Tα Ελληνικά Δικαστήρια παραβιάζουν την θρησκευτική ελευθερία

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εξέτασε προφυγή για το θέμα του όρκου ενώπιον των Ελληνικών Δικαστηρίων. Στην απόφαση Δημητράς και άλλοι κατά Ελλάδας, κρίθηκε ότι η υποχρέωση των μαρτύρων να ορκίζονται, με τον τρόπο που εκπληρώνεται στα Ελληνικά Δικαστήρια  παραβιάζει το ανθρώπινο δικαίωμα για ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης (άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Οι προσφεύγοντες  προκειμένου να δώσουν πολιτικό όρκο στα Ελληνικά Δικαστήρια, αναγκάστηκαν να δηλώσουν ότι δεν είσαι Χριστιανοί Ορθόδοξοι, γεγονός που καταγράφηκε ("άθεος", "Εβραία" κλπ), ως αιτιολόγηση για το μη θρησκευτικό όρκο. Δηλαδή η Ελληνική Δικαιοσύνη αντιμετωπίζει κατ' αρχάς τους προσερχόμενους σε αυτήν ως Χριστιανούς Ορθόδοξους (by default) και μόνο αν δεν είναι (και το δηλώσουν) ενεργοποιεί τις εναλλακτικές δυνατότητες, σαν να πρόκειται για σύστημα opt - out.  Το "κανονικό" είναι να είσαι Χ.Ο. και τα υπόλοιπα είναι εξαιρέσεις. Ενώ η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης, όπως και κάθε συνταγματική ελευθερία, δεν θα έπρεπε να αποτελεί εξαίρεση, αλλά τον κανόνα.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου υπέβαλε σε έλεγχο τα σχετικά άρθρα 218 και 220 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Οι μάρτυρες αντιμετωπίζονται κατ' αρχάς ως Χ.Ο. και σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται να αποδείξουν ότι δεν είναι, προκειμένου να δώσουν τον πολιτικό όρκο. Αυτό κρίθηκε ότι συνιστά αδικαιολόγητη παρέμβαση στην θρησκευτική ελευθερία των μαρτύρων. Η Ελλάδα καταδικάστηκε για παραβίαση αυτού του δικαιώματος (άρθρο 9 ΕΣΔΑ) καθώς και για παραβίαση του δικαιώματος για αποτελεσματικό ένδικο μέσο (άρθρο 13 ΕΣΔΑ), επειδή δεν υπήρχε Ελληνική νομολογία για αποζημίωση ή για παράκαμψη των κανόνων του ΚΠΔ ως αντίθετων στο Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Την προσφυγή κατέθεσε το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, στελέχη του οποίου είναι και οι τέσσερις προσφεύγοντες (βλ. Δελτίο Τύπου). Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΕΔΔΑ στα γαλλικά (βλ. εδώ).

Αυτή η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου καταδεικνύει ότι ορισμένες "βεβαιότητες" που έχουμε για τους συνανθρώπους μας βασίζονται στην προκατάληψη και στην άρνηση της διαφορετικότητας. Επισημαίνει όμως και ένα άλλο πολύ κρίσιμο κατά τη γνώμη μου θέμα: έχουμε στα χέρια μας τα νομικά εργαλεία για την άρση των παραβιάσεων, χωρίς να χρειάζεται να έρθει το Στρασβούργο να μας πει ότι κάνουμε λάθος. Το άρθρο 13 του Ελληνικού Συντάγματος αναφέρει ξεκάθαρα ότι η ενάσκηση των ατομικών δικαιωμάτων δεν επιτρέπεται να εξαρτάται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των πολιτών. Aντί λοιπόν, οι ίδιοι οι εθνικοί Δικαστές να διαβάσουν το άρθρο αυτό και να διαπιστώσουν ότι η θρησκευτική ελευθερία είναι αντίθετη με αυτά που αναφέρει ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας και με τη φόρμα των Πρακτικών που θεωρεί εξ αρχής όλους Χ.Ο., συνέχιζαν και συνεχίζουν να παραβιάζουν οι ίδιοι το Σύνταγμα, καθημερινά, στα Δικαστήρια. Μολονότι το ίδιο το Σύνταγμα αναφέρει στο άρθρο 93 παρ. 4 ότι "τα Δικαστήρια υποχρεούνται να μην εφαρμόζουν νόμο που το περιεχόμενό του είναι αντίθετο προς το Σύνταγμα". Δηλαδή οι Έλληνες Δικαστές είχαν την συνταγματική υποχρέωση να μην ακολουθούν αυτές τις διατάξεις που εξαρτούσαν την απόλαυση ατομικού δικιαιώματος από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των εν λόγω μαρτύρων. Αντί όμως να εκπληρώσουν αυτό το καθήκον, οι Δικαστές συνέχιζαν να παραβιάζουν το Σύνταγμα: η Ελλάδα στη συγκεκριμένη δίκη δεν βρήκε να φέρει ούτε μια (1) δικαστική απόφαση που οι Δικαστές να απείχαν από την εφαρμογή αυτών των διατάξεων ως αντισυνταγματικών ή ως αντίθετων στην ΕΣΔΑ.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για άλλη μια φορά μας επισημαίνει ότι δεν εφαρμόζουμε όχι μόνο την ΕΣΔΑ, αλλά ούτε το ίδιο το Σύνταγμα της Ελλάδας. Είναι απαράδεκτο να εκτίθεται διεθνώς η Χώρα και κυρίως ο νομικός της κόσμος, αλλά και ο συνταγματικός μας πολιτισμός, επειδή ορισμένοι δεν είναι σε θέση να ασκήσουν την επιστήμη που σπούδασαν, ενώ συνεχίζουν να πληρώνονται κανονικότατα από το δημόσιο ταμείο. Κάποτε θα πρέπει να υφίστανται κυρώσεις και οι δικαστές που οδηγούν την Ελλάδα σε καταδίκες, επειδή δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους.