Επιστολή Επιτρόπου Δικαιωμάτων Ανθρώπου σε Υπουργό Εσωτερικών για Ρομά

Πριν μερικές μέρες δόθηκε στη δημοσιότητα η παρακάτω επιστολή που είχε αποστείλει από τα τέλη του 2007 ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κ. Χάμαρμπεργκ προς τον Προκόπη Παυλόπουλο σχετικά με την κατάσταστη των Ρομά Βοτανικού.

Η υπόθεση είναι ιδιαιτέρως επίκαιρη, δεδομένου ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εγκαλεί την Ελλάδα για την έξωση των Ρομά από την περιοχή του Βοτανικού, αλλά βέβαια τα μέσα ενημέρωσης ενδιαφέρονται περισσότερο για την αξιοποίηση της ίδιας περιοχής.

Παραθέτουμε μετάφραση e-lawyer  στα ελληνικά:

Επιστολή του κ. Τόμας Χάμαρμπεργκ, Επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, προς τον υπουργό Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης κ. Προκόπη Παυλόπουλο

Στρασβούργο, 19 Δεκεμβρίου 2007 

Αγαπητέ Υπουργέ, 

Σας γράφω σχετικά με την κατάσταση των Ρομά στην Ελλάδα, ύστερα από μία πρόσφατη επίσκεψή μου στην Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου, όπου συναντήθηκα επίσης με τον Γενικό Γραμματεά του υπουργείου σας, κ. Πάτροκλο Γεωργιάδη. Στις 8 Δεκεμβρίου παρακολούθησα ένα συνέδριο για του ς Ρομά στο Ναύπλιο, το οποίο ορφανώθηκε από τον Συνήγορο του Πολίτη, κ. Γιώργο Καμίνη, σε συνεργασία με το Γραφείο μου. Κατά την διάρκεια της παραμονής μου στο Ναύπλιο, είχα την ευκαιρία να μιλήσω με άνδρες και γυναίκες Ρομά, να ακούσω τις ανησυχίες τους και να επισκεφθώ τους καταυλισμούς κοντά στην πόλη για να διαπιστώσω ο ίδιος την κατάσταση στην οποία πολλοί Ρομά εξακολουθούν να διαβιούν στην Ελλάδα. 

Τόσο η συνάντησή μου με τον Γενικό Γραμματέα, όσο και το Συνέδριο μου παρείχαν χρήσιμες πληροφορίες για την πρόοδο που σημειώνεται ως προς την βελτίωση της κατάστασης των Ρομά στην Ελλάδα, πιστεύοντας ότι οι προσπάθειες έχουν αρχίσει κάπως να αποδίδουν. Ωστόσο μου δόθηκε μια ευκρινής εικόνα για τα πολλά σοβαρά προβλήματα. Ένα από τα βασικά συμπεράσματα του Συνεδρίου ήταν ότι οι συνθήκες διαβίωσης και στέγασης των Ρομά εξακολουθούν να είναι πολύ φτωχικές και χρειάζεται επείγουσα δράση για να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση. Χωρίς επαρκείς όρους στέγασης, η πρόοδος σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η υγεία θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί. 

Κατά τη συνάντησή μου με τον Γενικό Διευθυντή, ενημερώθηκα για την προσπάθεια εφαρμογής του Ενιαίου Σχεδίου Δράσης των ετών 2002-2008 για την κοινωνική ένταξη των Ρομά στην Ελλάδα (εφεξής ΕΣΔ). Εκπρόσωποι από πολλά άλλα υπουργεία προσήλθαν στην συνάντηση., Εκτίμησα ιδιαιτέρως τις ειλικρινείς συζητήσεις και το δημιουργικό πνεύμα σε αυτήν την συνάντηση και χαιρέτισα την ανοικτότητα του Γενικού Γραμματέα, ο οποίος παραδέχθηκε ότι υπάρχουν ακόμη πολλά προβλήματα, ιδιαιτέρως στον τομέα της στέγασης, της εκπαίδευσης και της εργασίας. Ο Γενικός Γραμματέας επίσης σημείωσε την ανάγκη να αξιολογηθεί το ΕΣΔ και να εκτιμηθούν τα επιτεύγματα που έχουν επέλθει από τότε που άρχισε η εφαρμογή του. Αυτό είναι πράγματι αναγκαίο, καθώς το ΕΣΔ πρόκειται να ολοκληρωθεί εντός του 2008 και ετοιμάζεται ένα νέο πρόγραμμα.

Ο Γενικός Γραμματέας είναι επίσης σαφής ότι ενώ σε πολλούς δήμους υπάρχουν καλά παραδείγματα και καταμετρώνται θετικά αποτελέσματα, πολλές τοπικές αρχές δεν ενεργούν σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Σχετικά με αυτό, θα ήθελα να σας επισημάνω την επείγουσα κατάσταση που υπάρχει στο Δήμο Αθηναίων, στον Βοτανικό, όπου ένας μεγάλος αριθμός Ρομά φαίνεται να αντιμετωπίζει την άμεση έξωση (από το κτίριο της ΒΙΑΜΑΞ και ενδεχομένως από άλλες τοποθεσίες). Αυτή η υπόθεση είναι γνωστή τουλάχιστον από το καλοκαίρι του 2007. Πάντως, μέχρι σήμερα, δεν έχει βρεθεί λύση για εναλλακτική και αποδεκτή διαμονή τους. 

Είναι αυτονόητο ότι ανησυχώ σοβαρά για τις δυσμενείς συνέπειες που θα είχε μια τέτοια ενέργεια εις βάρος αυτών των ευπαθών ανθρώπών, πολλοί από τους οποίους είναι παιδιά. Γνωρίζω και χαιρετίζω τις προσπάθειες του Συνηγόρου του Πολίτη προς βοήθεια  των αρχών και διαμεσολάβηση για την εξεύρεση λύσης, η οποία θα οδηγούσε σε μια διαρκή επίλυση και θα απέτρεπε τις εξώσεις. Δυστυχώς, πληροφορούμαι ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, οι οποίες είναι κυρίως υπεύθυνες για την περιοχή, δεν έχουν αντιδράσει μέχρι στιγμής καθόλου, ούτε έχουν λάβει επαρκή μέτρα ως απάντηση στις δημιουργικές προτάσεις που έχουν υποβληθεί από τον Συνήγορο του Πολίτη.

Το δικαίωμα σε επαρκή στέγαση είναι θεμελιώδες. Προστατεύται από διάφορα διεθνή νομικά κείμενα, όπως το Διεθνέ Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτισμικά Δικαιώματα, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης. Περαιτέρω, το δικαίωμα σε επαρκή στέγαση πρέπει να διασφαλίζεται χωρίς αθέμιτες διακρίσεις. 

Αναγνωρίζω ότι υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες μπορεί να δικαιολογηθεί ότι άνθρωποι πρέπει να μετακινούνται από το μέρος που διαμένουν, εάν καταλαμβάνουν παράνομα μια ιδιοκτησία. Όμως, ο τρόπος με τον οποίο προετοιμάζονται και εφαρμόζονται τέτοιες πρωτοβουλίες πρέπει να είναι σύμφωνος με τους κανόνες για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και σύμφωνος με τις διαδικαστικές εγγυήσεις. Θα έπρεπε να εξεταστούν μαζί με τους ανθρώπους που θίγονται εναλλακτικές δυνατότητες για την έξωση ή την μετακίνηση με “διοικητική αποβολή” λόγω παράνομης κατάλειψης ιδιοκτησίας, και να βρεθούν επαρκείς δυνατότητες επανεγκατάστασης από τις αρμόδιες αρχές. 

Αυτά προφανώς δεν συνέβησαν στην υπόθεση του Βοτανικού παρά το γεγονός ότι αυτό το πρόβλημα έχει γνωστοποιηθεί στις αρμόδιες αρχές εδώ και πολύ καιρό. Είναι απαράδεκτο από όλες τις απόψεις και τα μέτρα που ελήφθησαν δεν μπορούν να αποτρέψουν τις χειρότερες συνέπειες, ιδίως κατά τους χειμερινούς μήνες. Γι' αυτό σας ζητώ να πράξετε οτιδήποτε είναι δυνατό για να διασφαλιστεί ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα λάβουν επαρκή μέτρα για να βρεθεί και να προσφερθεί εναλλακτική διαμονή και ότι οι εξώσεις θα αναβληθούν μέχρι να βρεθεί αυτή η λύση.

Θα παρακολουθήσω με μεγάλη προσοχή το αποτέλεσμα αυτών των περιπτώσεων και θα ήθελα ενημέρωση για τα μέτρα που έχετε λάβει για να διασφαλίσετε ότι αυτοί και άλλοι ευπαθείς Ρομά δεν έχουν υποστεί εξώσεις από τις κατοικίες τους χωρίς επαρκή προστασία και εναλλακτική παροχή διαμονής. 

Προσδοκώ να εργαστώ μαζί σας και με τις άλλες Ελληνικές αρχές προς τον κοινό σκοπό της βελτίωσης και της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων των Ρομά στην Ελλάδα.

Ειλικρινώς δικός σας

Τόμας Χάμμαρμπεργκ

Κοινοποίηση: κ. Γιώργο Καμίνη, Συνήγορο του Πολίτη