Thank you once again for contacting the Commissioner for Human Rights.
Office of the Commissioner for Human Rights
Council of Europe
[...]
A. Γενικές παρατηρήσεις
1. Σκοπός της παρούσας συμβολής είναι να παρασχεθεί στην Επιτροπή μια σύντομη επισκόπηση των παρατηρήσεων και δραστηριοτήτων του Επιτρόπου, όσον αφορά την καταπολέμηση των αθέμιτων διακρίσεων που βασίζονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, συμπεριλαμβανομένης της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας.
2. Ο Επίτροπος παρατηρεί ότι οι λεσβίες, οι γκέι, οι αμφιφυλόφιλοι και οι διαφυλικοί (LGBT) εξακολουθούν να τυγχάνουν αθέμιτα διακριτικής συμπεριφοράς, να υφίστανται βία και προκατάληψη σε πολλά κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης λόγω του πραγματικού ή του θεωρούμενου ως σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου τους, καθώς και λογω της ομοφοβίας και τρανσφοβίας γενικότερα. Πολλοί πολιτικοί, διαμορφωτές της κοινής γνώμης και θρησκευτικοί ηγέτες χρησιμοποιούν μισαλλόδοξο λόγο ή ακόμη χειρότερα υποκινούν πράξεις μίσους. Συχνότατα δεν υπάρχουν αντιδράσεις και ελάχιστοι άνθρωποι αντιστέκονται στην ομοφοβία και την τρανσφοβία. Ο Επίτροπος θεωρεί αυτά τα προβλήματα ως προτεραιότητα του Γραφείου του. Ανησυχεί σοβαρά για τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών που βασίζονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου και δημοσιοποιεί την ανησυχία του συχνά, στο πλαίσιο του διαλόγου του με τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης.
3. Ο Επίτροπος παρατηρεί ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου, δεν αναφέρονται ρητώς σε κάποια ευρωπαϊκή ή διεθνή συνθήκη ανθρώπινων δικαιωμάτων, σε αντίθεση με την “φυλή”, το φύλο και την αναπηρία. Πιστεύει ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης, ως το διευρωπαϊκό όργανο για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχει έναν κυριαρχικό ρόλο για την διασάφηση των προτύπτων των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε αυτόν τον τομέα και την επιβολή τους. Γι' αυτό χαιρετίζει τις Αποφάσεις της Επιτροπής Υπουργών για την ενίσχυση των δράσεων για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Αυτό έχει οδηγήσει στην ανάθεση στην ομάδα DH-LGBT της αποστοκλής να “συντάξει μια σύσταση με μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων που βασίζονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου, προκειμένου να διασφαλιστεί ο σεβασμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα των λεσβιών, των γκέι, των αμφιφυλόφιλων και των διαφυλικών προσώπων και να προωθηθεί η ανεκτικότητα έναντι αυτών.” Παρατηρεί ότι οι Αποφάσεις της Επιτροπής των Υπουργών περιλαμβάνουν ένα μήνυμα σε όλες τις κυβερνητικές επιτροπές του Συμβουλίου της Ευρώπης να προσέξουν στις τρέχουσες και μελλοντικές δραστηριότητές τους την ανάγκη αποτροπής κι αποκατάστασης σε περιπτώσεις διακρίσεων για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου και να κάνουν προτάσεις για ειδικές δράσεις που είναι σχεδιασμένες για την ενίσχηση των δικαιωμάτων ισότητας και αξιοπρέπειας των LGBT και να καταπολεμηθούν διακριτικές συμπεριφορές εναντίον τους στην κοινωνία.
4. Εν απουσία ενός νομοθετήματος που ρητώς να μνημονεύει τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου ο Επίτροπος χρησιμοποιεί ως βάση την εφαρμογή των υπαρχουσών συμβάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων, χωρίς αθέμιτες διακρίσεις, ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και το Άρθρο 14 που απαγορεύει κάθε τύπο αθέμιτης διάκρισης κατά την ενάσκηση των δικαιωμάτων κι ελευθεριών που κατοχυρώνονται με τη Σύμβαση, καθώς και το Πρωτόκολλο 12 της ΕΣΔΑ. Αν και ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου δεν μνημονεύονται ρητά ως λόγοι διάκρισης, οι συντάγκες του Πρωτοκόλλου 12 αναφέρουν στο επεξηγηματικό υπόμνημα ότι με αυτό απαγορεύονται οι διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού. Ωστόσο, δεν προβλέπεται η ταυτότητα φύλου, αν και θα πρέπει χωρίς αμφιβολία να θεωρείται ότι προστατεύεται καθώς ο κατάλογος των λόγων διάκρισης του Πρωτοκόλλου 12 είναι ανοικτός κι επειδή υπάρχει νομολογία του Δικαστηρίου σε σχετικές υποθέσεις.
5. Ο Επίτροπος παρατηρεί ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σε αρκετές αποφάσεις έκρινε ότι οι συναινετικές ιδιωτικές σεξουαλικές σχέσεις, ανάμεσα σε ενήλικους του ίδιου φύλου, δεν πρέπει να ποινικοποιούνται. Ότι δεν πρέπει να υπάρχει αθέμιτη διάκριση κατά την καθορισμό της ηλικίας συγκατάθεσης για σεξουαλικές πράξεις. Ότι οι ομοφυλόφιλόι έχουν δικαίωμα να κατατάσσονται στις ένοπλες δυνάμεις. Ότι τα LGBT πρόσωπα και οι οργανισμοί απολαμβάνουν του δικαιώματος της ελευθερίας και συνάθροισης ως προς τις παρελάσεις ομοφυλοφιλικής περηφάνειας, όπως και κάθε άλλο πρόσωπο. Ότι οι ομόφυλοι σύντροφοι πρέπει να έχουν το ίδιο δικαίωμα διαδοχής στην μίσθωση όπως και τα άλλα ζευγάρια. Ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως λόγος διάκρισης σε περιπτώσεις ανάθεσης γονικής μέριμνας. Ότι η αλλαγή φύλου στα έγγραφα ταυτότητας θα πρέπει να επιτρέπεται για τα διαφυλικά άτομα και ότι τα Κράτη δεν επιτρέπεται να επιβάλλουν διακρίσεις εις βάρος ενός ενδιαφερόμενου για να υιοθετήσει παιδί μόνο λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού.
6. Ο Επίτροπος χαιρετίζει την εργασία των άλλων οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση των διακρίσεων που βασίζονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό και, λιγότερο, στην ταυτότητα φύλου. Ιδιαίτερα σημειώνει τις Συστάσεις της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης προς την Επιτροπή Υπουργών: την Σύσταση 924 (1981) για τις διακρίσεις εις βάρος των ομοφυλόφιλων, την Σύσταση 1117 (1989) για την κατάσταση των διαφυλικών, την Σύσταση 1470 (2000) για την Κατάσταση των γκέι και λεσβιών και των συντρόφων τους όσον αφορά το άσυλο και τη μετανάστευση στα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, την Σύσταση 1635 (2003) Λεσβίες και γκέι στον αθλητικό τομέα. Αναμενει την έκθεση που ετοιμάζει η Επιτροπή της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης για Νομικά Θέματα και Ανθρώπινα Δικαιώματα περί “Διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου”. Σημειώνει επίσης την Σύσταση 211 (2007) του Κογκρέσσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών για την Ελευθερία της Συνάθροισης και της Έκφρασης από λεσβίες, γκέι, αμφιφυλόφιλους και διαφυλικούς. Τέλος, σχολιάζει τις δραστηριότητες της Γενικής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, Πολιτισμού και Κληρονομιάς, Νεότητας και Άθλησης, ιδίως τις δράσεις κι εκδόσεις τους στο πλαίσιο της εκστρατείας “Όλοι Διαφορετικοί Όλοι Ίσοι” και το εγχειρίδιο ανθρώπινων δικαιωμάτων “Πυξίδα” που παρέχει πρακτικά εργαλεία για την προώθηση και τον σεβασμό της ισότητας για τα LGBT πρόσωπα.
7. Ο Επίτροπος υπογραμμιζει σημαντικές πρόσφατες εξελίξεις στις γενικές προσπάθειες για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Χαιρετίζει ιδιαιτέρως τις Αρχές της Yogyakarta για την Εφαρμογή του Δικαίου Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στον Σεξουαλικό Προσανατολισμό και την Ταυτότητα Φύλου, τις οποίες θεωρεί ένα σημαντικό εργαλείο για τον καθορισμό των υποχρεώσεων των Κρατών για τον σεβασμό την προστασία και την ικανοποίηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων όλων των προσώπων, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου. Χαιρετίζει επίσης την Δήλωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, εκ μέρους 66 Κρατών στις 18 Δεκεμβρίου 2008 στην Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Σημειώνει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης (41) έχουν υποστηρίξει αυτή τη δήλωση. Χαιρετίζει επίσης το Ψήφισμα “Ανθρώπινα Δικαιώματα, Σεξουαλικός Προσανατολισμός και Ταυτότητα Φύλου” που εκδόθηκε στην Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών στις 3 Ιουνίου 2008.
8. Υπογραμμίζει την σημασία της συνεργασίας ανάμεσα στο Συμβούλιο της Ευρώπης και σε άλλους διακυβερνητικούς οργανισμούς όσον αφορά την ομοφοβία και την διάκριση λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου. Χαιρετίζει ως προς αυτό τις Ετήσιες Εκθέσεις Εγκλημάτων Μίσους του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), η έκθεση “Ομοφοβία και Διάκριση για Λόγους Σεξουαλικού Προσανατολισμού και Ταυτότητας Φύλου στα κράτη μέλη της ΕΕ” της Υπηρεσίας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, καθώς και την υποστήριξη της Επιτρόπου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το έργο των οργάνων Ειδικών Διαδικασιών των ΗΕ και των Συνθηκών ΗΕ.
B. Ειδικά θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ανησυχούν τον Επίτροπο
9. Κάποια κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης θέτουν αυστηρούς περιορισμούς στην ελευθερία της συνάθροισης και του συνεταιρίζεσθαι για τα LGBT πρόσωπα και τους οργανισμούς τους. Ένας μεγάλος αριθμός φεστιβάλ Gay Pride απαγορέυονται ή υφίστανται βίαιες επιθέσεις από διαδηλωτές, μερικές φορές λόγω της αποτυχίας της αστυνομίας να παράσχει επαρκή προστασία στους νόμιμους συμμετέχοντες. Οι πραξεις μίσους εναντίον των Παρελάσεων Gay Pride είναι μια πραγματικότητα σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις σήμερα. Κάποιες LGBT οργανώσεις σε κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην καταχώρησή τους σε μητρώο ή οι καταχωρήσεις τους προσβάλλονται δικαστικά.
10. Σε έναν μεγάλο αριθμό χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης, τα LGBT άτομα δεν προστατεύονται από νομοθεσία κατά των διακρίσεων ή κατά των εγκλημάτων μίσους, επειδή ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου δεν αναφέρονται ρητά ως λόγοι αθέμιτων διακρίσεων.
11. Υπάρχει μία συνέχεια εγκλημάτων μίσους τα οποία έχουν υποκινήσει επιθέσεις εναντίον LGBT προσώπων και έλλειψη κατάλληλης αντιμετώπισης εκ μέρους των διωκτικών αρχών. Σε κάποιες περιπτώσεις οι υπερασπιστές των ανθρώπινων δικαιωμάτων στοχοποιούνται με επιθέσεις που έχουν κίνητρο το μίσος, πράγμα που θίγει την αναγνώριση ότι οι ακτιβιστές που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των LGBT προσώπων είναι ταυτόχρονα υπερασπιστές ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ο Επίτροπος ανησυχεί για έναν αριθμό αναφορών από LGBT ακτιβιστές οι οποίοι αντιμετωπίζουν επιθετικές αντιδράσεις ή ακόμα και απειλές θανάτου.
12. Στα περισσότερα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, δεν υπάρχει συνεκτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την προώθηση της ανεκτικότητας, του σεβασμού και της επίγνωσης των ζητημάτων LGBT – ούτε στα σχολεία, αλλά ούτε για τους δημόσιους υπαλλήλους ή τις διωκτικές υπηρεσίες. Χρειάζεται να μάθουν από τις βέλτιστες πρακτικές των Κρατών που έχουν τέτοια προγράμματα.
13. Τα LGBT πρόσωπα σε έναν αριθμό κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης υφίστανται τακτικά αυθαίρετες συλλήψεις και άλλες κακοποιήσεις από τις διωκτικές αρχές. Τα LGBT πρόσωπα υφίστανται εκβιασμούς, πιέσεις ή πρέπει να δωροδοκήσουν προκειμένου να μην εξευτελιστούν δημόσια στις οικογένειες, τους συναδέλφους και τους φύλους τους.Τα διαφυλικά άτομα, σε κάποια κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι υποφέρουν ιδιαίτερα ως προς αυτό το θέμα.
14. Στα περισσότερα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν υπάρχει δυνατότητα αναγνώρισης των σχέσεων ομοφύλων. Ο Επίτροπος πιστεύει ότι χρειάζεται να αναγνωρίζεται νομικά η συμβίωση των ομοφύλων, ώστε να κατοχυρώνονται τα ίδια δικαιώματα με τους ετερόφυλους συντρόφους, όπως όσον αφορά την κοινωνική προστασία, την επανένωση οικογενειών, την κληρονομιά, την εργασία και τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα. Ο Επίτροπος ανησυχεί με τις πρόσφατες προτάσεις σε κάποιες χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης για αναθεώρηση των Συνταγμάτων με εισαγωγή διάταξης που απαγορεύει τον γάμο ομοφύλων.
15. Ο Επίτροπος ανησυχεί σοβαρά για την κατάσταση των διαφυλικών προσώπων. Η έλλειψη αναγνώρισης του νέου φύλου από τον νόμο, τα προβλήματα πρόσβασης στην ιατρική περίθαλψη, τα υψηλά επίπεδα ανεργείας, τα εγκλήματα μίσους είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα διαφυλικά άτομα. Ο Επίτροπος υπογραμμίζει την ανάγκη να αντιμετωπίστούν με μεγαλύτερη προσοχή τα θέματα παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων των διαφυλικών, από τους οργανισμούς και τα σώματα προστασίας ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως και οι Εθνικοί Φορείς Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Υπάρχει επίσης πιεστική ανάγκη να συλλεχθούν περισσότερες αξιόπιστες π΄΄λληροφορίες για την κατάσταση των διαφυλικών ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβάνοντας ιδίως τις περιπτώσεις των διαφυλικών εφήβων, των διαφυλικών ηλικιωμένων και των διαφυλικών προσφύγων και αιτούντων άσυλο.
C. Σχετικές δράσεις του Επιτρόπου
16. Προκειμένου να ενημερώνεται πλήρως για θέματα LGBT προσώπων, ο Επίτροπος συναντιέται τακτικά με εκπροσώπους LGBT οργανώσεων κατά τη διάρκεια των αποστολών του ή στο Στρασβούργο. Αυτό του παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες για την αποστολή του ως προς την αξιολόγηση του επιπέδου προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
17. Ο Επίτροπος έχει εκφράσει τις κύριες ανησυχίες του σε αναλυτικές εκθέσεις αξιολόγησης χωρών όπως και στις Τοποθετήσιες του ‘Οι παρελάσεις Gay Pride πρέπει να επιτρέπονται – και να προστατεύονται ’ (24 Ιουλίου 2006); ‘Οι ομοφοβικές πολιτικές πρέπει να απαλειφθούν ’ (16 Μάη 2007); “Καιρός να αναγνωριστεί ότι οι αρχές των ανθρώπινων δικαιωμάτων εφαρμόζονται στον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου” (14 Μάη 2008); “Οι αθέμιτες διακρίσεις κατά των διαφυλικών προσώπων δεν είναι πλέον ανεκτές” (05 Ιανουαρίου 2009).
18. Τον Οκτώβριο 2008, ο Επίτροπος Hammarberg ήταν ο βασικός ομιλητής στο Ετήσιο Συνέδριο της ILGA-Ευρώπη “Thinking Globally, Acting Locally’’ (“Σκεπτόμενοι παγκόσμια, Δρώντας τοπικά”) στην Βιένη στο οποίο συγκεντρώθηκαν 230 συμμετέχοντες από 40 χώρες. Ο Επίτροπος υπογράμμισε στην ομιλία του την ανάγκη εφαρμογής των διεθνών συνθηκών και συμβάσεων με έναν τρόπο ώστε να απαγορεύονται οι αθέμιτες διακρίσεις, καθώς ελλείπει συγκεκριμένο νομθέτημα που αναγνωρίζει ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου δεν μπορούν να αποτελούν λόγο προκατάληψης και αθέμιτης διάκρισης για τα άτομα LGBT. Eξέφρασε επίσης τις ανησυχίες του για την μη εφαρμογή των προτύπων των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε ένα εθνικό και τοπικό επίπεδο.
19. Στο πλαίσιο της Ετήσιας Συνάντησης των Αρμόδιων Προσώπων των Εθνικών Επιτροπών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αφιερώθηκε μία συνεδρίαση στον ρόλο που μπορούν να παίξουν οι ΕΕΑΔ στην αντιμετώπιση της ομοφοβίας και της διάκρισης που βασίζεται στην ταυτότητα φύλου και τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Η συνεδρίαση αποσκοπεί στην ενδυνάμωση της γνώσης των ΕΕΑΔ όσον αφορά τα πρότυπα των ανθρώπινων δικαιωμάτων όσον αφορά τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου. Το Γραφείο του Επιτρόπου ενδιαφέρεται να συνεργαστεί στενά με τους Συνηγόρους του Πολίτη και τις Εθνικές Επιτροπές Ανθρώπινων Δικαιωμάτων για τον καθορισμό συγκεκριμένων τρόπων ένταξης των ζητημάτων των ανθρώπινων δικαιωμάτων των LGBT στο έργο τους.
20. Το Γραφείο του Επιτρόπου εκπροσωπήθηκε στη δεύτερη Συνεδρίαση Συμβουλίου Διαφυλικών Ευρώπης (Βερολίνο, Μάης 2008). Για την συνέχιση, κάλεσε 12 ειδικούς σε μια συνάντηση Ειδικών στο Στρασβούργο, προκειμένου να συζητηθούν ειδικά προβλήματα ανθρώπινων δικαιωμάτων που αντιμετωπίζουν τα διαφυλικά άτομα. Ο Επίτροπος σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα αποτελέσματα αυτών των συναντήσεων ειδικών σε μια Έντυπη Έκδοση για τα ανθρώπινα δικαιώματα των διαφυλικών προσώπων.
21. Το 2008 το Γραφείο του Επιτρόπου συμμετείχε σε διάφορες συναντήσεις ειδικών που οργανώνονται από την Υπήρεσία Θεμελιωδών Ελευθεριών ενόψει της μελέτης “Ομοφοβία και Αθέμιτη Διάκριση για λόγους Σεξουαλικού Προσανατολισμού στις χώρες της ΕΕ”. Υπογραμμίαζει την ανάγκη για μια ευρεία και συστηματική συλλογή αντικειμενικών και αξιόπιστων δεδομε΄΄ννων και πληροφοριών για τις επιθέσεις και εκδηλώσεις ομοφοβίας και διακριτικής μεταχείρισης για λογους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλο και από τα 47 κράτη μέλη. Σε αυτό το πλαίσιο ο Επίτροπος προτείνει μια συμπληρωματική μελέτη που θα περιλαμβάνει τα 20 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης που δεν είναι μέλη της ΕΕ και θα οδηγήσει σε μια αναλυτική, συγκριτική μελέτη, πολιτικής στόχευσης, που καλύπτει τόσο τις κοινωνιολογικές όσο και τις νομικές πλευρές της διάκρισης για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου στις 47 χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου