Διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του ΣΚΑΪ τη δήλωση ότι η άρση της ανωνυμίας των κατόχων καρτοκινητών τηλεφώνων δεν θίγει τα προσωπικά τους δεδομένα, όπως υποστήριξε ο κ. Νίκος Κουλούρης, αντιπρόεδρος της ΕΕΤΤ. Επισήμανε όμως ότι η αποτελεσματικότητα του μέτρου για την εξιχνίαση εγκλημάτων δεν είναι δεδομένη.
Δεν άκουσα την εκπομπή με την πλήρη επιχειρηματολογία του -ιδιαίτερα αξιόλογου- αντιπροέδρου της ανεξάρτητης αρχής. Πριν μέρικές ημέρες μιλήσαμε όμως και οι δύο σε αυτήν την εκπομπή του ΣΚΑΪ και άκουσα μια πρώτη θεμελίωσή του. Ο κ. Κουλούρης υποστήριξε εκεί ότι δεν θίγονται τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών καρτοκινητών, επειδή και οι χρήστες κινητών με σύμβαση ούτως ή άλλως δίνουν τα προσωπικά τους στοιχεία για να συνάψουν την σύμβαση. Δηλαδή υποστηρίζει ότι αυτή η διαφορετική μεταχείριση δεν σημαίνει ότι πρέπει υποχρεωτικά να συνεχίσει να εξακολουθεί: αφού τα δίνουν οι με σύμβαση γιατί να μην τα δίνουν και οι της καρτοκινητής.
Η απάντηση δίνεται νομίζω από τον ίδιο τον κ. Κουλούρη στην σημερινή του δήλωση, στο δεύτερο μέρος αυτής. Αλλά θα προσπαθήσω να το εξηγήσω μέσα από την νομοθεσία της προστασίας προσωπικών δεδομένων.
Η νομοθετική ρύθμιση με την οποία η κτήση καρτοκινητού θα προϋποθέτει αναγκαστικά την υποβολή πλήρων στοιχείων ταυτότητας από τον ενδιαφερόμενο προς την εταιρία - πάροχο, θα αποτελέσει σαφέστατα μια μεταβολή από τη σημερινή κατάσταση. Σήμερα υπάρχει η υπο-αγορά της καρτοκινητής και η επιλογή: αν κάποιος θέλει ανωνυμία έχει την επίλογή να αγοράσει καρτοκινητό κι όχι κινητό με σύμβαση.
Η νομοθετική διάταξη με την οποία θα υποχρεώνεται να δηλώνει στοιχεία, σημαίνει υποχρεωτική από το νόμο καταχώρηση προσωπικών δεδομένων, άρα "επεξεργασία" αυτών (στην έννοια της "επεξεργασίας" περιλαμβάνεται κάθε ενέργεια που μπορεί να εφαρμοστεί σε προσωπικά δεδομένα, σύμφωνα με το άρθρο 2 (β) του Ν.2472/1997 καθώς και σύμφωνα με το άρθρο 2 (β) της κοινοτικής Οδηγίας 95/46).
Για να είναι θεμιτή και νόμιμη η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, ο όγκος των δεδομένων που συλλέγεται δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερος από αυτόν που απαιτείται ενόψει των σκοπών της επεξεργασίας, αναφέρει το άρθρο 4 (1) (β) του Ν.2472/1997 . που ενσωματώνει στην εθνική έννομη τάξη το άρθρο 6 (1) (γ) της κοινοτικής Οδηγίας 95/46. Δηλαδή δεν επιτρέπεται να συλλέγονται περιττά δεδομένα, γιατί αυτό καθιστά την επεξεργασία αθέμιτη και παράνομη.
Τι σημαίνει "αναγκαίος όγκος δεδομένων" στον τομέα της κινητής τηλεφωνίας, μας το λέει ο νομοθέτης στο Ν.3471/2006 (ο οποίος ενσωμάτωσε την κοινοτική Οδηγία 2002/58) περί προστασίας προσωπικών δεδομένων στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών:
Άρθρο 5
1. Η επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, περιλαμβανομένων και των δεδομένων κίνησης και θέσης, πρέπει να περιορίζεται στο απολύτως αναγκαίο μέτρο για την εξυπηρέτηση των σκοπών της.
2. Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα επιτρέπεται μόνον εφόσον:
α) ο συνδρομητής ή ο χρήστης μετά από ενημέρωση για το είδος των δεδομένων, το σκοπό και την έκταση της επεξεργασίας, τους αποδέκτες ή τις κατηγορίες αποδεκτών έχει συγκατατεθεί, ή
β) η επεξεργασία είναι αναγκαία για την εκτέλεση σύμβασης, στην οποία ο συνδρομητής ή ο χρήστης είναι συμβαλλόμενο μέρος, ή για τη λήψη μέτρων κατά το προσυμβατικό στάδιο, μετά από αίτηση του συνδρομητή. [...]
Άρα, μόνο η συγκατάθεση ή η αναγκαιότητα για την εκτέλεση της σύμβασης επιτρέπουν την καταχώρηση προσωπικών δεδομένων των χρηστών.
Ας πάρουμε πρώτα το (β): είναι αναγκαία η καταχώρηση των στοιχείων των χρηστών καρτοκινητής τηλεφωνίας για την "εκτέλεση της σύμβασης", δηλ. την παροχή των υπηρεσιών και την πληρωμή της;
Ενώ λοιπόν σε μια κλασική σύμβαση κινητής τηλεφωνίας, η καταχώρηση των στοιχείων ταυτότητας του χρήστη είναι αναγκαία για την αποστολή των λογαριασμών και γενικότερα την παροχή των υπηρεσιών, στην καρτοκινητή τηλεφωνία που δεν υπάρχουν λογαριασμοί, δεν είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασης η καταχώρηση των στοιχείων του χρήστη: οι υπηρεσίες μπορούν να παρασχεθούν κανονικότατα και χωρίς την επεξεργασία των στοιχείων ταυτότητάς του.
Άρα το (β) δεν μπορεί να αποτελέσει νομική βάση για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων των χρηστών καρτοκινητής τηλεφωνίας.
Ας δούμε τώρα και το (α): μήπως η συγκατάθεση του χρήστη καρτοκινητής τηλεφωνίας αποτελεί επαρκή νόμιμη βάση για τη συλλογή των στοιχείων του;
Η έννοια της συγκατάθεσης στο δίκαιο της προστασίας προσωπικών δεδομένων περιλαμβάνεται στο άρθρο 2 (ια) του Ν.2472/1997 (ο οποίος είναι ενσωματώνει στην ελληνική έννομη τάξη την κοινοτική Οδηγία 95/46):
“Συγκατάθεση” του υποκειμένου των δεδομένων, κάθε ελεύθερη, ρητή και ειδική δήλωση βουλήσεως, που εκφράζεται με τρόπο σαφή, και εν πλήρη επίγνωση, και με την οποία, το υποκείμενο των δεδομένων, αφού προηγουμένως ενημερωθεί, δέχεται να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν. Η ενημέρωση αυτή περιλαμβάνει πληροφόρηση τουλάχιστον για τον σκοπό της επεξεργασίας, τα δεδομένα ή τις κατηγορίες δεδομένων που αφορά η επεξεργασία, τους αποδέκτες ή τις κατηγορίες αποδεκτών των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και το όνομα, την επωνυμία και τη διεύθυνση του υπεύθυνου επεξεργασίας και του τυχόν εκπροσώπου του. Η συγκατάθεση μπορεί να ανακληθεί οποτεδήποτε, χωρίς αναδρομικό αποτέλεσμα.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο χρήστης που θέλει να αγοράσει ένα καρτοκινητό, εάν υποχρεωθεί από το νόμο να δώσει και τα στοιχεία του, προφανώς δεν αποφασίζει ελεύθερα για την καταχώρηση των προσωπικών δεδομένων του, τα οποία, συν τοις άλλοις δεν είναι και αναγκαία για την εκτέλεση αυτής της σύμβασης. Ως εκ τούτου, η νομοθετική υποχρέωση υποβολής στοιχείων δεν μπορεί να σημαίνει και "συγκατάθεση" σύμφωνα με τον ειδικό ορισμό που δίνεται από τον ν.2472 και το κοινοτικό δίκαιο.
Eπομένως, δεν υπάρχει νομική βάση σύμφωνα με το εθνικό και κοινοτικό δίκαιο της προστασίας προσωπικών δεδομένων για την νομοθέτηση της υποχρεωτικής χορήγησης στοιχείων χρηστών καρτοκινητής τηλεφωνίας.
Αυτό θα πρέπει να γνωμοδοτήσει η ΕΕΤΤ, αλλά και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, που μέχρι σήμερα τηρεί σιγή ιχθύος σχετικά με το θέμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου