Επικρατεί σοβαρή σύγχυση ανάμεσα στην έννοια της "ταυτότητας φύλου" και στην διαδικασία της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου (Ν.Α.Τ.Φ.).
Ορισμένοι δηλαδή λένε, αγνοώντας την νομοθεσία, ότι το θύμα δεν ήταν γυναίκα, επειδή δεν είχε προχωρήσει στη διαδικασία της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου, δηλ. δεν είχε αστυνομική ταυτότητα με τα γυναικεία στοιχεία της.
Το άρθρο 1 του Ν.4491/2017 ορίζει τα εξής:
"Άρθρο 1
Δικαιώματα του προσώπου με βάση την ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου
1. Το πρόσωπο έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της ταυτότητας φύλου του ως στοιχείου της προσωπικότητάς του.
2. Το πρόσωπο έχει δικαίωμα στο σεβασμό της προσωπικότητάς του με βάση τα χαρακτηριστικά φύλου του."
Αυτό σημαίνει ότι το δικαίωμα στην αναγνώριση της ταυτότητας φύλου υπάρχει εξ ορισμού, ανεξάρτητα από το εάν το πρόσωπο έχει προχωρήσει σε Ν.Α.Τ.Φ., διότι άλλο η ληξιαρχική εγγραφή του φύλου κι άλλο η αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.
Ταυτότητα φύλου, κατά το άρθρο 2, είναι "ο εσωτερικός και προσωπικός τρόπος με τον οποίο το ίδιο το πρόσωπο βιώνει το φύλο του, ανεξάρτητα από το φύλο που καταχωρίστηκε κατά τη γέννησή του με βάση τα βιολογικά του χαρακτηριστικά", δεν είναι η δικαστική απόφαση με την οποία αναγνωρίζεται νομικά.
Η ταυτότητα φύλου του ατόμου είναι λοιπόν το δικαίωμα του να αναγνωρίζεται και να είναι σεβαστή και χωρίς δικαστική απόφαση.
Αυτό αποτυπώθηκε εξάλλου και στην Απόφαση 146734/2021 του Διοικητή του ΟΑΕΔ για την ενίσχυση εργοδοτών πρόσληψης διεμφυλικών ατόμων. Σε αυτή την Απόφαση ορίζεται ότι τα διεμφυλικά άτομα που έχουν ολοκληρώσει Ν.Α.Τ.Φ. προσκομίζουν την ληξιαρχική πράξη γέννησης τους και την μεταβολή των στοιχείων τους στην Δ.Ο.Υ., ενώ για τα διεμφυλικα άτομα που δεν έχουν Ν.Α.Τ.Φ. γίνεται δεκτή ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΗΛΩΣΗ στην οποία δηλώνεται ότι ο ατομικός και εσωτερικός τρόπος αυτοπροσδιορισμού του φύλου τους δεν αντιστοιχεί στο καταχωρισμένο φύλο κατά τη γέννηση.
Το ίδιο επίσης ορίστηκε και στην Υπουργική Απόφαση Δ1α//2022 για τον COVID-19, όπου αναφέρεται ότι εφόσον τα έγγραφα ταυτοποίησης του προσώπου φέρουν το φύλο και το όνομα που του αποδόθηκαν κατά τη γέννηση και όχι τα στοιχεία που αποδίδουν την ταυτότητα φύλου βάσει της παρ. 1 του άρθρου 2 του Ν.4491/2017, "οι αρμόδιες αρχές και τα όργανα ελέγχου οφείλουν να αποδεχθούν πλήρως την προφορική επιβεβαίωση του ατόμου ότι πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο που ταυτοποιείται με το έγγραφο, ανεξαρτήτως του εάν το ελεγχόμενο πρόσωπο έχει υποβληθεί στην διαδικασία της Ν.Α.Τ.Φ. σύμφωνα με το άρθρο 4.
Στον Κώδικα Ηθικής και Επαγγελματικής Συμπεριφοράς Υπαλλήλων του Δημόσιου Τομέα (Ιούλιος 2022) ορίζεται ότι οι υπάλληλοι αναγνωρίζουν την αξία κάθε ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου ανεξάρτητα από (...) ταυτότητα φύλου, αποφεύγουν κάθε αδικαιολόγητη διάκριση ή δυσμενή μεταχείριση λόγων (...) ταυτότητας φύλου και οφείλουν να μην προβαίνουν σε διάδοση κακόβουλων σχολίων ή προσβολή κάποιου λόγω (...) ταυτότητας φύλου.
Στον Οδηγό Διαφορετικότητας για Δημόσιους Υπαλλήλους με σκοπό την καταπολέμηση των διακρίσεων (Συνήγορος του Πολίτη, 2018) με σαφήνεια ορίζεται ότι: "Η ταυτότητα φύλου θα πρέπει να γίνεται σεβαστή ως έκφραση αυτοαντίληψης και αυτοπροσδιορισμού, ανεξαρτήτως των επιλογών που θα κάνει το άτομο για την πορεία του επαναπροσδιορισμού του φύλου του." Επίσης, ο Οδηγός αναφέρει ότι: "Πρέπει να γίνει κατανοητή η έννοια της ταυτότητας φύλου και να γίνει σεβαστή η αυτοαντίληψη του καθενός για το φύλο του, ασχέτως των στοιχείων της αστυνομικής του ταυτότητας ή των λοιπών εγγράφων ταυτοποίησης. Όταν γίνεται αντιληπτή μια τέτοια διαφορά δεν θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία σε αυτήν, και να τηρούνται οι ίδιες διαδικασίες με όλους τους υπόλοιπους πολίτες."
Στο έγγραφο της Ελληνικής Αστυνομίας με τίτλο "Οδηγός Αντιμετώπισης και Διαχείρισης περιστατικών βίας σε βάρος ΛΟΑΤΚΙ+ πολιτών" (19.7.2022), υπάρχει επίσης ορισμός της ταυτότητας φύλου, δηλαδή ως "ο εσωτερικός και προσωπικός τρόπος με τον οποίο το ίδιο το πρόσωπο βιώνει το φύλο του, ανεξάρτητα από το φύλο που καταχωρίστηκε κατα τη γέννηση του με βάση τα βιολογικά / ανατομικά του χαρακτηριστικά".
Μια πιο πρόσφατη έννοια, η οποία περιλαμβάνεται στην ταυτότητα φύλου αλλά και αυτονομείται από αυτήν είναι η "έκφραση φύλου", την οποία συναντάμε πλέον στην Ελληνική νομοθεσία και έχουμε ειδικό ορισμό αυτής στον νόμο για την απαγόρευση των πρακτικών μεταστροφής.
Ως "έκφραση φύλου" νοείται "Το σύνολο των χαρακτηριστικών που αφορούν στη συμπεριφορά, τρόπους, αναπαραστάσεις, που σχετίζονται με τον τρόπο που τοποθετείται και εκφράζει ένα πρόσωπο το φύλο του και γίνεται αυτό αντιληπτό από τον περίγυρό του."
Η έννοια της "έκφρασης φύλου" περιλαμβάνεται και στην πρόσφατη νομοθεσία για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού (Ν.5029/2023) και σύμφωνα με τις συστάσεις της ILGA - Europe προς την Ελλάδα, η "έκφραση φύλου" πρέπει να προστεθεί ως ειδική κατηγορία προστατευόμενης ιδιότητας σε όλα τα ΛΟΑΤΚΙ+ νομοθετήματα.
Είναι σαφές λοιπόν ότι κανείς δεν πρέπει να έχει αξίωση να απευθυνθεί σε ένα διεμφυλικό άτομο σύμφωνα με την ταυτότητα και την έκφραση φύλου του αφού πρώτα δει τα έγγραφα ταυτοποίησης του, όπως είναι το διαβατήριο ή η ταυτότητα.
Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει επίσης την ΝΑΤΦ μόνο για άτομα που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και μόνο ως διαδικασία διόρθωσης της ληξιαρχικής πράξης γέννησης. Άλλο αν τα δικαστήρια έχουν εφαρμόσει αναλογικά την ΝΑΤΦ και σε πράξης αναγνώρισης της ιδιότητας πρόσφυγα, επειδή ακριβώς την αναγνωρίζουν ως ατομικό δικαίωμα. Δεν μπορούμε λοιπόν να αξιώνουμε από ένα διεμφυλικό πρόσωπο που βρέθηκε στην Ελλάδα να έχει προχωρήσει σε ΝΑΤΦ για να το αναφέρουμε σύμφωνα με την ταυτότητα και έκφραση φύλου.
Δεν επιτρέπεται να λες "άνδρα" μια διεμφυλική γυναίκα, είτε έχει ολοκληρώσει ΝΑΤΦ, είτε όχι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου