Σχολιάζω με κόκκινο ενδιάμεσα
ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΜΕΡΕΝΤΙΤΗ: Ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα θα μπορούσε να αποτελέσει τομή για τα νομοθετικά χρονικά της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, εάν η Κυβέρνηση είχε τολμήσει να βάλει το δάχτυλο επί τον τύπο των ήλων και να προσφέρει ουσιαστική διέξοδο στους συμπολίτες μας οι οποίοι επιλέγουν να ζήσουν εκτός γάμου με τον σύντροφό τους και στερούνται μέχρι σήμερα προστασίας της πολιτείας και νομικής κατοχύρωσης της καθημερινότητάς τους. Αντ’ αυτού όμως φέρνει σήμερα ένα στρεβλό ατελές νομοθέτημα και παριστάνει ότι τάχα λύνει το ζήτημα της νομικής κατοχύρωσης, της εκτός γάμου συμβίωσης με σύγχρονο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
Όταν, κύριε Υπουργέ, εξαγγέλλετε αυτό το σχέδιο νόμου, τόσο όσον αφορά την ελεύθερη συμβίωση, όσο και την τεκνοποίηση, διότι, πραγματικά, με βρίσκει σύμφωνη και με εξέπληξε η τοποθέτηση του κ. Κουβέλη, είχατε καλλιεργήσει πάρα πολλές προσδοκίες που δυστυχώς διαψεύστηκαν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα θα μπορούσε να αποτελέσει τομή για τα νομοθετικά χρονικά της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, εάν η Κυβέρνηση είχε τολμήσει να βάλει το δάχτυλο επί τον τύπο των ήλων και να προσφέρει ουσιαστική διέξοδο στους συμπολίτες μας οι οποίοι επιλέγουν να ζήσουν εκτός γάμου με τον σύντροφό τους και στερούνται μέχρι σήμερα προστασίας της πολιτείας και νομικής κατοχύρωσης της καθημερινότητάς τους. Αντ’ αυτού όμως φέρνει σήμερα ένα στρεβλό ατελές νομοθέτημα και παριστάνει ότι τάχα λύνει το ζήτημα της νομικής κατοχύρωσης, της εκτός γάμου συμβίωσης με σύγχρονο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
Όταν, κύριε Υπουργέ, εξαγγέλλετε αυτό το σχέδιο νόμου, τόσο όσον αφορά την ελεύθερη συμβίωση, όσο και την τεκνοποίηση, διότι, πραγματικά, με βρίσκει σύμφωνη και με εξέπληξε η τοποθέτηση του κ. Κουβέλη, είχατε καλλιεργήσει πάρα πολλές προσδοκίες που δυστυχώς διαψεύστηκαν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο.
Καμία "προσδοκία" δεν είχε καλλιεργήσει: είχε ξεκαθαρίσει από την αρχή ότι δεν θα υπάρχουν δικαιώματα υιοθεσίας για τα ζευγάρια που συνάπτουν σύμφωνο και επίσης είχε πει ότι δεν θα περιλαμβάνει τα ομόφυλα ζευγάρια.
Δεν ξέρω αν αυτό ήταν επικοινωνιακό τρικ ή αναγκαστήκατε, αν και είχατε καλές προθέσεις –εγώ πιστεύω ότι είχατε καλές προθέσεις -αλλά αναγκαστήκατε- να κάνετε πίσω υπό το βάρος της κατακραυγής γνωστών συντηρητικών κύκλων με ακραίες συντηρητικές θέσεις και των εκκλησιαστικών παραγόντων που αποτελούν κύριο πεδίο άντλησης ψήφων της παράταξής σας.
Από που προκύπτουν δηλαδή οι καλές προθέσεις;
Το αποτέλεσμα, δυστυχώς, είναι ότι δεν υπάρχει μια οργανωμένη λογική και σφαιρική αντιμετώπιση για το ζήτημα της ελεύθερης συμβίωσης, για όποιον Έλληνα επιθυμεί να επιλέξει αυτό αντί για το γάμο.
Όσον αφορά το δεύτερο μέρος, αυτό της τεκνοποίησης, επιτρέψτε μου μια επισήμανση. Είναι γεγονός ότι λαμβάνετε μέτρα θετικά και αυτό το είπε η εισηγήτριά μας. θα ήθελα όμως με την ευκαιρία να σας πω κάτι. Όσο άρτιο και αν είναι το νομοσχέδιο, αν δεν στελεχωθούν οι κοινωνικές υπηρεσίες με το κατάλληλο προσωπικό και αν δεν εκπαιδεύονται συνεχώς οι κοινωνικοί λειτουργοί που ασχολούνται με τις τεκνοθεσίες, προκειμένου να μπορούν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις, δυστυχώς η κατάσταση ελάχιστα θα βελτιωθεί. Πρέπει να αλλάξει ριζικά η νοοτροπία του κράτους, της διοίκησης και των προνοιακών δομών. Και, βεβαίως, πρέπει να δούμε και το θεσμό της ανάδοχης οικογένειας.
Έρχομαι τώρα στο ζήτημα της διασφάλισης των ομόφυλων ζευγαριών μέσω της νομικής κατοχύρωσης του δικαιώματός τους να συνάπτουν και εκείνοι σύμφωνο συμβίωσης, το οποίο δεν συζητάτε καν για λόγους προφανείς.
Όσον αφορά το δεύτερο μέρος, αυτό της τεκνοποίησης, επιτρέψτε μου μια επισήμανση. Είναι γεγονός ότι λαμβάνετε μέτρα θετικά και αυτό το είπε η εισηγήτριά μας. θα ήθελα όμως με την ευκαιρία να σας πω κάτι. Όσο άρτιο και αν είναι το νομοσχέδιο, αν δεν στελεχωθούν οι κοινωνικές υπηρεσίες με το κατάλληλο προσωπικό και αν δεν εκπαιδεύονται συνεχώς οι κοινωνικοί λειτουργοί που ασχολούνται με τις τεκνοθεσίες, προκειμένου να μπορούν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις, δυστυχώς η κατάσταση ελάχιστα θα βελτιωθεί. Πρέπει να αλλάξει ριζικά η νοοτροπία του κράτους, της διοίκησης και των προνοιακών δομών. Και, βεβαίως, πρέπει να δούμε και το θεσμό της ανάδοχης οικογένειας.
Έρχομαι τώρα στο ζήτημα της διασφάλισης των ομόφυλων ζευγαριών μέσω της νομικής κατοχύρωσης του δικαιώματός τους να συνάπτουν και εκείνοι σύμφωνο συμβίωσης, το οποίο δεν συζητάτε καν για λόγους προφανείς.
Καθόλου προφανής δεν είναι ο λόγος του αποκλεισμού: δεν εκλήθη με ένσταση αντισυνταγματικότητας ο Υπουργός να μας εξηγήσει το νομικό λόγο που θα επέτρεπε τον εν λόγω αποκλεισμό. Οι αοριστίες και οι προσβολές περί "ανώριμης κοινωνίας" και "one step at a time" δεν είναι συνταγματικά επαρκείς. Υπάρχει απόλυτη ευθύνη όλων των βουλευτών της Ολομέλειας, καθώς ούτε ένας δεν άσκησε την ένσταση αντισυνταγματικότητας του άρθρου 100 του Κανονισμού της Βουλής, η οποία θα έφερε τον Υπουργό υποχρεωτικά προ των ευθυνών του.
Είναι αλήθεια ότι μας έχει συνηθίσει η Κυβέρνηση να κυβερνά με βάση τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων και όχι με γνώμονα το δίκαιο και το συμφέρον των πολιτών. Φαίνεται ότι το ζυγίσατε, το μετρήσατε και αποφασίσατε να το θάψετε το θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, με την αιτιολογία, όπως είπατε, ότι η κοινωνία δεν είναι ώριμη να το δεχθεί.
Στο γάμο είναι αντίθετο και το ΠΑΣΟΚ. Εδώ μιλάμε για το σύμφωνο.
Όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στην πολιτική μπαίνουμε για να είμαστε αποτελεσματικοί, ουσιαστικοί, χρήσιμοι και όχι μόνο αρεστοί. Και στη δημοκρατία εμείς εδώ μέσα που νομοθετούμε πρέπει νομίζω πάντοτε να έχουμε σοβαρά υπ’ όψιν μας τη ρήση του Βολτέρου «Διαφωνώ με όσα λες αλλά θα αγωνίζομαι πάντοτε για να έχεις τη δυνατότητα και να είσαι ελεύθερος για όσα πιστεύεις».
Νομίζω, λοιπόν, ότι στον 21ο αιώνα το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού πρέπει επιτέλους να γίνει σεβαστό και να προστατεύεται από το ελληνικό δίκαιο. Πρέπει επιτέλους να σταματήσουμε να συμπεριφερόμαστε ως κοινωνία τόσο υποκριτικά, να πάψουμε να παριστάνουμε πως αγνοούμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν άτομα του ιδίου φύλου. Και αυτοί είναι πολίτες όπως όλοι μας, που εργάζονται, πληρώνουν φόρους, ψηφίζουν, και δικαιούνται να απολαμβάνουν δικαιώματα ανάλογα μ’ αυτά των υπολοίπων Ελλήνων πολιτών.
Και κάτι ακόμα. Αν θεωρείτε ότι με το να μην επεκτείνετε το δικαίωμα σύναψης του συμφώνου συμβίωσης στους ομοφυλόφιλους ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα προστατεύσετε το θεσμό του γάμου, εδώ είστε σε λάθος δρόμο τελείως. Και τούτο γιατί αν θεωρήσουμε ότι ο γάμος είναι θεσμός συνδεδεμένος με τις ηθικές αξίες της κοινωνίας μας, τότε με το να θεσμοθετήσουμε σήμερα το σύμφωνο συμβίωσης για τους ομοφυλόφιλους προστατεύουμε το γάμο και προλαμβάνουμε τυχόν άλλες εξελίξεις που θα προκύψουν στο μέλλον.
Νομίζω, λοιπόν, ότι στον 21ο αιώνα το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού πρέπει επιτέλους να γίνει σεβαστό και να προστατεύεται από το ελληνικό δίκαιο. Πρέπει επιτέλους να σταματήσουμε να συμπεριφερόμαστε ως κοινωνία τόσο υποκριτικά, να πάψουμε να παριστάνουμε πως αγνοούμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν άτομα του ιδίου φύλου. Και αυτοί είναι πολίτες όπως όλοι μας, που εργάζονται, πληρώνουν φόρους, ψηφίζουν, και δικαιούνται να απολαμβάνουν δικαιώματα ανάλογα μ’ αυτά των υπολοίπων Ελλήνων πολιτών.
Και κάτι ακόμα. Αν θεωρείτε ότι με το να μην επεκτείνετε το δικαίωμα σύναψης του συμφώνου συμβίωσης στους ομοφυλόφιλους ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα προστατεύσετε το θεσμό του γάμου, εδώ είστε σε λάθος δρόμο τελείως. Και τούτο γιατί αν θεωρήσουμε ότι ο γάμος είναι θεσμός συνδεδεμένος με τις ηθικές αξίες της κοινωνίας μας, τότε με το να θεσμοθετήσουμε σήμερα το σύμφωνο συμβίωσης για τους ομοφυλόφιλους προστατεύουμε το γάμο και προλαμβάνουμε τυχόν άλλες εξελίξεις που θα προκύψουν στο μέλλον.
Εδώ αποκαλύπτεται η "οροφή" της ανεκτικότητας για το ΠΑΣΟΚ: δίνουμε το σύμφωνο στους ομοφυλόφιλους για να μη θέλουν γάμο. Αποκλείουμε επίσης ρητά τα δικαιώματα υιοθεσίας, για να μη δούμε ομόφυλα ζευγάρια με καροτσάκια. Η αιτιολογία είναι ρητή και ξεκάθαρη: "προστατεύουμε το γάμο" (λες και ο γάμος θα θιγεί ως θεσμός αν παντρευτούν ομόφυλα ζευγάρια) και "προλαμβάνουμε τυχόν άλλες εξελίξεις που θα προκύψουν στο μέλλον" (δηλαδή: όχι να ζητήσουν και υιοθεσία!).
Το αποκορύφωμα της υποκρισίας δηλαδή: "ίσα δικαιώματα για όλους", αλλά μέχρι ενός σημείου. Το οποίο σημείο προσδιορίζεται όχι βέβαια από το Σύνταγμα ή το Διεθνές Δίκαιο, αλλά από το Πολιτικό Κόστος. Το οποίο ως γνωστόν, στην χώρας μας, αποτελεί υπερσυνταγματική αξία. Αυτή είναι η "Δίκαιη Κοινωνία";
Η ελεύθερη συμβίωση είναι μια συμβίωση με αποκλειστικά και μόνο νομική υπόσταση, είναι μια επίσημη παραδοχή που γίνεται από δύο άτομα τα οποία δηλώνουν ότι θέλουν να ζουν μαζί και ως εκ τούτου δεν συνιστά κοινωνικό πρότυπο.
Ας έρθουμε τώρα στην ουσία του συμφώνου συμβίωσης. Διαφωνούμε ριζικά, γιατί κατά τη γνώμη μας έπρεπε ο νομοθέτης να αντιμετωπίζει το σύμφωνο συμβίωσης ως να μην επρόκειτο να τελεστεί γάμος, για να παρέχει τα εχέγγυα σε δύο ανθρώπους που το επιθυμούν να ζήσουν κοινή ζωή χωρίς να εξαναγκαστούν να παντρευτούν. Γιατί διαπιστώνουμε ότι οι πολίτες που θα επιλέγουν το σύμφωνο συμβίωσης αντί του γάμου, θα συνεχίζουν να στερούνται μια σειρά από δικαιώματα και δεν θα διασφαλίζονται παρά μόνο με το γάμο. Έτσι όπως το κάνετε, αναιρείτε στην ουσία το σύμφωνο συμβίωσης.
Πώς είναι δυνατόν, κύριε Υπουργέ, ενώ δεν επιτρέπεται να συναφθεί σύμφωνο συμβίωσης όταν υπάρχει γάμος, να επιτρέπεται το αντίθετο, δηλαδή να συναφθεί γάμος με τρίτο πρόσωπο παρά την ύπαρξη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης και μάλιστα ο μεταγενέστερος αυτός γάμος να λύει αυτοδίκαια το υφιστάμενο σύμφωνο συμβίωσης;
Ένας λόγος που τα ζευγάρια που δεν θέλουν να παντρευτούν θέλουν το σύμφωνο συμβίωσης είναι κυρίως και η διευθέτηση των οικονομικών παραμέτρων που άπτονται της συμβίωσής του. Με το νομοθέτημά σας αυτό δεν τακτοποιείται.
Τρανό παράδειγμα είναι το τεκμήριο συμμετοχής του ενός συζύγου στα αποκτήματα του άλλου που ισχύει στο γάμο. Στο σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης ο συμβαλλόμενος δεν έχει υπέρ του κανένα τεκμήριο ούτε μαχητό συμμετοχής στα αποκτήματα του αντισυμβαλλόμενου κατά τη διάρκεια της συμβίωσης. Ακόμη υπάρχει διάκριση υπέρ του γάμου σε συνδυασμό με το σύμφωνο συμβίωσης και σε σχέση με τα κληρονομικά ζητήματα σε περίπτωση θανάτου ενός από τους δύο συντρόφους. Το ίδιο ισχύει και για τη διατροφή.
Και εγώ αναρωτιέμαι, κύριε Υπουργέ: Τι νόημα έχει όταν δεν αναγνωρίζεται κανένα δικαίωμα στη σύνταξη ούτε στα κληρονομικά, όταν μπορεί να λύνεται το σύμφωνο συμβίωσης μόνο με την τέλεση ενός γάμου;
Όσον αφορά το επίθετο, κύριε Υπουργέ, σας έχουμε πει και πριν ότι αυτό μας βάζει σε υποψίες. Δεν κατανοώ γιατί πρέπει εδώ να μιλάμε για το δίκαιο του ισχυρού. Και φοβούμαι πάρα πολύ -γιατί αγωνιστήκαμε όλες εμείς οι γυναίκες για να έχουμε το δικαίωμα να διατηρούμε το πατρικό μας όνομα- μήπως προσπαθείτε να μας γυρίσετε στη δεκαετία πριν από το 1980. Δεν συμφωνούμε. Το καταψηφίζουμε.
Επιτρέψτε μου όμως να σας μεταφέρω και μια αγωνία από την ιδιαίτερη εκλογική μας περιφέρεια, τη δική μου και τη δική σας. Επισκέφθηκα χθες τις φυλακές των Τρικάλων. Κύριε Υπουργέ, ενώνω και εγώ τη φωνή μου μ’ όλους τους άλλους συναδέλφους που μίλησαν. Η κατάσταση στις φυλακές είναι –επιτρέψτε μου να πω- εκρηκτική. Πρέπει να λάβετε μέτρα και θα έλεγα ότι θα έπρεπα να έχετε λάβει μέτρα χθες. Γνωρίζετε ότι στις φυλακές των Τρικάλων που πλέον έχουν μετατραπεί μάλλον σε αποθήκες ψυχών, τα 2/3 και πλέον των κρατουμένων δεν σιτίζονται. Δεν θα αναφερθώ στα άλλα τραγικά περιστατικά που υπάρχουν και στις εφημερίδες. Λάβετε μέτρα για την αποσυμφόρηση. Βάλτε σε λειτουργία το Κέντρο Απεξάρτησης Θηβών των κρατουμένων. Αλλάξτε τις προϋποθέσεις που χρειάζονται. Φέρτε τρόπο για την αποσυμφόρηση με τα οικονομικά παραπτώματα και όχι μόνο με τις προφυλακίσεις. Λάβετε μέτρα, γιατί η όποια ισορροπία υπάρχει ξέρετε καλύτερα από εμένα ότι μάλλον δεν ελέγχεται αυτήν τη στιγμή από εμάς.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Ας έρθουμε τώρα στην ουσία του συμφώνου συμβίωσης. Διαφωνούμε ριζικά, γιατί κατά τη γνώμη μας έπρεπε ο νομοθέτης να αντιμετωπίζει το σύμφωνο συμβίωσης ως να μην επρόκειτο να τελεστεί γάμος, για να παρέχει τα εχέγγυα σε δύο ανθρώπους που το επιθυμούν να ζήσουν κοινή ζωή χωρίς να εξαναγκαστούν να παντρευτούν. Γιατί διαπιστώνουμε ότι οι πολίτες που θα επιλέγουν το σύμφωνο συμβίωσης αντί του γάμου, θα συνεχίζουν να στερούνται μια σειρά από δικαιώματα και δεν θα διασφαλίζονται παρά μόνο με το γάμο. Έτσι όπως το κάνετε, αναιρείτε στην ουσία το σύμφωνο συμβίωσης.
Πώς είναι δυνατόν, κύριε Υπουργέ, ενώ δεν επιτρέπεται να συναφθεί σύμφωνο συμβίωσης όταν υπάρχει γάμος, να επιτρέπεται το αντίθετο, δηλαδή να συναφθεί γάμος με τρίτο πρόσωπο παρά την ύπαρξη συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης και μάλιστα ο μεταγενέστερος αυτός γάμος να λύει αυτοδίκαια το υφιστάμενο σύμφωνο συμβίωσης;
Ένας λόγος που τα ζευγάρια που δεν θέλουν να παντρευτούν θέλουν το σύμφωνο συμβίωσης είναι κυρίως και η διευθέτηση των οικονομικών παραμέτρων που άπτονται της συμβίωσής του. Με το νομοθέτημά σας αυτό δεν τακτοποιείται.
Τρανό παράδειγμα είναι το τεκμήριο συμμετοχής του ενός συζύγου στα αποκτήματα του άλλου που ισχύει στο γάμο. Στο σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης ο συμβαλλόμενος δεν έχει υπέρ του κανένα τεκμήριο ούτε μαχητό συμμετοχής στα αποκτήματα του αντισυμβαλλόμενου κατά τη διάρκεια της συμβίωσης. Ακόμη υπάρχει διάκριση υπέρ του γάμου σε συνδυασμό με το σύμφωνο συμβίωσης και σε σχέση με τα κληρονομικά ζητήματα σε περίπτωση θανάτου ενός από τους δύο συντρόφους. Το ίδιο ισχύει και για τη διατροφή.
Και εγώ αναρωτιέμαι, κύριε Υπουργέ: Τι νόημα έχει όταν δεν αναγνωρίζεται κανένα δικαίωμα στη σύνταξη ούτε στα κληρονομικά, όταν μπορεί να λύνεται το σύμφωνο συμβίωσης μόνο με την τέλεση ενός γάμου;
Όσον αφορά το επίθετο, κύριε Υπουργέ, σας έχουμε πει και πριν ότι αυτό μας βάζει σε υποψίες. Δεν κατανοώ γιατί πρέπει εδώ να μιλάμε για το δίκαιο του ισχυρού. Και φοβούμαι πάρα πολύ -γιατί αγωνιστήκαμε όλες εμείς οι γυναίκες για να έχουμε το δικαίωμα να διατηρούμε το πατρικό μας όνομα- μήπως προσπαθείτε να μας γυρίσετε στη δεκαετία πριν από το 1980. Δεν συμφωνούμε. Το καταψηφίζουμε.
Επιτρέψτε μου όμως να σας μεταφέρω και μια αγωνία από την ιδιαίτερη εκλογική μας περιφέρεια, τη δική μου και τη δική σας. Επισκέφθηκα χθες τις φυλακές των Τρικάλων. Κύριε Υπουργέ, ενώνω και εγώ τη φωνή μου μ’ όλους τους άλλους συναδέλφους που μίλησαν. Η κατάσταση στις φυλακές είναι –επιτρέψτε μου να πω- εκρηκτική. Πρέπει να λάβετε μέτρα και θα έλεγα ότι θα έπρεπα να έχετε λάβει μέτρα χθες. Γνωρίζετε ότι στις φυλακές των Τρικάλων που πλέον έχουν μετατραπεί μάλλον σε αποθήκες ψυχών, τα 2/3 και πλέον των κρατουμένων δεν σιτίζονται. Δεν θα αναφερθώ στα άλλα τραγικά περιστατικά που υπάρχουν και στις εφημερίδες. Λάβετε μέτρα για την αποσυμφόρηση. Βάλτε σε λειτουργία το Κέντρο Απεξάρτησης Θηβών των κρατουμένων. Αλλάξτε τις προϋποθέσεις που χρειάζονται. Φέρτε τρόπο για την αποσυμφόρηση με τα οικονομικά παραπτώματα και όχι μόνο με τις προφυλακίσεις. Λάβετε μέτρα, γιατί η όποια ισορροπία υπάρχει ξέρετε καλύτερα από εμένα ότι μάλλον δεν ελέγχεται αυτήν τη στιγμή από εμάς.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΠΑ.ΣΟ.Κ.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου