Σάββατο, Οκτωβρίου 18, 2008

Πνευματική ιδιοκτησία: το πεδίο εφαρμογής του ν.2121


Άρθρο 1 Ν.2121/1993 

1. Οι πνευματικοί δημιουργοί, με τη δημιουργία του έργου, αποκτούν πάνω σ' αυτό πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό δικαίωμα).

2. Τα δικαιώματα αυτά περιλαμβάνουν τις εξουσίες, που προβλέπονται στα άρθρα 3 και 4 του παρόντος νόμου.


________


"Με τη δημιουργία του έργου, αποκτούν πάνω σ' αυτό πνευματική ιδιοκτησία"

Αυτό σημαίνει ότι τα δικαιώματα αποκτώνται μόνο με τη δημιουργία, χωρίς να χρειάζεται υποβολή του έργου σε κάποιο μητρώο ή έκδοση κάποιου πιστοποιητικού. Αυτή είναι η διαφορά απόκτησης της πνευματικής ιδιοκτησίας από την βιομηχανική ιδιοκτησίας (σήματα, πατέντες, διπλώματα ευρεσιτεχνίας κλπ). Στη δεύτερη περίπτωση χρειάζεται να υποβληθεί το έργο σε διατυπώσεις (απόφαση Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων, πιστοποιητικό Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας κ.ο.κ.), στην πνευματική ιδιοκτησία, όχι. Η κατοχύρωση της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι άλλο θέμα και σχετίζεται με την απόδειξη ότι όντως ο κατοχυρώσας κατείχε το έργο σε συγκεκριμένη ημερομηνία, γεγονός από το οποίο τεκμαίρεται ότι το δημιούργησε. Αυτό γίνεται είτε με κατάθεση σε δημόσιο αρχείο (η σχετική υπηρεσία της Εθνικής Βιβλιοθήκης έχει παύσει να λειτουργεί), είτε με συμβολαιογραφική πράξη.


"Αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα"

Ο όρος "απόλυτο δικαίωμα" συνδέεται με τις κατηγορίες ατόμων στα οποία μπορεί να αντιταχθεί το δικαίωμα. Τα απόλυτα δικαιώματα (όπως το δικαίωμα σεβασμού της προσωπικότητας, τα εμπράγματα δικαιώματα της κυριότητας, της δουλείας, του ενεχύρου και της υποθήκης, τα δικαιώματα στα εμπορικά σήματα κλπ) είναι αντιτάξιμα έναντι παντός τρίτου που τα προσβάλλει ("erga omnes" δικαιώματα). Aντιδιαστέλλονται προς τα σχετικά δικαιώματα, τα οποία αντιτάσσονται μόνο έναντι των προσώπων, είτε επειδή απορρέουν από κάποια σύμβαση (οπότε τα δικαιώματα ισχύουν μόνο μεταξύ των συμβαλλομένων) είτε επειδή δημιουργήθηκαν από κάποια αδικοπραξία (όπως λ.χ. η υποχρέωση αποζημίωσης όταν ζημιώνεται παράνομα και υπαίτια ένας θιγόμενος). Γι' αυτό χρησιμοποιείται και ο όρος "ιδιοκτησία" για να περιγραφούν συνολικά τα δικαιώματα στα πνευματικά έργα: επειδή είναι αντιτάξιμα κατά παντός όπως τα κλασιά ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μάλιστα, αναφέρεται στο σεβασμό της πνευματικής ιδιοκτησίας στο άρθρο περί προστασίς της ιδιοκτησίας. Επίσης το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει αναγνωρίσει ότι το έρεισμα των δικαιωμάτων "διανοητικής ιδιοκτησίας" (δηλ. πνευματικής + βιομηχανικής ιδιοκτησίας) βρίσκεται στο άρθρο 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στο οποίο προστατεύεται το δικαίωμα της περιουσίας

Ο όρος "απόλυτο" δικαίωμα δεν σημαίνει όμως χωρίς περιορισμούς, δεν σημαίνει "απεριόριστο δικαίωμα". Αντιθέτως, όσο πιο "απόλυτο" είναι ένα δικαίωμα (δηλαδή μπορεί να αντιταχθεί έναντι ενός ευρύτατου κύκλου προσώπου), τόσο περισσότερους περιορισμούς γνωρίζει (σε σχέση με τα σχετικά δικαιώματα που αναπτύσσονται μεταξύ πεπερασμένου αριθμού προσώπων). 

Ο όρος "αποκλειστικό" δικαίωμα όμως, τίθεται για να διευκρινιστεί ότι οι περιορισμοί του "απόλυτου" χαρακτήρα του δικαιώματος δεν αφορούν το ποιος είναι ο φορέας του δικαιώματος. Δηλαδή οι περιορισμοί δεν δημιουργούν άλλους φορείς του δικαιώματος, απλώς επιτρέπουν σε τρίτους -σε ορισμένες περιπτώσεις- μη εξουσιοδοτημένη χρήση, στα στενά πλαίσια των εκάστοτε αποδεκτών σκοπών. Η ατομικότητα του δημιουργού συνεπάγεται και ατομικότητα του έργου και συνεπώς τα περιουσιακά και ηθικά δικαιώματα του δημιουργού ανήκουν στην "αποκλειστική" διαχείρισή τους εκ μέρους του δημιουργού. 

Ο διαχωρισμός ανάμεσα σε περιουσιακά και ηθικά δικαιώματα, σύμφωνα με το άρθρο 1 γίνεται στη βάση του ότι στα περιουσιακά δικαιώματα το προστατευόμενο είναι η εκμετάλλευση του έργου, ενώ στα ηθικά δικαιώματα το προστατευόμενο είναι ο προσωπικός δεσμός του δημιουργού με το έργο. 

Από το άρθρο 1 δεν προβλέπεται η έννοια του "έργου" (προσδιορίζεται στο άρθρο 2), ούτε δίνονται περισσότερες πληροφορίες για το περιεχόμενο των περιουσιακών (άρθρο 3) και ηθικών δικαιωμάτων (άρθρο 4). Επομένως, το πεδίο εφαρμογής του ν.2121 συμπροσδιορίζεται και από τα επόμενα τρία άρθρα, όπως θα αναλύσω στο επόμενο post.

Σημείωση: σε αυτή τη σειρά των post με τίτλο "πνευματική ιδιοκτησία" θα προχωρήσω σε μία άρθρο προς άρθρο ανάλυση του νόμου 2121 σε συνδυασμό με τη Σύμβαση της Βέρνης και το κοινοτικό δίκαιο - όπου εισέρχεται. Παρακαλώ τα σχόλιά σας να περιορίζονται στον τίτλο του κάθε post για να οργανωθεί ένας αποτελεσματικός διάλογος και να συζητηθούν διάφορα αμφισβητήσιμα σημεία. Τα άσχετα σχόλια θα διαγράφονται ή θα μεταφέρονται στο σχετικό post.




9 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ο συγκεκριμένος νόμος ζητιανεύει να κάνω πράξεις και να έχω συναισθήματα τέτοια που θα με δένουν αγαπημένα με την απληστία, ώστε να μπορεί να με εντάξει στο σύνολο των πολιτών που προστατεύει.

Ανώνυμος είπε...

Όταν κατασκευάζω μια σειρά από ασκήσεις πληροφορικής και σημειώσεις πάνω σε ένα συγκεκριμένο εξαμηνιαίο μάθημα είτε για ΙΕΚ είτε για ΤΕΙ ή ΑΕΙ και συνάδελφος χρησιμοποιήσει αυτό το υλικό με ελάχιστες τροποποιήσεις χωρίς να με ρωτήσει ή χωρίς να αναφέρει ότι το υλικό είχε δημιουργηθεί αρχικά από εμένα αλλά φαίνεται ότι το έχει δημιουργήσει αυτός, τι μπορώ να κάνω για να προστατεύσω τον κόπο μου;

Rodia είπε...

Οταν ακούω/διαβάζω περί πνευματικών δικαιωμάτων, δημιουργών, εταιρειών, κλπ κλπ, έρχεται στο νου μου η υπόθεση Καζαντζίδη. Αυτό που γνωρίζω για την υπόθεση αυτή είναι όσα μετέδωσαν τα ΜΜΕ, πως δλδ ήταν δεσμευμένος με την εταιρεία του, η οποία του απαγόρευε τη δημιουργία έξω από αυτή, τον είχε δέσμιο κατά κάποιο τρόπο.
Αντιθέτως, επειδή αυτό τον καιρό ακούω πολύ αμερικάνικη παλιά μουσική -τζαζ, μπλουζ, ραγκ, κλπ- ενθουσιάζομαι γιατί βρίσκω παλιά μοναδικά κομμάτια που έχουν πάρα πολλές και πάρα πολύ ενδιαφέρουσες εκτελέσεις. Αν τα κρατούσε για τον εαυτό του ο συνθέτης/δημιουργός (π.χ. ο μεγάλος Paul Whiteman) η μισή και βάλε μουσική παραγωγή των ΗΠΑ και της Ευρώπης παλαιών δεκαετιών, η οποία βασίστηκε κατά πολύ σε αυτή τη μουσική -παίζοντας, παραποιώντας, μεταγλωττίζοντας, κλπ- θα ήταν ανύπαρκτη.
Ο (κάθε) Νόμος δεν δικαιούται να μένει στάσιμος, να μην εξελίσσεται, να μην ακολουθεί την εποχή. Πόσοι Νόμοι μένουν ανενεργοί επειδή δεν υπάρχει τρόπος να χρησιμοποιηθούν σήμερα, επειδή η κοινωνία τους έχει απορρίψει!
Οι νομικοί επιστήμονες καλό θα είναι να εξετάζουν το Γράμμα του Νόμου και να (βρίσκουν τρόπους να) το προσαρμόζουν με το Πνεύμα του! :)
..γιατί δεν κάνεις μια προσπάθεια και προς αυτή τη κατεύθυνση;.

Ανώνυμος είπε...

πρέπει και να νομοθετήσουν, το ολιγότερο για να προσπαθήσουν να προστατέψουν τους περίκλειστους στις δυτικές κοινωνίες, από όλες αυτές τις αμέτρητες απανθρωπίες του καπιταλισμού, σε κάθε επίπεδο της κοινωνικής, ψυχο-νοητικής ζωικής εκφάνσεως του μη-Είναι. σε μία χώρα ως η ελλάς, εδώ που η τεχνολογική -λογουχάρη- παράδοση, είναι τεράστια, το να προστατέψεις το ασήμαντο τεχνολογικό έργο του νεοέλληνα, είναι μία υπόθεση ασήμαντη, σε συσχέτιση πάντοτε με το υψηλό αρχαίο τεχνολόγημα, που παραμένει αξεπέραστο.

e-Lawyer είπε...

@ανώνυμε 6.23
Μπορείς να ζητήσεις αποζημίωση με αγωγή.

@Rodia
Οι νόμοι δεν είναι θέσφατα και πρέπει να ερμηνεύονται και να εφαρμόζονται με βάση τις ανάγκες της καθημερινής ζωής. Ο δημιουργός πρέπει να είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει με το έργο του, όμως. Αυτό το δεύτερο έχει να κάνει με την ελευθερία, όχι με το νόμο. Σκέψου το βιβλίο του Ναμπόκοφ που ο συγγραφές είχε επιλέξει να μη δημοσιευθεί, αλλά ο γιος του, πολλά χρόνια μετά το θάνατό του αποφάσισε να παραβεί την απόφαση του δημιουργού.
Από την άλλη πλευρά, κανένας νόμος δεν μπορεί να απαγορεύσει την έμπνευση και την δημιουργική ανάπλαση των έργων άλλων καλλιτεχνών. Ούτε ο δικός μας νόμος το απαγορεύει αυτό. Πάντως θα βάλω κομμάτι-κομμάτι όλο το νόμο και περιμένω τα σχόλιά σας.

cheaptalk είπε...

Ερμμ, νομίζω ότι η μόνη διευκρίνηση που χρειάζεται είναι ότι ο νόμος ορίζει και προστατεύει τη πνευματική δημιουργία του ατόμου προς όφελος της κοινωνίας τελικά, και όχι εις βάρος της. Με άλλα λόγια, σκοπός είναι να παράγεται έργο και να προστατεύεται ο "εργάτης" από την εκμετάλλευση, όχι να μας τον φοράει, μέχρι να σβήσει ο ήλιος, όποιος αγόρασε τα δικαιώματα του λόγου, έναντι αστραφτερής πέτρας, από αυτόν που είπε πρώτος "ΟΥΓΚ".

e-Lawyer είπε...

cheaplog

Δεν νομίζω ότι διαμαρτυρήθηκε κάποιος δικαιούχος για ένα τόσο απλό πράγμα.

Ανώνυμος είπε...

ΣΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΣΔΕΛ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ:
"Ο ΟΣΔΕΛ αποτελεί κοινό συνεταιρισμό συγγραφέων και εκδοτών και σκοπός του είναι να εισπράττει και να διανέμει στους πνευματικούς δημιουργούς (συγγραφείς και εκδότες) έστω και ένα μέρος από αυτά που εκείνοι χάνουν από τους μη ελεγχόμενους σύγχρονους τρόπους αναπαραγωγής. Ειδικότερα ο ΟΣΔΕΛ: " Εισπράττει ποσά που αφορούν αμοιβές πνευματικών δικαιωμάτων και τα οποία δεν αποδίδονται στους δικαιούχους, λόγω αναπαραγωγής μέσω φωτοτυπιών, ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.λ.π. Συγκεκριμένα, ο ΟΣΔΕΛ εισπράττει 4% της αξίας εισαγωγής φωτοτυπικών μηχανημάτων, χαρτιού κατάλληλου για φωτοτυπία, scanners και αποθηκευτικών μέσων χωρητικότητας κάτω των 100Mb.

Αποδίδει αυτά τα ποσά σε εκδότες και σε συγγραφείς που έχουν συνάψει με αυτόν σχετική Σύμβαση Ανάθεσης για την είσπραξη των ποσών αυτών.Επομένως, με την υπογραφή της Σύμβασης Ανάθεσης, οι συγγραφείς και οι εκδότες αναθέτουν στον Οργανισμό να εισπράττει για λογαριασμό τους τα χρήματα, που εκείνοι χάνουν από την παράνομη αναπαραγωγή των έργων τους και την οποία οι ίδιοι δεν είναι σε θέση να ελέγξουν. Αυτομάτως γίνονται τότε συνδικαιούχοι στη διανομή των χρημάτων αυτών.Εν όψει, μάλιστα, των δικαστικών ενεργειών, που έχουν ξεκινήσει εναντίον μεγάλων εταιριών, είναι προφανές ότι μόνο με την αύξηση των συμβαλλομένων θα καταστεί ο ΟΣΔΕΛ ισχυρός τόσο στα μάτια των αντιδίκων όσο και των δικαστών που εκδικάζουν τις υποθέσεις.Σας διευκρινίζουμε ότι ο ΟΣΔΕΛ βάσει του Ν.2121/1993 περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, είναι ο μόνος φορέας, που δικαιούται να εισπράττει και να αποδίδει τα ποσά αυτά στους δημιουργούς. Τη διαδικασία αυτή δεν μπορεί να την κινήσει κανείς ατομικά. Διευκρινίζεται ότι ο ΟΣΔΕΛ δεν εμπλέκεται στα δικαιώματα, που εισπράττουν οι συγγραφείς από τους εκδότες τους, αλλά μόνο στην "εύλογη αμοιβή" λόγω παράνομης αναπαραγωγής..."
ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΜΟΥ ΕΞΗΓΗΣΕΙ ΠΏΣ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΟΜΟ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΠΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ ΝΑ ΕΙΣΠΡΑΞΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΔΩΣΕΙ ΤΑ ΠΟΣΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΙ? ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΥΤΟΥ? ΔΗΛ. ΑΝ Ο ΝΟΜΙΜΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΔΥΝΑΤΑΙ ΝΑ ΣΥΛΛΕΞΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ(ΧΩΡΙΣ ΤΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ)ΔΕΝ ΕΙΣΠΡΑΤΤΕΙ ΤΙΠΟΤΑ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΑΝ ΤΟ ΑΝΑΘΕΣΕΙ ΕΚΕΙ?

e-Lawyer είπε...

Θα απαντήσω στην ανάλυση του σχετικού άρθρου του ν.2121/1993

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...