Πνευματική ιδιοκτησία: σε ποιον ανήκουν τα έργα των υπαλλήλων;

Άρθρο 8 ν.2121/1993 : Έργα μισθωτών

Επί έργων που δημιουργήθηκαν από μισθωτούς σε εκτέλεση σύμβασης εργασίας, αρχικός δικαιούχος του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος είναι ο δημιουργός. Αν δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία, στον εργοδότη μεταβιβάζονται αυτοδικαίως εκείνες μόνο οι εξουσίες από το περιουσιακό δικαίωμα, που είναι αναγκαίες για την εκπλήρωση του σκοπού της σύμβασης. Το περιουσιακό δικαίωμα επί των έργων που δημιουργήθηκαν από τους απασχολούμενους με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στο Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ., σε εκτέλεση του υπηρεσιακού τους καθήκοντος μεταβιβάζεται αυτοδικαίως στον εργοδότη, εκτός αν υπάρχει αντίθετη συμφωνία.

______

Ο μισθωτός είναι δημιουργός

Ο νόμος αναγνωρίζει ότι ο εργαζόμενος παραμένει δημιουργός ενός έργου πνευματικής ιδιοκτησίας που θα δημιουργήσει κατά την παροχή της εργασίας του, αλλά στον εργοδότη μεταβιβάζονται αυτοδικαίως ορισμένα στοιχεία του περιουσιακού δικαιώματος, βάσει της σύμβασης εργασίας. Πάντως, ο νόμος δεν αναφέρει τίποτα για το ηθικό δικαίωμα. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι αν δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία κλπ, το όνομα του δημιουργού θα πρέπει να αναφέρεται στα έργα που θα δημιουργηθούν κατά την ενάσκηση της εργασίας. Επίσης, αν η σύμβαση εργασίας δεν αφορά έργα που θα δημιουργηθούν, τότε η πνευματική ιδιοκτησία παραμένει εξ ολοκλήρου στον εργαζόμενο.

Αυτό φαίνεται να ισχύει και για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο και τα ΝΠΔΔ για το περιουσιακό δικαίωμα, μόνο που εδώ ο νόμος αντιστρέφει τη σχέση και ορίζει ότι μεταβιβάζεται αυτοδικαίως χωρίς σύμβαση. Η σύμβαση μπορεί να αναφέρει μόνο ότι το περιουσιακό δικαίωμα παραμένει στον δημιουργό.

Προσοχή: τα δημόσια έγγραφα που παράγονται κατά την ενάσκηση αρμοδιοτήτων των δημοσίων υπαλλήλων εξαιρούνται από την πνευματική ιδιοκτησία κατ΄ άρθρο 2 ν.2121/1993. 

Ορισμένες σχετικές ρυθμίσεις του Αστικού Κώδικα: 

Άρθρο 1061

"Εκείνος που παράγει με επεξεργασία ή μετάπλαση ξένης ύλης νέο κινητό πράγμα, αποκτά την κυριότητα πάνω σ' αυτό μόνον εφόσον η αξία της εργασίας που κατέβαλε είναι προφανώς ανώτερη από την αξία της ύλης. Ως επεξεργασία θεωρείται και η γραφή, η ζωγραφική, η ιχνογραφία, η φωτογραφία, η εκτύπωση, η χαρακτική, καθώς και λάθε άλλη παρόμοια επεξεργασία της επιφάνειας. Εφόσον αποσβήνεται η κυριότητα πάνω στην ύλη, αποσβήνονται και τα εμπράγματα δικαιώματα τρίτων που υπάρχουν πάνω σ' αυτήν."

Άρθρο 1062

"Αν εκείνος που παρήγαγε το νέο πράγμα δεν ήταν καλόπιστος, το δικαστήριο μπορεί κατά εύλογη κρίση να επιδικάσει την κυριότητα στον κύριο"

Άρθρο 1063

"Εκείνος που έχασε την κυριότητά του ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα εξαιτίας της ένωσης, της ανάμιξης, της επεξεργασίας, ή της μετάπλασης, έχει απαίτηση εναντίον εκείνου που ωφελήθηκε, σύμφωνα με τις διατάξεις για αδικαιολόγητο πλουτισμό, με επιφύλαξη του τυχόν δικαιώματός του για αποζημίωση από αδικοπραξία ή για απόδοση δαπανών ή για αφαίρεση κατασκευάσματος. Αξίωση για επαναφορά της προηγούμενης κατάστασης αποκλείεται."

Αυτές οι διατάξεις αναφέρονται στην κυριότητα του υλικού φορέα ενσωμάτωσης του έργου και τους όρους υπό τους οποίους μπορεί να τον αποκτήσει ένας δημιουργός. Συνεπώς δεν είναι κατ' ακριβολόγία διατάξεις προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας.