αρχή για την κυβερνοάμυνα
Όπως γράφει η International Herald Tribune, περίπου ένα χρόνο μετά τις κυβερνοεπιθέσεις κατά της Εσθονίας, οι κυβερνήσεις πιέζουν για την ενδυνάμωση της παγκόσμιας συνεργασίας για την καταπολέμηση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο. Ωστόσο, ορισμένοι συνήγοροι της ιδιοτικότητας και ειδικοί η/υ ανησυχούν σχετικά με αυτές τις πρωτοβουλίες.
Η σύνοδος στο Βουκουρέστι εξετάζει την έγκριση ενός σχεδίου που θα δίνει έμφαση την παγκόσμια κυβερνοάμυνα και τη δημιουργία μιας κεντρικής συντονιστικής Αρχής κυβερνοάμυνας.
Η σύνοδος στο Βουκουρέστι εξετάζει την έγκριση ενός σχεδίου που θα δίνει έμφαση την παγκόσμια κυβερνοάμυνα και τη δημιουργία μιας κεντρικής συντονιστικής Αρχής κυβερνοάμυνας.
Τρίτη, Απριλίου 01, 2008
ΔΕΚ: Oμόφυλος σύντροφος δικαιούται σύνταξη χηρείας
Σύμφωνα με απόφαση που δημοσιεύθηκε σήμερα από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ο επιζών σύντροφος που είχε καταρτίσει σύμφωνο συμβίωσης με έναν ενδυματολόγο θεάτρου, δικαιούται την επίμαχη σύνταξη.
Η υπόθεση τοποθετείται στη Γερμανία όπου έχει θεσμοθετηθεί σύμφωνο συμβίωσης και για ομοφυλόφιλους(από το 2001, αλλά η αρμόδια υπηρεσία δεν είχε σχετική πρόβλεψη στο καταστατικό της. Το γερμανικό δικαστήριο απεύθυνε προδικαστικό ερώτημα στο ΔΕΚ το οποίο αποφάνθηκε ότι αυτός ο αποκλεισμός συνιστά απαγορευμένη διάκριση με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε το σχετικό δελτίο τύπου του ΔΕΚ.
Τα πέντε προδικαστικά ερωτήματα και οι αντίστοιχες απαντήσεις που δόθηκαν με την απόφαση C-267/06 είναι τα εξής:
1) Συνιστά ένα επαγγελματικό σύστημα υποχρεωτικής κοινωνικής ασφαλίσεως –όπως στην υπό κρίση υπόθεση o οργανισμός κοινωνικής ασφαλίσεως των γερμανικών θεάτρων (Versorgungsanstalt der deutschen Bühnen)– εξομοιούμενο προς τα δημόσια συστήματα σύστημα υπό την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 3, της οδηγίας 2000/78 […];
2) Πρέπει οι παροχές ενός επαγγελματικού ιδρύματος κοινωνικής ασφαλίσεως προς επιζώντες υπό τη μορφή συντάξεως χηρείας να ερμηνεύονται ως αμοιβή υπό την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, της οδηγίας 2000/78 […];
3) Προσκρούουν στο άρθρο 1, σε συνδυασμό με το άρθρο 2, παράγραφος 2, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2000/78 […] οι διατάξεις του καταστατικού ενός συμπληρωματικού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως της υπό εξέταση κατηγορίας, κατά τις οποίες σύντροφος καταχωρισμένης συμβιώσεως δεν λαμβάνει μετά τον θάνατο του συντρόφου του παροχές επιζώντων αντίστοιχες προς αυτές των συζύγων, μολονότι ζει σε κοινωνία μέριμνας και αλληλεγγύης που θεμελιώνεται τυπικά εφ’ όρου ζωής, όπως οι σύζυγοι;
Απάντηση του Δ.Ε.Κ.:
40 Από το άρθρο 3, παράγραφοι 1, στοιχείο γ΄, και 3, της οδηγίας 2000/78 προκύπτει ότι η οδηγία εφαρμόζεται σε όλα τα πρόσωπα, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων φορέων, όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τις αμοιβές και δεν εφαρμόζεται στις πάσης φύσεως παροχές που καταβάλλουν τα δημόσια συστήματα ή τα εξομοιούμενα προς τα δημόσια, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως ή προστασίας.
41 Το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2000/78 πρέπει να γίνει αντιληπτό, υπό το πρίσμα των εν λόγω διατάξεων σε συνδυασμό με τη δέκατη τρίτη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας αυτής, υπό την έννοια ότι δεν καλύπτει τα συστήματα κοινωνικής ασφαλίσεως και προστασίας, οι παροχές των οποίων δεν εξομοιούνται προς αμοιβή κατά την έννοια που δίδεται στον όρο αυτόν για την εφαρμογή του άρθρου 141 της Συνθήκης ΕΚ, ούτε προς τις πάσης φύσεως αμοιβές που καταβάλλει το κράτος με στόχο την πρόσβαση στην απασχόληση ή την παραμονή σε αυτήν.
42 Επομένως, πρέπει να καθοριστεί αν η σύνταξη επιζώντος που χορηγείται βάσει επαγγελματικού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως, όπως ο VddB, δύναται να εξομοιωθεί με «αμοιβή» υπό την έννοια του άρθρου 141 ΕΚ.
43 Το άρθρο αυτό προβλέπει ότι ως «αμοιβή» νοούνται οι συνήθεις βασικοί ή κατώτατοι μισθοί ή αποδοχές και όλα τα άλλα οφέλη, που παρέχονται άμεσα ή έμμεσα σε χρήματα ή σε είδος, από τον εργοδότη στον εργαζόμενο, λόγω της σχέσεως εργασίας.
44 Όπως έχει κρίνει το Δικαστήριο (βλ. αποφάσεις της 6ης Οκτωβρίου 1993, C‑109/91, Ten Oever, Συλλογή 1993, σ. I‑4879, σκέψη 8, και της 28ης Σεπτεμβρίου 1994, C‑7/93, Beune, Συλλογή 1994, σ. I‑4471, σκέψη 21), το γεγονός ότι ορισμένες παροχές καταβάλλονται μετά τη λήξη της σχέσεως εργασίας δεν αποκλείει ότι μπορούν να έχουν χαρακτήρα «αμοιβής» κατά την έννοια του άρθρου 141 ΕΚ.
45 Το Δικαστήριο έχει αναγνωρίσει επίσης ότι η σύνταξη επιζώντος που προβλέπεται από επαγγελματικό σύστημα κοινωνικής ασφαλίσεως, θεσπισθέν με συλλογική σύμβαση, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου αυτού. Το Δικαστήριο έχει διευκρινίσει συναφώς ότι το γεγονός ότι η εν λόγω σύνταξη, εξ ορισμού, δεν καταβάλλεται στον εργαζόμενο, αλλά στον επιζώντα αυτού, δεν αναιρεί την ορθότητα της ερμηνείας αυτής, διότι η παροχή αυτή αποτελεί όφελος που απορρέει από την ασφάλιση του συζύγου του επιζώντος στο εν λόγω σύστημα, με αποτέλεσμα η αξίωση του επιζώντος επί της συντάξεως να αποκτάται στο πλαίσιο της εργασιακής σχέσεως μεταξύ του συζύγου του και του εργοδότη και η σύνταξη να καταβάλλεται στον επιζώντα λόγω της εργασίας του συζύγου του (βλ. αποφάσεις Ten Oever, προπαρατεθείσα, σκέψεις 12 και 13· Coloroll Pension Trustees, προπαρατεθείσα, σκέψη 18· της 17ης Απριλίου 1997, C‑147/95, Εβρενόπουλος, Συλλογή 1997, σ. I‑2057, σκέψη 22, και της 9ης Οκτωβρίου 2001, C‑379/99, Menauer, Συλλογή 2001, σ. I‑7275, σκέψη 18).
46 Περαιτέρω, για να κριθεί αν μια σύνταξη γήρατος, βάσει της οποίας υπολογίζεται ενδεχομένως η σύνταξη επιζώντος, όπως στην υπόθεση της κύριας δίκης, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 141 ΕΚ, το Δικαστήριο έχει διευκρινίσει ότι, μεταξύ των κριτηρίων που έχει δεχθεί, σύμφωνα με τις καταστάσεις που υποβλήθηκαν ενώπιόν του για τον χαρακτηρισμό ενός συνταξιοδοτικού συστήματος, αποφασιστικό κριτήριο αποτελεί μόνον η διαπίστωση ότι η σύνταξη καταβάλλεται στον εργαζόμενο λόγω της σχέσεως εργασίας μεταξύ αυτού και του πρώην εργοδότη του, δηλαδή το κριτήριο της σχέσεως εργασίας που συνάγεται από την ίδια τη διατύπωση του άρθρου αυτού (βλ., συναφώς, αποφάσεις Beune, προπαρατεθείσα, σκέψη 43· Εβρενόπουλος, προπαρατεθείσα, σκέψη 19· της 29ης Νοεμβρίου 2001, C‑366/99, Griesmar, Συλλογή 2001, σ. I‑9383, σκέψη 28· της 12ης Σεπτεμβρίου 2002, C‑351/00, Niemi, Συλλογή 2002, σ. I‑7007, σκέψεις 44 και 45, καθώς και της 23ης Οκτωβρίου 2003, C‑4/02 και C‑5/02, Schönheit και Becker, Συλλογή 2003, σ. I‑12575, σκέψη 56).
47 Ασφαλώς, το κριτήριο αυτό δεν μπορεί να έχει αποκλειστικό χαρακτήρα, εφόσον για τις συντάξεις που καταβάλλουν τα εκ του νόμου συστήματα κοινωνικής ασφαλίσεως μπορούν να λαμβάνονται υπόψη εν όλω ή εν μέρει οι αποδοχές που ελάμβανε ο εργαζόμενος όταν εργαζόταν (προμνημονευθείσες αποφάσεις Beune, σκέψη 44, Εβρενόπουλος, σκέψη 20, Griesmar, σκέψη 29, και Niemi, σκέψη 46, καθώς και Schönheit και Becker, σκέψη 57).
48 Εντούτοις, εκτιμήσεις κοινωνικής πολιτικής, οργανώσεως του κράτους, ηθικής φύσεως, ή ακόμη σκέψεις αφορώσες τον προϋπολογισμό, που επηρέασαν ή θα μπορούσαν να έχουν επηρεάσει τον εθνικό νομοθέτη όσον αφορά τη δημιουργία ενός συνταξιοδοτικού συστήματος, δεν ασκούν επιρροή αν η σύνταξη αφορά μόνο μια ιδιαίτερη κατηγορία εργαζομένων, αν τελεί σε άμεση συνάρτηση με τον χρόνο υπηρεσίας και αν το ύψος της υπολογίζεται βάσει του τελευταίου μισθού του υπαλλήλου (προμνημονευθείσες αποφάσεις Beune, σκέψη 45, Εβρενόπουλος, σκέψη 21, Griesmar, σκέψη 30, και Niemi, σκέψη 47, καθώς και Schönheit και Becker, σκέψη 58).
49 Όσον αφορά το επαγγελματικό σύστημα υποχρεωτικής κοινωνικής ασφαλίσεως του VddB, επισημαίνεται, πρώτον, ότι απορρέει από συλλογική σύμβαση εργασίας, με σκοπό, σύμφωνα με τα προσκομισθέντα από το αιτούν δικαστήριο στοιχεία, να συμπληρώσει τις παροχές κοινωνικής ασφαλίσεως που οφείλονται δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας γενικής εφαρμογής.
50 Δεύτερον, συνομολογείται ότι το εν λόγω σύστημα χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τους εργαζόμενους και του εργοδότες του οικείου τομέα, αποκλειομένης κάθε χρηματοοικονομικής παρεμβάσεως του κράτους.
51 Τρίτον, από τον φάκελο της υποθέσεως προκύπτει ότι το ίδιο καθεστώς αφορά, σύμφωνα με το άρθρο 1 της συλλογικής συμβάσεως, το καλλιτεχνικό προσωπικό των θεάτρων στη Γερμανία.
52 Όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 70 των προτάσεών του, για να αναγνωριστεί το δικαίωμα συντάξεως επιζώντος, απαιτείται ο σύζυγος του δικαιούχου της συντάξεως αυτής να ήταν ασφαλισμένος στον VddB πριν από τον θάνατό του. Η ασφάλιση αυτή αφορά υποχρεωτικά το καλλιτεχνικό προσωπικό των γερμανικών θεάτρων. Αφορά επίσης όσους αποφασίζουν να ασφαλιστούν εκουσίως στον VddB, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα αυτή εφόσον δικαιολογήσουν ότι έχουν προηγουμένως εργαστεί για ορισμένους μήνες σε γερμανικό θέατρο.
54 Εξάλλου, προκειμένου για το κριτήριο ότι η σύνταξη εξαρτάται άμεσα από τον χρόνο υπηρεσίας, επισημαίνεται ότι, δυνάμει του άρθρου 30, παράγραφος 5, του καταστατικού του VddB, το ύψος της συντάξεως γήρατος, επί της οποίας υπολογίζεται η σύνταξη επιζώντος, καθορίζεται βάσει της διάρκειας ασφαλίσεως του εργαζομένου, η λύση δε αυτή αποτελεί λογική συνέπεια της δομής του επιμάχου επαγγελματικού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως που καλύπτει δύο είδη ασφαλίσεως, όπως τονίστηκε με τις σκέψεις 52 και 53 της παρούσας αποφάσεως.
55 Επίσης, το ύψος της ίδιας συντάξεως γήρατος δεν καθορίζεται εκ του νόμου αλλά, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 30, παράγραφος 5, του καταστατικού του VddB, υπολογίζεται βάσει του ποσού του συνόλου των εισφορών που έχει καταβάλει καθόλη τη διάρκεια της ασφαλίσεως ο εργαζόμενος και επί των οποίων εφαρμόζεται συντελεστής επικαιροποιήσεως.
56 Κατά συνέπεια, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 72 των προτάσεών του, η σύνταξη επιζώντος της υποθέσεως της κύριας δίκης απορρέει από τη σχέση εργασίας του συντρόφου καταχωρισμένης συμβιώσεως του [όνομα προσφεύγοντος] και, κατά συνέπεια, πρέπει να χαρακτηρισθεί ως «αμοιβή» υπό την έννοια του άρθρου 141 ΕΚ.
57 Η κρίση αυτή δεν διακυβεύεται από την ιδιότητα του VddB ως δημοσίου οργανισμού (βλ., συναφώς, απόφαση Eβρενόπουλος, προπαρατεθείσα, σκέψεις 16 και 23) ούτε από τον υποχρεωτικό χαρακτήρα της ασφαλίσεως στο γενεσιουργό του δικαιώματος της συντάξεως επιζώντος της υποθέσεως της κύριας δίκης σύστημα (βλ., συναφώς, απόφαση της 25ης Μαΐου 2000, C‑50/99, Podesta, Συλλογή 2000, σ. I‑4039, σκέψη 32).
58 Η εικοστή δεύτερη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 2000/78 αναφέρει ότι η εν λόγω οδηγία δεν θίγει τις εθνικές νομοθεσίες που αφορούν την οικογενειακή κατάσταση και τις παροχές που εξαρτώνται από αυτήν.
59 Ασφαλώς, η οικογενειακή κατάσταση και οι παροχές που εξαρτώνται από αυτήν είναι τομείς που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και το κοινοτικό δίκαιο δεν θίγει την αρμοδιότητα αυτή. Ωστόσο, υπενθυμίζεται ότι τα κράτη μέλη πρέπει, κατά την άσκηση της αρμοδιότητας αυτής, να τηρούν το κοινοτικό δίκαιο, μεταξύ άλλων, τις διατάξεις περί της αρχής της απαγορεύσεως των διακρίσεων (βλ., κατ’ αναλογία, αποφάσεις της 16ης Μαΐου 2006, C‑372/04, Watts, Συλλογή 2006, σ. I‑4325, σκέψη 92, και της 19ης Απριλίου 2007, C‑444/05, Σταματελάκη, Συλλογή 2007, σ. I‑3185, σκέψη 23).
60 Εφόσον η σύνταξη επιζώντος όπως αυτή της υποθέσεως της κύριας δίκης χαρακτηρισθεί ως «αμοιβή» υπό την έννοια του άρθρου 141 ΕΚ και εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2000/78, για τους εκτεθέντες στις σκέψεις 49 έως 57 της παρούσας αποφάσεως λόγους, η εικοστή δεύτερη αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 2000/78 δεν μπορεί να θέσει εν αμφιβόλω την εφαρμογή της οδηγίας αυτής.
61 Υπό τις συνθήκες αυτές, στο πρώτο, δεύτερο και τέταρτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι η σύνταξη επιζώντος που χορηγείται στο πλαίσιο επαγγελματικού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως, όπως ο VddB, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2000/78.
4) Σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως στα προηγούμενα ερωτήματα, είναι θεμιτή η διάκριση λόγω του γενετήσιου προσανατολισμού βάσει της εικοστής δεύτερης αιτιολογικής σκέψεως της οδηγίας 2000/78 […];
Παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν από τα μέρη στο Δικαστήριο:
63 Ο [όνομα προσφεύγοντος] και η Επιτροπή θεωρούν ότι η άρνηση χορηγήσεως της συντάξεως επιζώντος της υποθέσεως της κύριας δίκης αποτελεί έμμεση δυσμενή διάκριση υπό την έννοια της οδηγίας 2000/78, καθόσον δύο πρόσωπα του ιδίου φύλου δεν μπορούν να συνάψουν γάμο στη Γερμανία και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να λάβουν την παροχή αυτή που χορηγείται μόνο στους επιζώντες συζύγους. Σύμφωνα με τον [προσφεύγοντα] και την Επιτροπή, οι σύζυγοι και οι σύντροφοι καταχωρισμένης συμβιώσεως βρίσκονται σε παρεμφερή νομική κατάσταση, η οποία δικαιολογεί τη χορήγηση της εν λόγω συντάξεως στους επιζώντες συντρόφους καταχωρισμένης συμβιώσεως.
64 Ο [ασφαιστικός φορέας] θεωρεί ότι δεν υφίσταται καμία υποχρέωση συνταγματικής τάξεως να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο, από απόψεως του δικαίου κοινωνικής ασφαλίσεως ή προστασίας, ο γάμος και η σχέση καταχωρισμένης συμβιώσεως. Η σχέση καταχωρισμένης συμβιώσεως αποτελεί sui generis θεσμό και μια νέα κατάσταση των προσώπων. Από τη γερμανική νομοθεσία δεν συνάγεται καμία υποχρέωση για ίση μεταχείριση των συντρόφων καταχωρισμένης συμβιώσεως και των συζύγων.
Απάντηση του Δικαστηρίου
65 Σύμφωνα με το άρθρο 1 της οδηγίας 2000/78, σκοπός της είναι η θέσπιση γενικού πλαισίου για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, ειδικών αναγκών, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας, προκειμένου να υλοποιηθεί η αρχή της ίσης μεταχείρισης στα κράτη μέλη.
66 Σύμφωνα με το άρθρο 2 της οδηγίας αυτής, η «αρχή της ίσης μεταχείρισης» σημαίνει την απουσία άμεσης ή έμμεσης διάκρισης για έναν από τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 1 της ίδιας οδηγίας. Σύμφωνα με το άρθρο 2, παράγραφος 2, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2000/78 συντρέχει άμεση διάκριση όταν, για έναν από τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 1 της οδηγίας αυτής, ένα πρόσωπο υφίσταται μεταχείριση λιγότερο ευνοϊκή από αυτήν την οποία υφίσταται, υπέστη ή θα υφίστατο σε ανάλογη κατάσταση ένα άλλο πρόσωπο. Η παράγραφος 2, στοιχείο β΄, περίπτωση i, του άρθρου 2 προβλέπει ότι συντρέχει έμμεση διάκριση όταν μια εκ πρώτης όψεως ουδέτερη διάταξη, κριτήριο ή πρακτική ενδέχεται να προκαλέσει μειονεκτική μεταχείριση ενός προσώπου μιας ορισμένης θρησκείας ή πεποιθήσεων, με μια ορισμένη ειδική ανάγκη, μιας ορισμένης ηλικίας, ή ενός ορισμένου γενετήσιου προσανατολισμού, σε σχέση με άλλα άτομα εκτός εάν η εν λόγω διάταξη, κριτήριο ή πρακτική δικαιολογείται αντικειμενικά από έναν θεμιτό στόχο και τα μέσα για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι πρόσφορα και αναγκαία.
67 Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι, από το 2001, έτος ενάρξεως της ισχύος του LPartG, ως είχε αρχικώς, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας προσάρμοσε την έννομη τάξη της ώστε να καταστεί δυνατό σε πρόσωπα του ιδίου φύλου να ζουν σε κοινωνία μέριμνας και αλληλεγγύης, θεμελιούμενη τυπικά εφ’ όρου ζωής. Το εν λόγω κράτος μέλος, έχοντας επιλέξει να μην επιτρέψει στα πρόσωπα αυτά τη σύναψη γάμου, που επιτρέπεται μόνο σε πρόσωπα διαφορετικού φύλου, θέσπισε για τα πρόσωπα του ιδίου φύλου χωριστό σύστημα, τη σχέση καταχωρισμένης συμβιώσεως, της οποίας οι προϋποθέσεις εξομοιώθηκαν σταδιακά με τις ισχύουσες για τον γάμο προϋποθέσεις.
68 Συναφώς, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι ο νόμος της 15ης Δεκεμβρίου 2004 συνέβαλε στη σταδιακή προσέγγιση του θεσπισθέντος με τη σχέση καταχωρισμένης συμβιώσεως συστήματος και του ισχύοντος για τον γάμο συστήματος. Με τον νόμο αυτό, ο Γερμανός νομοθέτης επέφερε τροποποιήσεις στο βιβλίο VI του κώδικα κοινωνικής ασφαλίσεως – Νομικό σύστημα συνταξιοδοτήσεως, προσθέτοντας, μεταξύ άλλων, την παράγραφο 4 στο άρθρο 46 του βιβλίου αυτού, από την οποία προκύπτει ότι η σχέση καταχωρισμένης συμβιώσεως εξομοιούται με γάμο όσον αφορά τη σύνταξη χηρείας της διατάξεως αυτής. Ανάλογες τροποποιήσεις επήλθαν σε άλλες διατάξεις του βιβλίου VI.
69 Το αιτούν δικαστήριο κρίνει ότι, λαμβανομένης υπόψη αυτής της προσεγγίσεως γάμου και σχέσεως καταχωρισμένης συμβιώσεως, την οποία θεωρεί ως σταδιακή εξομοίωση και, κατά την άποψή του, προκύπτει από το θεσπισθέν με τον LpartG σύστημα, και, μεταξύ άλλων, από τις τροποποιήσεις που επήλθαν με τον νόμο της 15ης Δεκεμβρίου 2004, η σχέση καταχωρισμένης συμβιώσεως, χωρίς να ταυτίζεται με τον γάμο, θέτει τα πρόσωπα του ιδίου φύλου σε παρεμφερή κατάσταση με τους συζύγους, όσον αφορά τη σύνταξη επιζώντος της υποθέσεως της κύριας δίκης.
70 Ωστόσο, το αιτούν δικαστήριο διαπιστώνει ότι η σύνταξη αυτή χορηγείται, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του καταστατικού του VddB, μόνο στους επιζώντες συζύγους και δεν χορηγείται στους επιζώντες συντρόφους καταχωρισμένης συμβιώσεως.
71 Επομένως, στην περίπτωση αυτή, οι σύντροφοι καταχωρισμένης συμβιώσεως αντιμετωπίζονται με λιγότερο ευνοϊκό τρόπο από τους επιζώντες συζύγους, όσον αφορά την εν λόγω σύνταξη επιζώντος.
72 Αν το αιτούν δικαστήριο αποφασίσει ότι οι επιζώντες σύζυγοι και οι επιζώντες σύντροφοι καταχωρισμένης συμβιώσεως βρίσκονται σε παρεμφερή κατάσταση, όσον αφορά τη σύνταξη επιζώντος, πρέπει, κατά συνέπεια, να θεωρηθεί ότι νομοθεσία όπως αυτή της υποθέσεως της κύριας δίκης αποτελεί άμεση δυσμενή διάκριση λόγω γενετήσιου προσανατολισμού, υπό την έννοια των άρθρων 1 και 2, παράγραφος 2, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2000/78.
73 Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι στο τρίτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι νομοθεσία όπως αυτή της υποθέσεως της κύριας δίκης, δυνάμει της οποίας ο επιζών σύντροφος καταχωρισμένης συμβιώσεως, μετά τον θάνατο του συντρόφου του, δεν λαμβάνει σύνταξη επιζώντος αντίστοιχη με τη χορηγούμενη στον επιζώντα σύζυγο, μολονότι στο εθνικό δίκαιο η σχέση καταχωρισμένης συμβιώσεως θέτει τα πρόσωπα του ιδίου φύλου σε παρεμφερή κατάσταση με τους συζύγους, όσον αφορά την εν λόγω σύνταξη επιζώντος, προσκρούει στις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 1 και 2 της οδηγίας 2000/78. Στο αιτούν δικαστήριο απόκειται να εξακριβώσει αν ο επιζών σύντροφος καταχωρισμένης συμβιώσεως βρίσκεται σε παρεμφερή κατάσταση με τον σύζυγο που δικαιούται τη σύνταξη επιζώντος του επαγγελματικού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως του [ασφαλιστικού φορέα].
5) Περιορίζονται οι παροχές επιζώντων, λόγω της [προαπαρατεθείσας] νομολογίας Barber, στον μετά τις 17 Μαΐου 1990 χρόνο;»
Απάντηση του ΔΕΚ
77 Από τη νομολογία προκύπτει ότι είναι δυνατόν το Δικαστήριο, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις σημαντικές διαταραχές που μπορεί να έχει η απόφασή του για το παρελθόν, να υποχρεωθεί να περιορίσει τη δυνατότητα κάθε ενδιαφερομένου να επικαλεστεί την ερμηνεία που έδωσε το Δικαστήριο, στο οποίο έχει υποβληθεί προδικαστικό ερώτημα, σε μία διάταξη. Ο περιορισμός αυτός μπορεί να γίνει μόνον από το Δικαστήριο, με την ίδια την απόφαση με την οποία αποφαίνεται επί της αιτηθείσας ερμηνείας (βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις Barber, προπαρατεθείσα, σκέψη 41, και της 6ης Μαρτίου 2007, C‑292/04, Meilicke κ.λπ., Συλλογή 2007, σ. I‑835, σκέψη 36).
78 Από τον φάκελο της υποθέσεως δεν προκύπτει ότι η χρηματοοικονομική ισορροπία συστήματος, όπως ο [φορέας], κινδυνεύει να ανατραπεί αναδρομικώς λόγω μη περιορισμού των διαχρονικών αποτελεσμάτων της παρούσας αποφάσεως.
79 Από τα προεκτεθέντα προκύπτει ότι στο πέμπτο ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι παρέλκει ο περιορισμός των διαχρονικών αποτελεσμάτων της παρούσας αποφάσεως.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)