Τέρμα το απόρρητο για τη συκοφαντική δυσφήμηση στο διαδίκτυο λέει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Με απόφαση που δημοσιεύθηκε σήμερα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου αποφάνθηκε ότι η Φιλνανδία, μη προβλέποντας διάταξη για την άρση του απορρήτου ενός συκοφαντικού δημοσιεύματος στο διαδίκτυο, παραβίασε το ανθρώπινο δικαίωμα προστασίας του ιδιωτικού βίου ενός παιδιού.

Απόφαση 2.12.2008, υπόθεση K.U. κατά Φινλανδίας, Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά, κάποιος ανάρτησε στο διαδίκτυο τη φωτογραφία ενός παιδιού, συνοδευόμενη από μία σεξουαλική αγγελία. Το παιδί και οι γονείς του διαμαρτυρήθηκαν και ζήτησαν την άρση του απορρήτου για να διαπιστωθεί ποιος ήταν ο δράστης, επικαλούμενοι τη συκοφαντική δυσφήμηση του παιδιού.

Τα Φινλανδικά δικαστήρια απέρριψαν το αίτημα για άρση του απορρήτου, επειδή σύμφωνα με την νομοθεσία δεν επιτρεπόταν η άρση του απορρήτου ρητώς για το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης. 

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επέλεξε να εξετάσει την υπόθεση υπό το γενικότερο πρίσμα του άρθρου 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπου κατοχυρώνεται το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής. Αυτό το δικαίωμα περιλαμβάνει κάθε ατομική πτυχή της προσωπικότητας που αναφέρεται ατομικά σε κάθε άνθρωπο και συχνά αποτελεί βάση για καταδίκη δημοσιευμάτων που προσβάλλουν την προσωπικότητα σε θέματα ιδιωτικής ζωής. Το Ευρωπαϊκή Δικαστήριο λοιπόν θεώρησε ότι  η Φινλανδία, μη προβλέποντας νομοθετικά μια διαδικασία άρσης του απορρήτου για την δίωξη όποιου προσβάλλει την προσωπικότητα του συγκεκριμένου παιδιού - με όλους τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται για ένα παιδί- παραβιάζει το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ.

Τα κράτη οφείλουν να προβλέπουν νομοθετικά την άρση του απορρήτου για περιπτώσεις διαδικτυακής προσβολής του άρθρου 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου λέει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εξετάζοντας αναλυτικά τα θέματα της ανωνυμίας και λαμβάνοντας εξαντλητικά υπόψη όλες τις πτυχές και τα επιχειρήματα που ακούστηκαν από όλες τις πλευρές. Το συμπέρασμά του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι:

Although freedom of expression and confidentiality of communications are primary considerations and users of telecommunications and Internet services must have a guarantee that their own privacy and freedom of expression will be respected, such guarantee cannot be absolute and must yield on occasion to other legitimate imperatives, such as the prevention of disorder or crime or the protection of the rights and freedoms of others. Without prejudice to the question whether the conduct of the person who placed the offending advertisement on the Internet can attract the protection of Articles 8 and 10, having regard to its reprehensible nature, it is nonetheless the task of the legislator to provide the framework for reconciling the various claims which compete for protection in this context. Such framework was not however in place at the material time, with the result that Finland's positive obligation with respect to the applicant could not be discharged. This deficiency was later addressed. However, tmechanisms introduced by the Exercise of Freedom of Expression in Mass MediaAct (see paragraph 21 above) came too late for the applicant.

Ένα πρώτο σχόλιο: ούτε στην Ελλάδα επιτρέπει ο νομοθέτης την άρση του απορρήτου για τη συκοφαντική δυσφήμηση. Σήμερα καθίσταται σαφές ότι αυτό μπορεί, υπό συγκεκριμένες περιστάσεις, να προσβάλλει την Ευρωπαϊκή Σϋμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Πρόκειται για τεράστια μεταβολή στον τρόπο με τον οποίο οι νομικοί και οι δικαστές αντιμετώπιζαν ως σήμερα την περίφημη συνταγματική προστασία της ανωνυμίας στο Διαδίκτυο.