Τετάρτη, Ιανουαρίου 25, 2006

Ο αγώνας του Ν.Διαμαντούρου για νομοθετική διαφάνεια στην ΕΕ

Ο καθηγητής κ. Νικηφόρος Διαμαντούρος είναι ο Ombudsman της ΕΕ, αρμόδιος να διαπιστώνει, ύστερα από αίτηση ή αυτεπαγγέλτως, πότε η συμπεριφορά των οργάνων της Κοινότητας συνιστά "κακοδιοίκηση", δηλαδή δεν συμβαδίζει με τους κανόνες της ορθής διοικητικής συμπεριφοράς και τη νομοθεσία. Όταν ο Διαμεσολαβητής διαπιστώσει τέτοια περίπτωση, απευθύνει μια σύσταση στο όργανο της ΕΕ, εξηγώντας με ποιο τρόπο θα πρέπει να λειτουργήσει το τελευταίο για να συμμορφωθει προς τους κανόνες. Σε σημαντικές περιπτώσεις παραβατικότητας, ο Omudsman συντάσσει ειδική έκθεση και την παρουσιάζει ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κ0ινοβουλίου. Η ισχύς, δηλαδή, των αποφάσεών του δεν βασίζεται στην εκτελεστότητά τους, αλλά στην πειθώ των επιχειρημάτων του και στις πολιτικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η δημοσιοποίηση της κακοδιοίκησης για το ίδιο το όργανο.
Μία συνήθης περίπτωση κακοδιοίκησης είναι η μη παροχή διοικητικών εγγράφων και πρακτικών από τη διοίκηση, κατά παράβαση των σχετικών κανόνων πρόσβασης του πολίτη στα δημόσια έγγραφα. Και αυτές οι περιπτώσεις συνιστούν κακοδιοίκηση, αφού περιορίζουν παράνομα την εφαρμογή της αρχής της διαφάνειας. Έκφανση της αρχής της διαφάνειας κατοχυρώνεται και στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση που αναφέρεται ότι τα όργανά της, όταν νομοθετούν, θα πρέπει να ακολουθούν όσο το δυνατόν πιο ανοιχτές διαδικασίες. Το Συμβούλιο της ΕΕ όμως (εκπρόσωποι των κυβερνήσεων των 25), δηλαδή το κοινοτικό όργανο το οποίο βρίσκεται πολύ πιο "κοντά" στις εσωτερικές ηγεσίες των κρατών-μελών και πιο "μακριά" από την άμεση εκπροσώπηση του πληθυσμού (δηλ. την Ευρωβουλή), επιμένει να συνεδριάζει κεκλεισμένων των θυρών, όταν λειτουργεί ως νομοθετικό σώμα. Δεδομένης και της φιλολογίας για το δημοκρατικό ελλειμα της ΕΕ, αυτή η μυστικοπάθεια αφαιρεί τον "δημοκρατικό έλεγχο" που εκ φύσεως επιτρέπει η δημόσια συνεδρίαση ενός εξουσιαστικού οργάνου.
Ο Ombudsman αποκάλυψε και τόνισε στην Έκθεσή του την επίμονη άρνηση του Συμβουλίου να συνεδριάζει δημόσια. Αποτέλεσμα: ήδη το Συμβούλιο ανακοίνωσε ότι θα "ανοίξει" ορισμένες από τις συνεδριάσεις του. Πρόκειται για εκείνες τις συνεδριάσεις που αφορούν τις διαδικασίες συναπόφασης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά η δημοσιότητα θα αφορά μόνο το πρώτο τμήμα της διαδικασίας από το Συμβούλιο (την "πρώτη ανάγνωση"). Σε αριθμούς, πρόκειται για 20% περισσότερη διαφάνεια. Ο Καθηγητής Νικηφόρος Διαμαντούρος επιμένει ότι αυτό το βήμα δεν αρκεί και πρέπει όλες οι νομοθετικες διαδικασίες του Συμβουλίου να γίνουν δημόσιες.
Αναρωτιέμαι αν μπορεί κάποιος, στο πλαίσιο της γενικότερης απαξιωτικής ρητορικής για τις ανεξάρτητες αρχές, να βρει αρνητικά στην λειτουργία ενός Ombudsman, ειδικά όταν στη θέση αυτή βρίσκεται κάποιος όπως ο κ. Διαμαντούρος. Και αναρωτιέμαι που βλέπετε την καταστολή και την αστυνόμευση σε μια τέτοια διαμεσολαβητική ιδιότητα.

2 σχόλια:

Greg είπε...

Δηλαδή να καταλάβω:
Όλες οι άλλες "εξουσίες" ντρεπόντουσαν να επισημάνουν το έλλειμα δημοκρατίας και χρειαζότανε ο Διαμαντούρος να το επισημάνει;

Ή μήπως δίνει άλλοθι για την συμπεριφορά τους;

Μου αρκεί η επισήμανση σου
Η ισχύς, δηλαδή, των αποφάσεών του δεν βασίζεται στην εκτελεστότητά τους, αλλά στην πειθώ των επιχειρημάτων του και στις πολιτικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η δημοσιοποίηση της κακοδιοίκησης για το ίδιο το όργανο.
για να μην τρέφω τα καλύτερα συναισθήματα για τις "αρχές" αυτές.

e-Lawyer είπε...

Δεν "ντρεπόντουσαν", απλώς τα άλλα όργανα δεν έχουν την αρμοδιότητα να επέμβουν σε ένα ζήτημα του Συμβουλίου σε προκαταρκτικό στάδιο (μεταγενέστερα, ένας θιγόμενος πολίτης και μόνο υπό όρους άμεσου έννομου συμφέροντός του που εθίγη θα μπορούσε να φτάσει να κριθεί δικαστηριακά η παραβίαση της αρχής της διαφάνειας, οπότε θα υπήρχε εκτελεστή απόφαση).
Ο Διαμεσολαβητής είναι ένα φίλτρο που με την ήπια παρέμβαση (μη εκτελεστόττηα) εγγυάται πολλές φορές την αποτελεσματικότητα και τη συμμόρφωση της Διοίκησης προς τις προτάσεις του, πράγμα που δεν θα επιτυγχανόταν ακόμη και με σκληρά μέσα. Επικαλούμαι για μια ακόμη φορά το παράδειγμα της Συνηγόρου του Πολίτη της Πολωνίας: ιδρύθηκε επί καθεστώς Γιαρουζέλσκι, προφανώς ως προπέτασμα καπνού για να παρουσιαστεί μια διάθεση τήρησης της ορθής διοικητικής συμπεριφοράς. Η μαχητικότητα της Συνηγόρου και η εκστρατεία ενημέρωσης που ξεκίνησε, όμως, συντέλεσε στην αναγνώριση των ατομικών δικαιωμάτων, παράγοντας καθοριστικός για την βελτίωση της πολιτειακής κατάστασης της χώρας. Είναι θέμα προσωπικότητας κάθε φορά. Πάντως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι θεσμοί Ombudsman (στη Σκανδιναβία υπάρχουν εδώ και 200 χρόνια περίπου) μπορούν να λειτουργήσουν ως εγγυητές διαφάνειας και προστασίας δικαιωμάτων, χωρίς να καταργείται η διάκριση των εξουσιών (αν είχαν εκτελεστικές αρμοδιότητες θα παρενέβαιναν στις αρμοδιότητες του κοινοβουλίου και της δικαιοσύνης)και χωρίς να καταργείται ο πολιτικός διάλογος για τις σκοπιμότητες των προτεραιοτήτων της διοίκησης.

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...