Είναι συνειδητό, πλέον, ότι ζούμε σε κρίσιμα χρόνια που θα καθορίσουν το μέλλον σε μεγάλο βάθος. Είμαστε σε μια ιστορική περίοδο στην οποία θα κριθεί και θα επαναπροσδιοριστεί η ίδια η ανθρώπινη αξία. Δεν νομίζω ότι περιμέναμε, ως φοιτητές των νομικών σχολών της δεκαετίας του 1990, ότι θα χρειαζόταν να επανέλθουμε σε αρχές και κανόνες που περιλαμβάνονταν σε ιστορικές αναδρομές ή θεωρητικά τμήματα της ύλης, όπως, ξέρετε τώρα, θέματα που ακούγονταν πιο κοντινά τα τέλη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και όχι τόσο με όσα θα αντιμετωπίζαμε ως οι νομικοί μιας κοινωνίας ανάπτυξης, ειρήνης και ευημερίας.
Το 2001, βέβαια, με το χτύπημα τους δίδυμους πύργους, πολλά αυτονόητα γκρεμίστηκαν. Τότε ξεκίνησε ένα πρώτο τρομολαγνικό κύμα υπερτονισμού της ανάγκης ασφάλειας που οδηγούσε σε έναν αντίλογο από όσους έβλεπαν περισσότερο την περιστολή των δικαιωμάτων και λιγότερο την ενίσχυσή τους. Κοιτάζοντας πίσω, και οι δύο θεωρήσεις, αποδείχθηκαν τουλάχιστον εκκρεμείς. Γιατί δεν αναζήτησαν τις αιτίες, αλλά έβλεπαν και οι δύο τις λύσεις στην αύξηση τεχνικών μέτρων και των νομοθετικών εγγυήσεων. Αυτές οι προσεγγίσεις ήδη φαίνονται πολύ μακρινές και ξεπερασμένες από την ίδια την καθημερινότητα.
Αλλά, να που και πάλι φτάνουμε να μιλάμε για τα στοιχειώδη. Σαν να έχει ολοκληρωθεί ένας μεγάλος κύκλος από τις πρώτες διακηρύξεις για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και να πρέπει να τις επανεφεύρουμε. Και τώρα, περισσότερο από τότε, φαίνεται ότι δεν αρκεί η δύναμη που δίνει η τεχνολογία και η κατάφαση που προκαλεί μια μεστή νομικοπολιτική διατύπωση ή ένας περιγραφικός φιλοσοφικός και πολιτικός λόγος. Πρέπει να εντοπίσουμε και να αναλύσουμε δεδομένα. Πού οφείλεται αυτή η κραυγαλέα διχοτόμηση ανάμεσα σε κυρίαρχες πολιτισμικές αναμετρήσεις και τί είναι, τέλος πάντων, αυτό που στερεί από τα ανθρώπινα δικαιώματα την πραγματικά οικουμενική τους αποδοχή; Δεν αρκούν οι τυποποιημένες απαντήσεις όπως το θρήσκευμα, τα γεωπολιτικά συμφραζόμενα και οι οικονομικοινωνικές συνθήκες κι, επίσης, τίποτε δεν προεξοφλεί ότι η θεώρηση αυτή είναι αντικειμενική ή τελική και ολοκληρωμένη.
Μπορούμε λοιπόν να ξαναδούμε την έκταση εφαρμογής, τους αναγκαίους περιορισμούς, το περιεχόμενο και την ποιότητα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Να υπενθυμίσουμε που βασίζονται οι γενικεύσεις που περιέχουν αυτοί οι κανόνες. Το αίμα που έχει χυθεί, για να μην χυθεί κι άλλο. Αλλά νομίζω ότι ο βασικός στόχος είναι η εμπέδωση της οικουμενικότητάς τους. Δεν μπορεί στο στάδιο της εξέλιξης που είμαστε, να ισχύουν άλλα ελάχιστα για ανθρώπους που βρίσκονται σε μία χώρα κι άλλα για όσους βρίσκονται σε άλλη. Μόνο ένας λόγος "δικαιολογεί" τις αποκλίσεις: η διαφωνία για την ίδια την ανθρώπινη φύση. Αυτή η διαφωνία λοιπόν είναι που γεφυρώνεται μέσα από σύνθετες και μακροχρόνιες διεργασίες που εμπερικλείουν συνεχείς ανακεφαλαιώσεις και επαναπροσδιορισμούς. Αυτό δεν τελειώνει ποτέ, πρέπει να έχουμε υπόψη. Πρέπει μειώσουμε όμως, όσο περισσότερο μπορούμε τα άτομα που θυσιάζονται ανάμεσα στις μυλόπετρες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου