Προσωπικά δεδομένα: φακέλλωμα των ατόμων στα οποία μεταδόθηκαν σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Η οργάνωση Act Up καταγγέλλει ένα πρωτοφανές περιστατικό: αντιεισαγγελέας απέστειλε μέσω του τμήματος Ηθών της αστυνομίας ένα αίτημα τα νοσοκομεία της Αττικής, για να του "γνωρίσουν το ταχύτερο δυνατό, πλήρη στοιχεία ταυτοτητας καθώς και διευθύνσεις κατοικίας, ατόμων - ασθενών στα οποία μεταδόθηκαν σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, HIV, ηπατίτιδας τύπου Β ή κ.α."

Βλ. το σχετικό δελτίο τύπου εδώ.

Στο έγγραφο του Τμήματος Ηθών αναφέρεται η παρακάτω εσφαλμένη νομική θεμελίωση του αιτήματος:

"Γίνεται μνεία, ότι οι πληροφορίες αυτές δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του Ν.2472/1997 "περί Προσωπικών Δεδομένων", διότι στην περίπτωση στ' της παραγράφου 1 του άρθρου 7Α του Ν.2472, η οποία προστέθηκε με άρθρο Ν.3090/2002 και αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8 παράγραφος 2 του Ν.3625/07, ρυθμίζεται απαλλαγή υποχρέωσης του υπεύθυνου επεξεργασίας από τις υποχρεώσεις γνωστοποίησης και λήψης άδειας των άρθρων 6 και 7 του εν λόγω Νόμου, ήτοι όταν η επεξεργασία γίνεται από Δικαστικές Αρχές."

Αυτό που θέλει να πει η ανωτέρω παράγραφος (αλλά δεν το μπερδεύει με άσχετα πράγματα όπως η γνωστοποίηση αρχείου στην ΑΠΔΠΧ) είναι ότι ο νόμος για τα προσωπικά δεδομένα, μετά από τροπολογία του κυρίου Χατζηγάκη το 2007, περιέχει μια διάταξη που λέει ότι δεν εφαρμόζεται στις "δικαστικές - εισαγγελικές αρχές και τις εποπτευόμενες από αυτές υπηρεσίες" (δηλ. την αστυνομία κλπ). 

Άλλο όμως είναι αν εφαρμόζεται ο νόμος από τις δικαστικές αρχές ως υπεύθυνες αρχείων με προσωπικά δεδομένα κι άλλο είναι αν εφαρμόζεται ο νόμος από τους ιδιώτες ή τον δημόσιο τομέα ως υπεύθυνοι τέτοιων αρχείων. Η νομική εξαίρεση που επικαλείται δηλαδή το σχετικό έγγραφο του Τμήματος Ηθών, αφορά την αστυνομία και όχι τα νοσοκομεία προς τα οποία απευθύνεται. 

Για τα νοσοκομεία αυτά εξακολουθεί να ισχύει η νομοθεσία για την προστασία προσωπικών δεδομένων και η όποια χορήγηση στοιχείων εκ μέρους τους, ακόμα και προς την αστυνομία, διέπεται από τον ν.2472/1997, αφού τα νοσοκομεία δεν είναι "δικαστικές-εισαγγελικές αρχές"! Οφείλουν δηλαδή τα νοσοκομεία, ως υπεύθυνοι επεξεργασίας, να ελέγξουν αυτοτελώς τη νομιμότητα του αιτήματος του Τμήματος Ηθών και να υποβάλλουν το αίτημα σε έλεγχο συμβατότητας προς τις διατάξεις του νόμου: είναι αναλογικό σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό; τα δεδομένα που ζητώντα είναι απολύτως αναγκαία ενόψει των σκοπών επεξεργασίας; μήπως ζητώνται περισσότερα δεδομένα από όλα όσα είναι αναγκαία; Όλες αυτές οι παράμετροι τίθενται δεσμευτικά από το άρθρο 4 του ν.2472/1997 και τα νοσοκομεία ως υπεύθυνοι επεξεργασίας οφείλουν να τηρήσουν την νομοθεσία αυτή.  

Κακώς λοιπόν αναφέρεται το σχετικό έγγραφο του τμήματος ηθών στην εξαίρεση των Δικαστικών Αρχών από τη νομοθεσία, γιατί έτσι μπορεί να πλανηθούν τα νοσοκομεία και να θεωρήσουν ότι δεν δεσμεύονται από το άρθρο 4 του ν.2472/1997.

Επίσης ισχύουν διατάξεις που αφορούν το ιατρικό απόρρητο και την ιατρική δεοντολογία, όπως επισημαίνεται και στο δελτίο τύπου της Act Up.

Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι η τροπολογία Χατζηγάκη που εξαίρεσε την εφαρμογή της προστασίας προσωπικών δεδομένων από την αστυνομία παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων, η οποία κατοχυρώνει περιορισμένο εξαιρέσεων βάσει του οποίου  τα κράτη μπορούν να παρεκκλίνουν κατά την εισαγωγή της εθνικής νομοθεσίας. Επίσης, η τροπολογία Χατζηγάκη δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη της την  Σύσταση 15 (R) 1987 του Συμβουλίου της Ευρώπης για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων στον αστυνομικό τομέα. 

Είναι προφανές ότι η εντολή να διαβιβαστεί το σύνολο των στοιχείων  ταυτότητας των ατόμων που προσβλήθηκαν από σεξουαλικός μεταδιδόμενα νοσήματα, σε ένα αρχείο της αστυνομίας ή της εισαγγελίας στο οποίο ΔΕΝ εφαρμόζεται η νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι πέρα από κάθε έννοια αναλογικότητας και σεβασμού της αρχής του κράτους δικαίου. 

Καμία "προκαταρκτική εξέταση", καμία εισαγγελική παραγγελία και κανένα ποινικό αδίκημα δεν αποτελεί  δίκαιο και θεμιτό νόμιμο λόγο για την δημιουργία μιας τέτοιας βάσης δεδομένων που θα περιλαμβάνει όλα τα τηρούμενα από νοσοκομεία της Αττικής στοιχεία των πολιτών που προσβλήθηκαν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. 

Εκτός από την Act Up όμως, θέση θα πρέπει να λάβουν και οι θεσμικοί φορείς: ο Ιατρικός Σύλλογος, ο Συνήγορος του Πολίτη, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Κύριε Χατζηγάκη, βλέπετε σε τι είδους κοινωνία οδηγούν οι νομοθετικές σας "καινοτομίες";