Τετάρτη, Ιουλίου 07, 2010

Η αδιαφανής επιλογή των ανώτατων δικαστών

Ο δικαστής στις δημοκρατικές χώρες αποφασίζει με βάση το νόμο και την συνείδησή του. Ενώ ο "νόμος" είναι αντικειμενικά προσβάσιμο κείμενο - άρα προβλέψιμες οι συνέπειες της εφαρμογής του - η "συνείδηση" του δικαστή είναι μια άγνωστη περιοχή - άρα απρόβλεπτη η επιρροή της στην λήψη των αποφάσεων. Αυτό το κενό, ειδικά για τους ανώτατους δικαστικούς σχηματισμούς, καλύπτεται με την εξέταση των υποψήφιων ανώτατων δικαστών από τα εθνικά κοινοβούλια. Αυτές τις ημέρες "ανακρίνεται" εξαντλητικά η κ. H. Kagan, υποψήφια για μια θέση του αμερικάνικου Supreme Court. Οι απαντήσεις της σε καίρια συνταγματικά θέματα των Η.Π.Α. (οπλοφορία, gay rights, σχέσεις κυβέρνησης - ανεξάρτητων αρχών) γνωρίζει ευρύτατη δημοσιότητα και κριτική από τον αμερικάνικο τύπο (βλ. εδώ άρθρο της Washington Post).

Στη Ελλάδα, μας ανακοινώθηκε ότι διορίστηκαν νέοι αντιπρόεδροι των ανώτατων δικαστηρίων (βλ. εδώ άρθρο της Ναυτεμπορικής). Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η επιλογή γίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο (άρθρο 90 παρ. 5), ενώ σύμφωνα με το Ν.3841/2010, στην διαδικασία παρεμβάλλεται και διαδικασία ακρόασης και σύνταξης Γνώμης από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής. Αυτές οι ρυθμίσεις έχουν γνωρίσει την αντίδραση ανώτατων δικαστικών, οι οποίοι τις έχουν θεωρήσει αντισυνταγματικές, με το σκεπτικό ότι έτσι αλλοιώνεται το άρθρο 90 παρ. 5 του Συντάγματος που ορίζει μόνο αρμόδιο το Υπουργικό Συμβούλιο (κι οχι τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής) για την επιλογή.

Πάντως, οι νέοι αντιπρόεδροι των ανώτατων δικαστηρίων ορίστηκαν χωρίς να έχει προηγηθεί κάποιου είδους διάλογος ή παρουσίασή τους σε μια ανοικτή και δημόσια διαδικασία. Πέρα από το βιογραφικό τους που δόθηκε στη δημοσιότητα, υπάρχει σαφέστατα το ζήτημα της γενικότερης αξιολόγησης της προσωπικότητάς τους. Για παράδειγμα, στον κατάλογο των υποψηφίων αντιπροέδρων του Αρείου Πάγου μετείχαν δικαστές οι οποίοι σε υπόθεση βιβλίου για τους Εβραίους είχαν ψηφίσει κατά τρόπον ο οποίος ακυρώνει νομολογιακά την εφαρμογή του Ν.927/1979, ενώ στον κατάλογο των υποψηφίων δεν περιλαμβάνονταν δικαστές που τάχθηκαν με τη μειοψηφία. Χωρίς να αξιολογώ εδώ την ψήφο των δικαστών, σίγουρα το ζήτημα είναι καίριας σημασίας για τα συνταγματικά δικαιώματα της ίσης μεταχείρισης κι αυτό θα έπρεπε να αποτελέσει αντικείμενο εξέτασης των υποψηφίων.

Για την κατάρτιση των υποψηφιοτήτων δεν είχε δημοσιευθεί, απ' όσο γνωρίζω, πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος (όπως έχει γίνει για τη θέση του Έλληνα δικαστή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Ούτε εκλήθησαν οι υποψήφιοι ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, ώστε να παρακολουθήσουμε μέσω της απευθείας μετάδοσης της συνεδρίασης, την ακρόασή τους. Διαβάζουμε ότι η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου είναι ομόφωνη. Που βασίζεται άραγε αυτή η ομοφωνία, σε ποια στοιχεία βασίστηκαν οι Υπουργοί;

Δεν μπορεί να αμφιβάλλει κανείς ότι η επιλογή αρκετών γυναικών για τη θέση των αντιπροέδρων είναι μια θετική επιλογή, στη κατεύθυνση της ισότητας και της ευρύτερης "εκπροσώπησης" του πληθυσμού. Όλοι οι διορισθέντες άλλωστε είναι δικαστικοί με δεκαετίες προϋπηρεσίας και είναι πολύ θετικό ότι κάποιοι ξεκίνησαν την καριέρα τους από Ειρηνοδίκες. Η διαδικασία επιλογής τους όμως, δεν έγινε με το βαθμό διαφάνειας που έχει καθορίσει η Κυβέρνηση ως γενική πολιτική για την κατάληψη των δημόσιων θέσεων. Ποιες είναι οι θέσεις αυτών των δικαστών για τα μεγάλα θεσμικά θέματα που θα κληθούν να δικάσουν, όπως ας πούμε οι σχέσεις του εθνικού δικαίου με το ευρωπαϊκό, ο δικαστικός έλεγχος του Μνημονίου, οι καταδίκες της Ελλάδας για παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων σχετικά με την θρησκευτική ελευθερία, την ελευθερία της έκφρασης, τα δικαιώματα των μειονοτήτων; Αυτά όλα γιατί θα πρέπει να τα μάθουμε εκ των υστέρων, ως δικαστικές αποφάσεις, χωρίς να έχουμε εκ των προτέρων μια γενική και δημόσια τοποθέτησή τους;


4 σχόλια:

Meropi είπε...

Η εκτελεστική εξουσία δεν θέλει ανεξάρτητους Δικαστές στην Ηγεσία των ανώτατων Δικαστηρίων. Πάει και τελείωσε. Αποδείχτηκε ακόμα μια φορά. Οι Κυβερνήσεις και των δύο κομμάτων (Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ)απέφυγαν να κάνουν Αντιπροέδρους του ΑΠ, αρχαιότερους Αρεοπαγίτες των επιλεχθέντων. Π.χ. δεν έκαναν Αρεοπαγίτη το Λ. Ζερβομπεάκο (ανακριτή της 17 Νοέμβρη) που είναι υπόδειγμα ανεξάρτητου Δικαστή

agnostosXi είπε...

"... το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει δώσει σε δημόσια διαβούλευση ένα νομοσχέδιο σύμφωνα με το οποίο παρεμβάλλεται ακρόαση και σύνταξη γνώμης ... οι προτεινόμενες ρυθμίσεις έχουν γνωρίσει την αντίδραση ανώτατων δικαστικών ..."

-Ουπς! Το νομοσχέδιο αυτό δεν έχει απλώς δοθεί σε διαβούλευση, αλλά έγινε ήδη νόμος, ο 3841/2010, οπότε δεν έχουμε προτεινόμενες αλλά ισχύουσες, ήδη δε οι υποψήφιοι πέρασαν από την προβλεπόμενη ακρόαση. Δεν αποκλείω το ενδεχόμενο να κριθεί αντισυνταγματική η παρακαμπτήριος, απλώς το σημειώνω χάριν πληρότητος.

e-Lawyer είπε...

Ευχαριστώ για την ενημέρωση, διορθώνω την ανάρτηση.

Ο γνώστης είπε...

Αυτά τα περί αδιαφάνειας κατά την επιλογή των ανώτατων δικαστών είναι αστεία ψεύδη για όσους γνωρίζουν καλά τα θέματα της δικαιοσύνης. Απλά υπό τον μανδύα της δήθεν αξιοκρατικής επιλογής τους, σε αντίθεση με τα έως τώρα ισχύοντα, η σημερινή κυβέρνηση επέλεξε για άλλη μια φορά τους "ημέτερους". Μήπως το ίδιο δεν είχε κάνει και με την επιλογή των γενικών γραμματέων των υπουργείων και έτρεχαν οι ηλίθιοι και κατέθεταν δικαιολογητικά ευελπιστώντας ότι θα καταλάβουν αντίστοιχες θέσεις; Στα πλαίσια, λοιπόν, της επιλογής των ανώτατων δικαστών το μοναδικό κριτήριο που πρυτάνευσε ήταν η ψήφος στη γνωστή Ολομέλεια για τη θέση σε αργία ή μη του ανακριτή Ζαγοριανού. Όσοι έγιναν αντιπρόεδροι του Αρείου Πάγου είχαν ψηφίσει θετικά και όσοι καταψήφισαν την προσφυγή του Καστανίδη (π.χ. Ζερβομπεάκος, Κουτρομάνος), μολονότι ήταν ιδιαίτερα ικανοί αρεοπαγίτες απλά παραλείφθηκαν. Όλα αυτά είναι γνωστά αλλά κανείς μεγαλοδημοσιογράφος δεν βγαίνει να τα πει, γιατί απλά παίζουν αυτό τον καιρό το παιχνίδι της κυβέρνησης. Αλλά ας μη νομίζουν ότι τρώμε κουτόχορτο. Και όσοι ήλπιζαν ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης, υπό την ηγεσία του Καστανίδη, θα άλλαζε κάποιες νοοτροπίες και κάποιες καταστάσεις, απλά απογοητεύτηκαν διότι και τώρα είναι μια από τα ίδια. Μικροπολιτική παλαιού τύπου, στυλ Μαυρογιαλούρου και τίποτα παραπάνω. Κρίμα...

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...